نویسندگان

1 کارشناس‌ ارشد علوم‌ تربیتی‌ دانشکده‌ علوم‌ تربیتی‌ و روانشناسی‌

2 عضو هیأت‌ علمی‌ دانشکده‌ علوم‌ روانشناسی‌ و علوم‌ تربیتی‌، دانشگاه‌ شهید چمران‌ اهواز

10.22055/edus.2005.15992

چکیده

   هدف‌ این‌ مقاله‌ بررسی‌ اهداف‌ و راهکارهای‌، آموزش‌ و پرورش‌ آینده‌نگر است‌ و از دو بخش‌ تشکیل‌ می‌شود. در بخش‌ اول‌ پس‌ از مرور پیشینه‌ آینده‌نگری‌، سه‌ روش‌ اصلی‌ آینده‌نگری‌ معرفی‌ می‌شوند و ارتباط‌ آنها با تعلیم‌ و تربیت‌ مورد بحث‌ قرار خواهد گرفت‌. این‌ سه‌ روش‌ عبارتند از آینده‌نگری‌ تحلیلی‌، نظری‌ و مشارکتی‌. در بخش‌ دوم‌ آراء برخی‌ از آینده‌نگران‌ معاصر بررسی‌ شده‌ و بر اساس‌ آن‌ شش‌ روند کلی‌ برای‌ تحولات‌ جهانی‌ در قرن‌ بیست‌ و یکم‌ بازشناسی‌ می‌گردد. این‌ روندها عبارتند از: پیشرفت‌ سریع‌ علم‌ و تکنولوژی‌، گسترش‌ فناوری‌ اطلاعات‌، جهانی‌ شدن‌، تهدید محیط‌ زیست‌، اشاعه‌ دموکراسی‌ و افزایش‌ آگاهی‌ سیاسی‌ و فرهنگی‌ ملل‌، اقوام‌ و فرقه‌ها. پس‌ از بیان‌ این‌ هفت‌ روند کلی‌، رسالت‌ نظام‌ آموزش‌ و پرورش‌ برای‌ مواجهه‌ با این‌ روندها مورد بحث‌ قرار گرفته‌، سعی‌ خواهد شد که‌ راهکارهایی‌ برای‌ تطبیق‌ و سازگاری‌ نظام‌ تعلیم‌ و تربیت‌ با این‌ تحولات‌ پیشنهاد گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Futuristic Education: Goals and Strategies

نویسندگان [English]

  • M.H. Heidari 1
  • M.J. Pakseresht 2
  • M. Safaei-Moghaddam 2

1 Master of Science in Education, Faculty of Science, Education and Psychology

2 Faculty member of the Faculty of Psychology and Educational Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz

چکیده [English]

The purpose of this article is to investigate important goals and strategies of Futuristic Education and consists of two parts. In the first part after reviewing the history of futurism, three main methods of futurism are introduced and their relationships to education discussed. These three methods of futurism are: analytic, visionary and participatory. In the second part, based on the contemporary futurist notions, six general trends for world transformations in the 21st century are identified. These trends are: quick progress of science and technology, globalization, the threat to environment, spread of IT, propagation of democracy, and increase of political and cultural awareness of nations and ethnic groups. After stating these six trends, some of the challenges facing educational systems in confronting them are discussed and strategies for adjusting the educational system to cope with these changes are explored.

کلیدواژه‌ها [English]

  • futuristic education
  • analytic visionary
  • participatory futurism
  • future trends
اکرمی‌، موسی‌ (1376). آینده‌شناسی‌ و آینده‌نگری‌. رهیافت‌، شماره‌ 16، صفحه‌ 68 تا 75.
پیچی‌، آئورلیو (1983). جهان‌ در آستانه‌ قرن‌ بیست‌ و یکم‌ (گزارش‌ باشگاه‌ رم‌). ترجمه‌: علی‌ اسدی‌، تهران‌: انتشارات‌ انقلاب‌ اسلامی‌.
تافلر، آلوین‌ و تافلر، هایدی‌ (1995). به‌ سوی‌ تمدن‌ جدید- سیاست‌ در موج‌ سوم‌. ترجمه‌: محمدرضا جعفری‌ (1374). تهران‌: انتشارات‌ سیمرغ‌.
تافلر، آلوین‌ (1991). جابجایی‌ در قدرت‌- دانایی‌ و ثروت‌ در آستانه‌ قرن‌ 21. ترجمه‌: شهیندخت‌ خوارزمی‌ (1370). تهران‌: نشر مترجم‌.
تافلر، آلوین‌ (1991). شوک‌ آینده‌. ترجمه‌: حشمت‌اله‌ کامرانی‌ (1372). تهران‌: نشر مترجم‌.
تافلر، آلوین‌ (1992). موج‌ سوم‌. ترجمه‌: شهیندخت‌ خوارزمی‌ (1372). تهران‌: نشر مترجم‌.
تافلر، آلوین‌ (1990). ورقه‌های‌ آینده‌. ترجمه‌: عبدالحسین‌ آذرنگ‌ (1370). تهران‌: نشر البرز.
رز، تونی‌. جی‌ (1996). آینده‌ آموزشی‌ و تعلیم‌ پیوسته‌. ترجمه‌: دکتر زهیر حیاتی‌، تهران‌: نشر احیاء کتاب‌.
روی‌ سینگ‌، راجا (1990). آموزش‌ و پرورش‌ در حال‌ تغییر: چشم‌انداز آسیایی‌ (مجموعه‌ سخنرانیهای‌ اجلاس‌. منطقه‌ای‌ یونسکو- بانکوک‌- اوت‌ 1990). ترجمه‌: عبدالحسین‌ نفیسی‌. تهران‌: مرکز تحقیقات‌ آموزشی‌.
سیسینکی‌، آندره‌ (1984). هدفهای‌ آموزشی‌ و ارزشهای‌ فرهنگی‌ (مجموعه‌ مقالات‌ یونسکو). ترجمه‌: محمدعلی‌ امیری‌. تهران‌: انتشارات‌ مدرسه‌.
شهرآرای‌، مهرناز (1375). آموزش‌ و پرورش‌ «مطلوب‌» در آستانه‌ سده‌ بیست‌ و یکم‌. پژوهشهای‌ تربیتی‌، جلد چهارم‌، شماره‌ 3 و 4.
فوکویاما، فرانسیس‌ (1979). پایان‌ نظم‌: سرمایه‌ اجتماعی‌ و حفظ‌ آن‌. ترجمه‌: غلام‌ عباس‌ توسلی‌ (1379). تهران‌: جامعه‌ ایرانیان‌.
کینگ‌، الکساندر، اشنایدر، برتراند (1995). نخستین‌ انقلاب‌ جهانی‌: جهان‌ بیست‌ سال‌ پس‌ از محدودیت‌ رشد. ترجمه‌: شهیندخت‌ خوارزمی‌ (1374). تهران‌: احیای‌ کتاب‌.
گوتک‌، جرالد (1383). مکاتب‌ فلسفی‌ و آراء تربیتی‌. ترجمه‌: محمدجعفر پاک‌سرشت‌. تهران‌: سمت‌.
فهیمی‌، مهدی‌ (1380). فناوری‌ اطلاعات‌ در آموزش‌ و پرورش‌. رهیافت‌، شماره‌ 25، از صص‌ 218 تا 223.
لاریجانی‌، فاضل‌ (1378) آینده‌نگری‌، مدیریت‌ و انتقال‌ تکنولوژی‌. رهیافت‌، شماره‌ 20، بهار 78.
مایر، فردریک‌ (1995). تاریخ‌ اندیشه‌های‌ تربیتی‌. ترجمه‌: علی‌اصغر فیاض‌ (1374). تهران‌: انتشارات‌ سمت‌.
مجتهدزاده‌، پیروز (1379). ایده‌های‌ ژئوپلتیک‌ و واقعیتهای‌ ایرانی‌. تهران‌: نشر نی‌
مؤمنی‌، فرشاد (1377). اهمیت‌ آینده‌شناسی‌ و دورنگری‌. نامه‌ سفید، شماره‌ 4، ص‌ 35.
مهرمحمدی‌، محمود (1374). چرا باید برنامه‌های‌ درسی‌ را به‌ سوی‌ مسأله‌ محور سوق‌ دهیم‌؟ فصلنامه‌ تعلیم‌ و تربیت‌، شماره‌ 42، 44، ص‌ 10 تا 28.
مییرز، چت‌ (1995). آموزش‌ تفکر انتقادی‌. ترجمه‌: خدایار اصلی‌ (1374). تهران‌: انتشارات‌ سمت‌.
نفیسی‌، عبدالحسین‌ (1376). چکیده‌ مطالعات‌ آینده‌ نگری‌ و اصلاح‌ آموزش‌ و پرورش‌ در چند کشور جهان‌. تهران‌: پژوهشکده‌ تعلیم‌ و تربیت‌، تک‌ نگاشت‌ 9، مرداد 76.
وازی‌، پراورز (1990). آموزش‌ برای‌ آینده‌. ترجمه‌: داوود شیخاوندی‌. تهران‌: مرکز تحقیقات‌ آموزشی‌.
هلک‌، ژاک‌ (1990). سرمایه‌گذاری‌ برای‌ آینده‌ آموزش‌ و پرورش‌. ترجمه‌: عبدالحسین‌ نفیسی‌. تهران‌: انتشارات‌ مدرسه‌.
هانتینگتن‌، ساموئل‌ (1993). موج‌ سوم‌ دموکراسی‌. ترجمه‌: احمد شمسا. تهران‌: نشر روزنه‌.
هانتینگتن‌، ساموئل‌ (1995). نظریه‌ برخورد تمدنها. ترجمه‌: مجتبی‌ امیری‌ (1374). تهران‌: وزارت‌ امور خارجه‌.
 
Eisner, E.W. (1983). The Kinds of school we need. Educational Leadership,Oct. 1983, PP. 48-55.
Glasman, N.R., Coffand, M.S. (1984). Preface. Review of Educaticnul Research, Dec. 1984, P.1-10.