علوم تربیتی

تاثیرات چشم‌انداز آینده بر فراگیران: سنتزپژوهی بر اساس مدل روبرتس

اکرم دهباشی؛ هادی پورشافعی؛ محسن آیتی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22055/edus.2023.44286.3477

چکیده

بسیاری از فعالیت‌های تحصیلی در مدارس به منظور آماده‌سازی دانش‌آموزان برای زندگی آینده و توانایی ایفای نقش‌های مختلف طرح‌ریزی می‌شود.در این میان توجه به چشم‌انداز آینده در برنامه‌های آموزشی دانش‌آموزان منجر به بهبود زمینه‌های آموزش می‌شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی تأثیرهای وجود چشم‌انداز آینده در برنامه‌درسی دانش‌آموزان ... بیشتر بسیاری از فعالیت‌های تحصیلی در مدارس به منظور آماده‌سازی دانش‌آموزان برای زندگی آینده و توانایی ایفای نقش‌های مختلف طرح‌ریزی می‌شود.در این میان توجه به چشم‌انداز آینده در برنامه‌های آموزشی دانش‌آموزان منجر به بهبود زمینه‌های آموزش می‌شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی و شناسایی تأثیرهای وجود چشم‌انداز آینده در برنامه‌درسی دانش‌آموزان می‌باشد. رویکرد پژوهش حاضر، کیفی و روش آن سنتز پژوهی است. جامعه پژوهش، متشکل از 293 مقاله درباره چشم‌انداز آینده فراگیران، می‌باشد که بین سال‌های 1999 تا 2019 در مجلات علمی معتبر ارائه شده‌اند. نمونه پژوهش شامل 43 مقاله می‌باشد که به صورت هدفمند جمع‌آوری شده‌اند و بر اساس پایش موضوعی داده‌ها انتخاب شدند. داده‌های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه (مقالات پژوهشی مورد پایش قرار گرفته)، گردآوری شده‌اند. بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌ها، تأثیرهای چشم‌انداز آینده برای فراگیران در 5 بُعد،17 عامل و 47 مقوله طبقه‌بندی شدند که شامل بُعد رفتاری (کاهش رفتار تنش‌زا، تقویت رفتار سالم و رفتار عاطفی)؛ بُعد روان‌شناختی (انگیزه، خودشناسی و اثرهای روان‌شناسی)؛ بُعد زمینه‌ای (اقتصادی و اجتماعی)، بُعد آموزشی (پیشرفت تحصیلی، انگیزش، استقلال یادگیری، ارزیابی فعال، رضایت تحصیلی و تعمیق یادگیری) و بُعد برنامه‌ریزی (برنامه‌ریزی، مدیریت زمان و هدف گزینی)، طبقه‌بندی شدند. نتایج نشان داد ایجاد نگرش چشم‌انداز آینده در فراگیران خود می‌تواند زمینه‌ساز تأثیرهای زیادی برای فراگیران در زمان‌های حال و آینده باشد لذا باید زمینه را برای بهبود و تقویت این نگرش در فراگیران با توجه به برنامه‌های درسی فراهم آید.

فرایند و راهکارهای اجرای رویکرد یادگیری مشارکتی در مدارس ابتدایی: یک مطالعه فراترکیب

فهیمه انصاری‌زاده؛ محمدرضا کرامتی؛ سیف اله فضل الهی؛ رابین ام گیلیس

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 25-46

https://doi.org/10.22055/edus.2024.44854.3511

چکیده

هر یک از مطالعات قبلی ابعادی از فرآیند و راهکارهای اجرای رویکرد یادگیری مشارکتی را بررسی کرده‌اند. ترکیب نتایج این مطالعات و کنار هم قرار دادن این ابعاد یکی از شکاف‌های مهم پژوهشی است. هدف مطالعه حاضر ترکیب نتایج مطالعات ملی و بین‌المللی به‌منظور پر کردن این شکاف تحقیقاتی است. در این مطالعه از روش سندلوسکی و باروسو استفاده شد. براساس ... بیشتر هر یک از مطالعات قبلی ابعادی از فرآیند و راهکارهای اجرای رویکرد یادگیری مشارکتی را بررسی کرده‌اند. ترکیب نتایج این مطالعات و کنار هم قرار دادن این ابعاد یکی از شکاف‌های مهم پژوهشی است. هدف مطالعه حاضر ترکیب نتایج مطالعات ملی و بین‌المللی به‌منظور پر کردن این شکاف تحقیقاتی است. در این مطالعه از روش سندلوسکی و باروسو استفاده شد. براساس فراترکیبی از 46 مطالعه ملی (1401-1391) و بین‌المللی (2022-2001)، فرایند و راهکارهای استفاده از یادگیری مشارکتی مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها از طریق نرم‌افزار Atlas-ti کدگذاری شد. میزان توافق بین دو کدگذار که متخصص در حیطه یادگیری مشارکتی بودند، مطلوب گزارش شد. نتایج نشان داد در فرآیند یادگیری مشارکتی اقدامات معلم و دانش‌آموزان نقش کلیدی دارند. معلمان می‌توانند از طریق آشنایی با یادگیری مشارکتی، برنامه‌ریزی کلاس درس، مدیریت کلاس درس و اندازه‌گیری عملکرد دانش‌آموزان این رویکرد را به نحو مؤثری اجرا کنند، آمادگی و آشنایی با کار گروهی دانش‌آموزان می‌تواند اجرای این رویکرد را تسهیل نماید. براساس نتایج مطالعه حاضر بهبود عناصر برنامه‌درسی نظیر منابع، محتوا، ارزشیابی، معلم، دانش‌آموز، و مشارکت مجریان و افراد ذی‌نفع همچنین حمایت مدیر و والدین می‌تواند زمینه‌های مناسبی را برای اجرای رویکرد یادگیری مشارکتی در مدارس ابتدایی فراهم سازد.

الگوی آموزش باکیفیت در کلاس‌های متراکم: نظریه‌ای داده بنیاد

ناهید آجورلو؛ بهبود یاریقلی؛ غلامرضا گل محمد نژاد بهرامی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 47-70

https://doi.org/10.22055/edus.2024.45832.3550

چکیده

پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی آموزش باکیفیت در کلاس‌های متراکم دانش‌آموزان ابتدایی شهر قزوین انجام شد. بدین منظور از رویکرد کیفی و روش نظریه مبنایی از نوع سیستماتیک استفاده‌شده است. جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد و برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند آمیخته (ترکیبی از نمونه‌گیری نظری، گلوله ... بیشتر پژوهش حاضر باهدف ارائه الگوی آموزش باکیفیت در کلاس‌های متراکم دانش‌آموزان ابتدایی شهر قزوین انجام شد. بدین منظور از رویکرد کیفی و روش نظریه مبنایی از نوع سیستماتیک استفاده‌شده است. جهت گردآوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد و برای نمونه‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند آمیخته (ترکیبی از نمونه‌گیری نظری، گلوله برفی و ملاک مدار) بهره گرفته شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش، اساتید صاحب‌نظر این حوزه، مدیران و معلمان دوره اول و دوم ابتدایی، مدیران و کارشناسان مسئول دوره اول و دوم ابتدایی اداره کل آموزش‌وپرورش استان قزوین و نواحی یک و دو، سرگروه‌ها و راهبران آموزشی بودند. نمونه‌گیری و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته تا زمانی ادامه یافت که تجزیه‌وتحلیل و اکتشاف داده‌ها پس از 19 مصاحبه به اشباع نظری رسید. جهت اطمینان‌پذیری پژوهش از راهبردهای بررسی توسط اساتید متخصص و بررسی توسط مشارکت‌کنندگان استفاده‌شده است. درنهایت 23 مقوله اصلی شناسایی شدند. تبدیل کلاس درس به اجتماع یادگیری اخلاقی به‌عنوان پدیده محوری شناخته شد. سایر مقوله‌ها در 5 بُعد اصلی (شرایط علّی، شرایط زمینه‌ای، شرایط مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها) دسته‌بندی شدند و روابط بین آن‌ها در قالب مدل پارادایمی ترسیم و ارائه شد. با توجه به یافته‌ها، مفهوم محوری اجتماع یادگیری اخلاقی و ظرفیت آموزش اجتماعی از طریق ارتباطات متقابل کنشگران اصلی مطرح شد که در رابطه‌ای پویا با یکدیگر می‌باشند و آموزش باکیفیت مستلزم درک تأثیرات توأمان و مجزای آن‌ها است.

تبیین جایگاه عاملیت کودک در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

معصومه کیانی؛ سیده چنور هاشمی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 71-96

https://doi.org/10.22055/edus.2025.46442.3578

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین مفهوم عاملیت کودک و بررسی جایگاه آن در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع تحقیقات کیفی است. برای تبیین مفهوم عاملیت کودک، از روش توصیفی-تحلیلی، و برای بررسی جایگاه مفهوم عاملیت کودک، از روش تحلیلی- استنباطی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد مولفه‌های مربوط به نگاه به کودک به عنوان ... بیشتر هدف پژوهش حاضر تبیین مفهوم عاملیت کودک و بررسی جایگاه آن در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نوع تحقیقات کیفی است. برای تبیین مفهوم عاملیت کودک، از روش توصیفی-تحلیلی، و برای بررسی جایگاه مفهوم عاملیت کودک، از روش تحلیلی- استنباطی استفاده شد. یافته‌ها نشان داد مولفه‌های مربوط به نگاه به کودک به عنوان فرد عامل عبارتند از: اراده و اختیار، آزادی، متفکر بودن، انجام‌دهنده بودن، و مسئولیت‌پذیری کودک؛ و عاملیت در فرایند یاددهی-یادگیری ناظر به مؤلفه‌هایی مانند مشارکت فعال کودکان، انتخاب‌گری کودک، یادگیری مادام‌العمر، توجه به رویکرد دانش‌آموز/کودک محوری؛ و عاملیت در فرایند ارزشیابی ناظر به مؤلفه‌هایی مانند اولویت بخشیدن به ارزشیابی تکوینی، مشارکت کودک در ارزشیابی، توجه به تفاوت‌های فردی کودکان در فرایند ارزشیابی و خودارزیابی آنان است. در بخش دوم نیز میزان توجه به مولفه‌های مربوط به نگاه به کودک به عنوان فرد عامل در سند تحول بنیادین به ترتیب عبارتند از: اختیار و اراده، (31/51 درصد)؛ آزادی، (31/26 درصد)؛ متفکر بودن (10/17 درصد)؛ انجام دهنده بودن (26/5 درصد)؛ مسئولیت‌پذیری (14/19) میزان توجه به عاملیت در فرایند یاددهی-یادگیری در سند تحول بنیادین به ترتیب عبارتند از: مشارکت فعال کودک (04/18 درصد)، انتخابگری کودک (05/21 درصد)، توجه به یادگیری مادام العمر (01/6 درصد)، تعامل دانش‌آموز و معلم (79/18 درصد)، توجه به رویکرد دانش‌آموزمحوری (05/21 درصد)؛ میزان توجه به عاملیت در فرایند ارزشیابی در سند تحول بنیادین به ترتیب عبارتند از: ارزشیابی تکوینی (35 درصد)، مشارکت کودک در فرایند ارزشیابی (5 درصد)، توجه به تفاوت‌های فردی کودکان در فرایند ارزشیابی (10 درصد) و خود خودارزیابی کودکان (40 درصد). یافته‌های فوق الذکر بیانگر عدم توجه کافی سند تحول بنیادین به نگاه به کودک به مثابه فرد عامل و نیز عاملیت کودک در فرایند یاددهی-یادگیری و ارزشیابی است. نیز عدم استقلال مفهوم عاملیت کودک و ارتباط آن با عوامل متعدد از جمله اهمیت نقش بزرگسالان، محیط‌های متعدد، و ارتباط با ساختارها برجسته شد.

تأثیر روش تدریس ریاضی مبتنی بر رویکرد فولن بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره ابتدایی

رضا جعفری هرندی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 97-120

https://doi.org/10.22055/edus.2025.46800.3593

چکیده

هدف از این پژوهش تعیین تأثیر روش‌تدریس ریاضی مبتنی بر رویکرد فولن بر خلاقیت و پیشرفت‌ تحصیلی دانش‌آموزان دوره‌ ابتدایی بود که به‌روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری، دانش‌آموزان پسر دوره‌ ابتدایی شهر اصفهان در سال 1402 بودند. از نواحی شش‌گانه شهر اصفهان، یک ناحیه و از آن ناحیه یک مدرسه‌ی ... بیشتر هدف از این پژوهش تعیین تأثیر روش‌تدریس ریاضی مبتنی بر رویکرد فولن بر خلاقیت و پیشرفت‌ تحصیلی دانش‌آموزان دوره‌ ابتدایی بود که به‌روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری، دانش‌آموزان پسر دوره‌ ابتدایی شهر اصفهان در سال 1402 بودند. از نواحی شش‌گانه شهر اصفهان، یک ناحیه و از آن ناحیه یک مدرسه‌ی پسرانه دوره‌ی ابتدایی به‌صورت تصادفی انتخاب و از آن مدرسه دو کلاس پایه‌ی چهارم که هر کدام 31 دانش‌آموز داشتند، به‌تصادف به عنوان گروه آزمایش و گواه در نظر گرفته شدند. نمره‌های ریاضی ترم قبل دانش‌آموزان دو کلاس ثبت و در مرحله بعد از آنان خواسته شد تا پرسشنامه خلاقیت (TTCT) را تکمیل نمایند. در ادامه، گروه‌ آزمایش طبق روش‌تدریس ریاضی مبتنی بر رویکرد فولن، تحت آموزش این درس در یک نیم‌سال تحصیلی قرار گرفتند در حالی‌که گروه گواه آموزش مرسوم را دریافت نمودند. در نهایت بعد از اتمام نیم‌سال تحصیلی، ‌پس‌آزمون اجرا شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS و به‌روش تحلیل کواریانس انجام پذیرفت. نتایج نشان داد با کنترل نمره‌های پیش‌آزمون، روش ‌تدریس ریاضی مبتنی بر رویکرد فولن بر خلاقیت و پیشرفت‌تحصیلی معنی‌دار است (001/0>p). بنابراین از این روش ‌تدریس به عنوان روشی کارآمد در آموزش‌ریاضی دوره‌ ابتدایی می‌توان بهره برد.

شناسایی عوامل زمینه‌ساز و تبعات برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی و ارائه راهکارهایی برای مقابله با آن

فرزانه عسکری؛ محمد جوادی پور؛ رضوان حکیم زاده؛ کیوان صالحی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 139-160

https://doi.org/10.22055/edus.2024.47237.3618

چکیده

برنامه درسی متراکم، پدیده‌ای نوظهور است که شناخت همه جانبه‌ی آن برای هر نظام آموزشی ضرورت محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل زمینه‌ساز و تبعات برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی به منظور ارائه راهکارهای مقابله با آن بوده است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی است که به روش نظریه برخاسته از داده‌ها با طرح Charmaz (2006) انجام شده است. شرکت‌کنندگان ... بیشتر برنامه درسی متراکم، پدیده‌ای نوظهور است که شناخت همه جانبه‌ی آن برای هر نظام آموزشی ضرورت محسوب می‌شود. هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل زمینه‌ساز و تبعات برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی به منظور ارائه راهکارهای مقابله با آن بوده است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی است که به روش نظریه برخاسته از داده‌ها با طرح Charmaz (2006) انجام شده است. شرکت‌کنندگان پژوهش را متخصصان، معلمان، دانش‌آموزان و والدین تشکیل می‌دادند که به صورت نمونه‌گیری هدفمند در دو مرحله‌ی مقدماتی (ملاک‌‌محور) و نظریه‌ای انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته انجام گرفت و داده‌ها با روش ساخت‌گرایانه‌ی چارمز و از طریق کدگذاری اولیه، متمرکز و نظری تحلیل شد. در طی فرایند کدگذاری، ۷۴ کد اولیه، ۱۷ کد متمرکز و ۳ کد نظری استخراج گردید. جهت ارزیابی کیفیت و اعتبار پژوهش، از ملاک‌های Lincoln and Guba (1985) و Charmaz (2006) استفاده گردید و بدین منظور روش‌های بازبینی اعضا، ممیزی بیرونی و بازبینی همگنان (با توافق ۸۹ درصد بین دو کدگذار اول و دوم) بکار گرفته شد. یافته‌های پژوهش حاکی از این بود که ساختار جزیره‌ای و رویکرد مهندسی، فرهنگ عمومی جامعه، شتابزدگی در اصلاحات، سستی در پایش، ضعف در اجرا و بی‌اعتمادی به توانایی معلمان عوامل زمینه‌ساز برنامه درسی متراکم در دوره ابتدایی ایران بوده است و تبعات یاددهی عجولانه و سلیقه‌ای، یادگیری سطحی و زودگذر، کم‌توجهی به پرورش استعداد و خلاقیت، بی‌رغبتی به درس و مدرسه، فرسودگی شغلی معلمان و ناکارآمد جلوه کردن آموزش و پرورش را به دنبال داشته است. نتایج پژوهش نشان داد، چرخش از رویکرد مهندسی به فرهنگی و مشارکت دادن معلمان در تدوین برنامه درسی، پویایی به روزرسانی برنامه درسی، اجرای آزمایشی محتوا قبل از تعمیم، بازنگری در تخصیص زمان بین دروس، کاهش تعداد کتاب‌های درسی و جایگزینی با بسته‌های آموزشی و حفظ تعادل بین وسعت و عمق محتوا، راهکارهایی هستند که می‌تواند به منظور مقابله و پیشگیری از برنامه درسی متراکم بکار گرفته شوند.

فراتحلیل اثربخشی الگوها و روش‌های تدریس بر عملکرد تحصیلی

توحید اشرف زاده؛ جواد مصرآبادی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 161-184

https://doi.org/10.22055/edus.2024.47504.3628

چکیده

پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل اثربخشی الگوها و روش‌های تدریس بر عملکرد تحصیلی انجام شده است. راهبرد پژوهش، کمی و روش فراتحلیل می‌باشد. جامعه آماری شامل مطالعات در دسترس مرتبط در داخل کشور بود که در بین سال‌های 1390 تا 1401 منتشر شده بود. کلیدواژه‌های جست‌وجوی پژوهش‌های اولیه شامل: روش‌های تدریس، الگوهای تدریس، عملکرد تحصیلی و پیشرفت ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف فراتحلیل اثربخشی الگوها و روش‌های تدریس بر عملکرد تحصیلی انجام شده است. راهبرد پژوهش، کمی و روش فراتحلیل می‌باشد. جامعه آماری شامل مطالعات در دسترس مرتبط در داخل کشور بود که در بین سال‌های 1390 تا 1401 منتشر شده بود. کلیدواژه‌های جست‌وجوی پژوهش‌های اولیه شامل: روش‌های تدریس، الگوهای تدریس، عملکرد تحصیلی و پیشرفت تحصیلی بود و برای جمع‌آوری اطلاعات از چک‌لیست مشخصات طرح‌های پژوهشی Mesr Abadi استفاده شد. پس از بررسی ملاک‌های ورود و خروج، 758 اندازه اثر از 622 مطالعه به دست آمد. مطالعاتی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند از مرکز اسناد و مدارک علمی ایران، پایگاه جهاد دانشگاهی کشور، سایت خصوصی بانک مجلات ایران و پایگاه مجلات تخصصی نور جمع‌آوری شدند و بعد از بررسی ملاک‌های ورود و خروج، یافته‌های کمی پژوهش‌های منتخب با نرم‌افزار CMA تحلیل شدند. تحلیل اطلاعات حاصل از تأثیر الگوها و روش‌های تدریس بر عملکرد تحصیلی نشان داد که میانگین اندازه اثر کلی برای مدل اثرهای ثابت 918/0 و برای مدل اثرهای تصادفی 227/1 است. با توجه به ناهمگنی اندازه‌های اثر، تأثیر متغیرهای تعدیل‌کننده بررسی شد. نتایج تحلیل پژوهش نشان داد که در بین زیر مؤلفه‌های الگوهای تدریس، الگوهای تدریس پردازش اطلاعات و در بین روش‌های تدریس الگوهای پردازش اطلاعات نیز، روش مبتنی بر پروژه تأثیر بیشتری بر عملکرد تحصیلی فراگیران دارد. بر پایه اندازه اثرهای به‌دست‌آمده و نیز مبانی نظری موجود می‌توان دریافت که الگوها و روش‌های تدریس، تأثیر مثبت و معنی‌داری بر روی عملکرد تحصیلی فراگیران ایرانی می‌گذارند که بر اساس ملاک Cohen (1988)، تأثیر بزرگ و مطلوبی محسوب می‌شود. با لحاظ یافته‌های این فراتحلیل و پشتوانه‌ی نظری و تجربی این حوزه، پیشنهاد می‌شود معلمان از الگوها و روش‌های مختلف تدریس استفاده کنند.

طراحی مدل توسعه فیزیکی مدارس در اهواز

ایرج کلانتر هرمزی نژاد؛ غلامحسین برکت؛ منوچهر جوانمردی

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 185-208

https://doi.org/10.22055/edus.2025.47894.3650

چکیده

هدف از این مطالعه ارائه مدل توسعه فیزیکی مدارس متوسطه دوم شاخه نظری ناحیه یک اهواز، با رویکرد چشم‌انداز 1414 آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران است. پژوهش حاضر به‌صورت آمیخته (کیفی-کمی) انجام شد. بخش کیفی پژوهش با روش نظریه داده بنیاد از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 16 نفر از خبرگان حوزه آموزش‌وپرورش و مدیران نوسازی از طریق نمونه‌گیری ... بیشتر هدف از این مطالعه ارائه مدل توسعه فیزیکی مدارس متوسطه دوم شاخه نظری ناحیه یک اهواز، با رویکرد چشم‌انداز 1414 آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران است. پژوهش حاضر به‌صورت آمیخته (کیفی-کمی) انجام شد. بخش کیفی پژوهش با روش نظریه داده بنیاد از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با 16 نفر از خبرگان حوزه آموزش‌وپرورش و مدیران نوسازی از طریق نمونه‌گیری هدفمند انجام شد. در بخش کیفی بعد از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مدل پژوهش شامل 6 مقوله اصلی، 37 مقوله فرعی مقوله و 220 مفهوم اولیه ارائه گردید. بخش کمی تحقیق با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شد. جامعه آماری تحقیق در بخش کمی، مدیران آموزش پرورش و مدارس، مدیران نوسازی و معلمان در اهواز می‌باشند. با روش نمونه‌گیری به‌صورت تصادفی و بر اساس رابطه کوکران 384 نفر به‌عنوان حجم نمونه برای مشارکت در بخش کمی تعیین شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها در بخش کمی از پرسشنامه برآمده از مدل تحقیق شامل 37 گویه در قالب طیف ۵ گانه لیکرت استفاده گردید. نتایج بخش کمی نشان داد که مقوله‌های اصلی شناسایی‌شده بر توسعه فیزیکی مدارس متوسطه دوم شاخه نظری ناحیه یک اهواز، با رویکرد چشم‌انداز 1414 آموزش ‌و پرورش جمهوری اسلامی ایران تأثیر داشتند؛ لذا مدل ارائه‌شده در این پژوهش می‌تواند مدل مناسبی جهت شناخت و آگاهی مدیران در زمینه مقوله‌های تأثیرگذار بر توسعه فیزیکی مدارس ‌باشد؛ بنابراین به مدیران آموزش‌وپرورش و نیز مدیران مدارس متوسطه دوم شاخه نظری ناحیه یک اهواز پیشنهاد می‌شود از مدل این پژوهش برای توسعه فیزیکی مدارس از طریق بهبود روابط میان مدرسه و دانش‌آموزان کمک بگیرند.

طراحی مدل زیباشناسانه تربیت مبتنی بر دیدگاه ریچارد رورتی و نقد آن بر اساس سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش

مرضیه فرض‌اللهی زنجانی؛ محمدرضا سرمدی؛ بهاره عزیزی نژاد

دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، صفحه 209-224

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48145.3667

چکیده

از دیرباز اصول تربیتی و اخلاق از یک سو و زیباشناسی از سوی دیگر در مباحث فلسفه اهمیت خاصی داشته‎اند. از آن جایی که فیلسوفان در مورد میزان سنجش و چگونگی ارتباط میان آن‎ها با یکدیگر اختلاف دارند، بررسی در این زمینه ضروری به نظر می‎رسد. هدف از این پژوهش، طراحی مدل زیباشناسانه تربیت مبتنی بر دیدگاه ریچارد رورتی و نقد آن بر اساس سند تحول ... بیشتر از دیرباز اصول تربیتی و اخلاق از یک سو و زیباشناسی از سوی دیگر در مباحث فلسفه اهمیت خاصی داشته‎اند. از آن جایی که فیلسوفان در مورد میزان سنجش و چگونگی ارتباط میان آن‎ها با یکدیگر اختلاف دارند، بررسی در این زمینه ضروری به نظر می‎رسد. هدف از این پژوهش، طراحی مدل زیباشناسانه تربیت مبتنی بر دیدگاه ریچارد رورتی و نقد آن بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش (در مقطع متوسطه دوره دوم) بوده است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش کیفی است و با استفاده از روش فراترکیب هفت‌مرحله‌ای مدل ساندلوسکی و براسو انجام شده است. برای اعتبارسنجی از روش دلفی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش تمامی خبرگان و اساتید در زمینه تعلیم و تربیت بودند و آنان به روش هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه دلفی بود. برای این منظور پرسش‌نامه محقق ساخته با طیف لیکرت تهیه شد و در اختیار 10 نفر از اساتید و خبرگان حوزه تعلیم‌وتربیت در دو مرحله قرار گرفت و ضریب هماهنگی کندال آن بررسی شد. نتایج نهایی پژوهش‎ها نشان داد در مطالعه حاضر 6 مقوله، دیدگاه‎های تربیتی رورتی را به سند تحول نزدیک می‎کند؛ مقوله‎ها به ترتیب اهمیت، شامل تساهل، تسامح و هم‌زیستی مسالمت‎آمیز؛ نشاط و امید؛ احساس و تخیل؛ نقادی ظلم و احقاق حقوق انسان‎ها؛ خودآفرینی و آفرینش مجدد؛ و فرهنگ اخلاق‎مدار می‎شود. به‎کارگیری مقولات فوق می‎تواند نقش سازنده‎ای در سیستم آموزشی ایران داشته باشد.

وضعیت کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس هوشمند ابتدایی شهر شوش

دوره 24، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 129-150

https://doi.org/10.22055/edu.2018.20718.2088

چکیده

هدف از پژوهش آگاهی از وضعیت کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در محیط یاددهی-یادگیری مدارس هوشمند دوره ابتدایی شهر شوش بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع تبیینی بود. این پژوهش در مدارس هوشمند پسرانه دوره ابتدایی شهر شوش انجام شد. در بخش کمّی به علت کوچک بودن حجم نمونه، کلیه معلمان (70 نفر) به روش سرشماری انتخاب شدند. داده‌های کمّی پژوهش ... بیشتر هدف از پژوهش آگاهی از وضعیت کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در محیط یاددهی-یادگیری مدارس هوشمند دوره ابتدایی شهر شوش بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع تبیینی بود. این پژوهش در مدارس هوشمند پسرانه دوره ابتدایی شهر شوش انجام شد. در بخش کمّی به علت کوچک بودن حجم نمونه، کلیه معلمان (70 نفر) به روش سرشماری انتخاب شدند. داده‌های کمّی پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. روایی پرسشنامه، توسط تعدادی از متخصصان علوم تربیتی مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از آلفای کرانباخ، 94/0 محاسبه شد. در بخش کیفی پژوهش، مصاحبه با 10 نفر از مدیران و 10 نفر از معلمان انجام گرفت. برای تحلیل داده‌های کمّی از تی تک نمونه‌ای؛ و برای تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد وضعیت کاربرد فاوا در پنج مؤلفه: 1- استفاده معلمان از محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای) در فرایند یاددهی-یادگیری، 2- طراحی محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای) مورد نیاز توسط خود معلمان، 3- نقش دانش‌آموزان در تهیه محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای)، 4- استفاده از فاوا برای استمرار یاددهی-یادگیری، 5- ترغیب دانش‌آموزان جهت استفاده از فاوا برای گسترش دانش و تعمیق یادگیری توسط معلمان؛ پایین‌تر از حد مطلوب بود. با تحلیل داده‌های کیفی موانع مهمی از قبیل ضعف دانش و مهارت معلمان و دانش‌آموزان و خانواده؛ مشکلات فرهنگی و نگرشی مربوط به معلمان، خانواده و دانش‌آموزان؛ مشکلات مربوط به زیرساخت، امکانات و منابع مالی؛ ضعف انگیزشی؛ و همچنین مشکلات مربوط به برنامه درسی؛ به‌عنوان موانع کاربرد فاوا در مدارس موردمطالعه شناسایی شد.

بررسی اثر ارزشیابی توصیفی بر پیشرفت تحصیلی و اضطراب امتحان دانش‌آموزان

دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، ، صفحه 127-148

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه‌ی عملکرد تحصیلی و اضطراب امتحان دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی تحت پوشش طرح ارزشیابی توصیفی با دانش‌آموزان مدرسه‌های ابتدایی عادی شهر اهواز در سال تحصیلی 86-1387 انجام گرفت. جامعه‌ی آماری تحقیق، دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی در سه ناحیه‌ی (1، 2 و 4) شهر اهواز بودند. روش نمونه‌گیری تصادفی چند ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف مقایسه‌ی عملکرد تحصیلی و اضطراب امتحان دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی تحت پوشش طرح ارزشیابی توصیفی با دانش‌آموزان مدرسه‌های ابتدایی عادی شهر اهواز در سال تحصیلی 86-1387 انجام گرفت. جامعه‌ی آماری تحقیق، دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی در سه ناحیه‌ی (1، 2 و 4) شهر اهواز بودند. روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌یی بود و در کل 150 دانش‌آموز پایه‌ی سوم از 6 مدرسه در این تحقیق شرکت داشتند. در این تحقیق از پرسشنامه‌ی اضطراب امتحان اهواز و آزمون‌های پیشرفت تحصیلی ریاضی و علوم برای اندازه‌گیری متغیرهای مورد مطالعه استفاده شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که بین پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی در درس ریاضی با توجه به نوع ارزشیابی (توصیفی یا ملاک نمره‌یی) تفاوت معنی داری وجود دارد؛ و دانش‌آموزان مشمول طرح ارزشیابی توصیفی، عملکرد بهتری در درس ریاضی داشته‌اند. این الگوی تفاوت در رابطه با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه‌ی سوم ابتدایی در درس علوم معنی دار نبود. یعنی ارزشیابی توصیفی بر عملکرد دانش‌آموزان در درس علوم اثری نداشته است. نتیجه این تحقیق نشان داد بین میزان اضطراب امتحان دانش‌آموزان با توجه به نوع ارزشیابی (توصیفی یا ملاک نمره‌یی) تفاوت معنی داری وجود دارد؛ و ارزشیابی توصیفی در کاهش میزان اضطراب امتحان دانش‌آموزان مشمول این طرح اثر مثبت داشته است.

روایتِ معلمی کردن یک معلم ابتدایی با تأکید بر نقش نظریه‌های تربیتی

دوره 24، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 5-24

https://doi.org/10.22055/edu.2017.21703.2172

چکیده

پژوهش حاضر با هدف کاوش فرایند معلمی کردن یک معلم ابتدایی با محوریت نقش نظریه‌های تربیتی در آن انجام گرفت. روش انجام این پژوهش روایت پژوهی بوده است. با توجه به اینکه روایت پژوهی به منظور مطالعه عمیق یک یا تعداد معدودی از افراد انجام می‌گیرد، این تحقیق روی یک معلم ابتدایی متمرکز شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های روایتی و نیمه ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف کاوش فرایند معلمی کردن یک معلم ابتدایی با محوریت نقش نظریه‌های تربیتی در آن انجام گرفت. روش انجام این پژوهش روایت پژوهی بوده است. با توجه به اینکه روایت پژوهی به منظور مطالعه عمیق یک یا تعداد معدودی از افراد انجام می‌گیرد، این تحقیق روی یک معلم ابتدایی متمرکز شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های روایتی و نیمه ساختار یافته، روش‌های تحلیل روایت‌ها و تحلیل روایی بهکار گرفته شد. به منظور افزایش روایی یافته‌ها از روش چک کردن شرکت کنندگان و همچنین سه سویه‌سازی استفاده شد. در تحلیل روایت‌ها از الگوی پارادایمی اشتراوس و کوربین کمک گرفته شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که مقوله مرکزی در معلمی کردن این معلم ابتدایی، باورهای اوست که تحت تأثیر عوامل متعددی چون تجربه‌های پیشین و گذراندن دوره‌های تربیت معلم شکل می‌گیرد. در نهایت معلم با گزینش کردن نظریه‌های دانشگاهی، در کلاس درس بر مبنای خرد عملی عمل می‌کند. بر این مبنا، این نتیجه بهدست می‌آید که گرچه عوامل متعددی فراتر از دوره‌های تربیت معلم و نظریه‌های تدریس شده در آن بر معلمی کردن این معلم اثر دارد، اما نقش نظریه‌های تربیتی نیز انکارناپذیر است. به همین دلیل با طراحی صحیح دوره‌های تربیت معلم می‌توان به آگاهانه‌تر شدن عمل معلم کمک کرد.

بررسی ابعاد توانمند سازی نیروی انسانی در سازمان‌های دولتی (موردکاوی یکی از سازمان‌های مورد مطالعه ایران)

دوره 18، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 75-96

چکیده

هدف پژوهش حاضر مطالعه‌ی ابعاد توانمندی نیروی انسانی در یکی از سازمان‌های مورد مطالعه‌ی کشور می‌باشد. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی مدیران و کارکنان مورد مطالعه در سال 89-88 بوده‌اند، که تعداد 220 نفر نمونه از بین کلیه‌ی مدیران و کارکنان، با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شده‌اند. ... بیشتر هدف پژوهش حاضر مطالعه‌ی ابعاد توانمندی نیروی انسانی در یکی از سازمان‌های مورد مطالعه‌ی کشور می‌باشد. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی و جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی مدیران و کارکنان مورد مطالعه در سال 89-88 بوده‌اند، که تعداد 220 نفر نمونه از بین کلیه‌ی مدیران و کارکنان، با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شده‌اند. ابزار اندازه‌گیری، پرسشنامه‌ی محقق ساخته بر اساس مدل بنیاد توانمندسازی منابع‌انسانی ایران بوده که پایایی آن 94/0 و روایی آن 90/0 به دست آمده است. عمده‌ترین یافته‌های پژوهش عبارتند از: الف) میزان توانمندسازی نیروی انسانی در سازمان مورد مطالعه بر اساس معیارها و ابعاد مدل بنیاد توانمندسازی منابع انسانی ایران (رهبری، خط‌مشی و استراتژی، فرایند‌های توانمندسازی، ترغیب و تشویق، مشارکت، خلاقیت و نوآوری و نتایج کلیدی عملکرد) پایین‌تر از حد متوسط بوده است. ب) بین وضعیت موجود و مطلوب توانمندسازی نیروی انسانی بر اساس بعد رهبری مدل بنیاد توانمندسازی منابع انسانی ایران در سازمان دولتی مورد مطالعه تفاوت وجود داشته است. ج) بین وضعیت موجود و مطلوب توانمندسازی نیروی‌انسانی بر اساس بعد یادگیری مدل بنیاد توانمندسازی منابع انسانی ایران در سازمان دولتی مورد مطالعه تفاوت وجود دارد.

بررسی رابطه‌ی یادگیری خود راهبر با عملکرد تحصیلی و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان

دوره 20، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 155-170

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی یادگیری خود راهبر و مؤلفه‌های آن با رضایت از زندگی و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان دختر سال سوم دبیرستان‌های دولتی شهر بوشهر بود. بدین منظور 246 دانش‌آموز به شیوه‌ی تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب و در پژوهش حاضر شرکت نمودند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر مقیاس خود راهبری در یادگیری (فیشر و همکاران)، ... بیشتر

مطالعۀ پدیدارشناسانۀ عوامل بنیادی موثر بر شکوفایی ایده جویی و نوآوری دانش آموزان دورۀ ابتدائی

مرجان سجودی؛ مرضیه دهقانی؛ محمد جوادی پور؛ رضا زعفریان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 دی 1402

https://doi.org/10.22055/edus.2023.43940.3468

چکیده

ایده جویی و نوآوری، زمینه‌ای مساعد برای پرورش بذرهای ایده در ذهن کودکان به وجود می آورد و در آنان بینشی‌ جدید برای دگرگونه نگریستن، نوآفرینی و خودکارآمدی ایجاد می‌کند؛ که این امر اهمیت خاصی در برنامۀ درسی دورۀ ابتدائی دارد. بر این اساس پژوهش حاضر به منظور شناسایی عوامل بنیادیِ موثر بر شکوفایی ایده جویی و نوآوری دانش آموزان دورۀ ... بیشتر ایده جویی و نوآوری، زمینه‌ای مساعد برای پرورش بذرهای ایده در ذهن کودکان به وجود می آورد و در آنان بینشی‌ جدید برای دگرگونه نگریستن، نوآفرینی و خودکارآمدی ایجاد می‌کند؛ که این امر اهمیت خاصی در برنامۀ درسی دورۀ ابتدائی دارد. بر این اساس پژوهش حاضر به منظور شناسایی عوامل بنیادیِ موثر بر شکوفایی ایده جویی و نوآوری دانش آموزان دورۀ ابتدائی انجام شد. مطالعۀ حاضر از نظر هدف کاربردی بوده و رویکرد پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی است. حجم نمونه 12 نفر و نمونه گیری به روش هدفمند انجام ‌شد. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از روش کلایزی انجام پذیرفت. عوامل شناسایی شده در شکوفایی ایده جویی و نوآوری کودکان «جو و محیط کالبدی»، «تکنیک و راهبرد»، «عوامل ذهنی» و «معلمان و اولیاء الهام‌بخش» است. نتایج پژوهش حاضر، بیانگر زوایا و ابعاد گستردۀ ایده جویی و نوآوری است که فعال سازی این زوایا از طریق عوامل شناسایی شده در این مطالعه، نقش بسزایی در تحقق اهداف دورۀ ابتدایی دارد و زمینه را برای پرورش فراگیرانی صاحب اندیشه ، عامل و آزاد اندیش فراهم می سازد. ایده جویی از یک سو موجب ارتقاء هویت فردی، استقلال و افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان دورۀ ابتدائی می گردد و از سوی دیگر از نظر کاربردی، منجر به حضور فعال کودکان در فعالیت های آموزشی وعرصۀ رویدادهای ویژه دورۀ ابتدایی می‌گردد.

مشاهده مقاله

تجربه زیسته معلمان، مدیران و والدین از مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان ابتدایی

هدیه محمدزاده؛ افسانه نراقی زاده؛ پروین صمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 دی 1402

https://doi.org/10.22055/edus.2023.44025.3469

چکیده

پژوهش حاضر با هدف واکاوی مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان ابتدایی از دیدگاه معلمان، مدیران و والدین انجام شد. این مطالعه به لحاظ هدف کاربردی، از نوع کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون بود. مشارکت کنندگان در پژوهش معلمان، مدیران و والدین بودند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختارمند بود که با 8 نفر از معلمان، 7 نفر مدیران و 9 نفر والدین به اشباع نظری ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف واکاوی مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان ابتدایی از دیدگاه معلمان، مدیران و والدین انجام شد. این مطالعه به لحاظ هدف کاربردی، از نوع کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون بود. مشارکت کنندگان در پژوهش معلمان، مدیران و والدین بودند. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختارمند بود که با 8 نفر از معلمان، 7 نفر مدیران و 9 نفر والدین به اشباع نظری رسید. نتایج تحلیل مضمون در بخش معلمان برای مصادیق مسئولیت پذیری دو زیر مقوله فردی (شخصی) و کلاسی (حرفه‌ای)؛ برای عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری چهار زیر مقوله عامل خانوادگی، عامل اجتماعی، عامل شخصیتی و عامل آموزشی؛ برای اقدامات معلم برای مسئولیت پذیری دانش آموزان دو زیر مقوله تکالیف رسمی و تکالیف غیررسمی؛ برای شیوه ارزشیابی از مسئولیت پذیری دو زیر مقوله کمی وکیفی و برای پیامدهای مسئولیت پذیری سه زیر مقوله کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت استخراج گردید. همچنین نتایج تحلیل مضمون مصاحبه مدیران برای مصادیق مسئولیت پذیری زیر مقولات فردی و گروهی، برای مؤثر بر مسئولیت‌پذیری زیر مقولات خانوادگی، شخصیتی، محیطی و آموزشی؛ اقدامات مدیر برای مسئولیت پذیری دانش آموزان مقولات تیمی، فردی، اجتماعی سازمانی و برای پیامدهای مسئولیت پذیری دو زیر مقوله فردی و اجتماعی استخراج گردید.

مشاهده مقاله

ادراک و تجربه زیسته اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از آزادی آکادمیک

فاطمه احمدی؛ رضوان حسین قلی زاده؛ مجتبی بذرافشان مقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آذر 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2024.47003.3608

چکیده

هدف اصلی این پژوهش مطالعه توصیف تجارب زیسته اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از آزادی آکادمیک می باشد. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش کیفی، از نوع پدیدارشناسی توصیفی بهره گرفته‌شد. کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد نمونه موردمطالعه را تشکیل دادند که 18 نفر به عنوان مطلعان کلیدی و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ... بیشتر هدف اصلی این پژوهش مطالعه توصیف تجارب زیسته اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از آزادی آکادمیک می باشد. برای دستیابی به این هدف، از روش پژوهش کیفی، از نوع پدیدارشناسی توصیفی بهره گرفته‌شد. کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد نمونه موردمطالعه را تشکیل دادند که 18 نفر به عنوان مطلعان کلیدی و با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌های موردنیاز از مصاحبه نیمه‌ساخت‌یافته و برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها از روش تحلیل استراوس و کوربین استفاده شد. همچنین برای اعتباربخشی یافته ها از ملاک های چهارگانه لینکلن و گوبا استفاده شد. بر اساس یافته‌های این پژوهش، پنج مضمون اصلی آزادی آموزشی، آزادی پژوهشی، آزادی فردی، آزادی فرهنگی و آزادی سازمانی به عنوان تجربه اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد از آزادی آکادمیک استخراج شد. در مضمون آزادی آموزشی و پژوهشی نتایج به دست آمده ناظر بر تجربه متفاوت اعضای هیئت علمی از آزادی و محدودیت در این دو مضمون می‌باشد. مقوله‌های مربوط به فرد و ادراک اعضای هیئت علمی از آزادی آکادمیک ذیل مضمون آزادی فردی قرار گرفتند. همچنین مضمون آزادی فرهنگی بیانگر پیوند بین فرهنگ اجتماعی، سیاسی و جامعه با آزادی آکادمیک می‌باشد و در پایان مضمون آزادی سازمانی به مقوله‌های مرتبط با سازمان و ساختار دانشگاه اشاره می‌کند.

مشاهده مقاله

شناسایی و اعتبارسنجی تکنیک‌های تدریس برای تقویت حس حضور در یادگیری آنلاین

مهتاب عسگری؛ محمد جواد لیاقت دار؛ اعظم اسفیجانی؛ لیلا حشمتی فر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.45116.3644

چکیده

عدم توجه به چالش‌های یادگیری آنلاین، ازجمله حس انزوا و بیگانگی، لزوم توجه ‌ به حس حضور را ایجاد کرده است. به طور ویژه، اتخاذ تکنیک‌های تدریس مناسب محیط آنلاین در بهبود تجارب یادگیری و افزایش حس حضور دانشجویان نقش مهمی دارد. لذا، پژوهش حاضر باهدف شناسایی و اعتبارسنجی تکنیک‌های تدریس برای تقویت حس حضور انجام شد. در مرحله اول، به‌منظور ... بیشتر عدم توجه به چالش‌های یادگیری آنلاین، ازجمله حس انزوا و بیگانگی، لزوم توجه ‌ به حس حضور را ایجاد کرده است. به طور ویژه، اتخاذ تکنیک‌های تدریس مناسب محیط آنلاین در بهبود تجارب یادگیری و افزایش حس حضور دانشجویان نقش مهمی دارد. لذا، پژوهش حاضر باهدف شناسایی و اعتبارسنجی تکنیک‌های تدریس برای تقویت حس حضور انجام شد. در مرحله اول، به‌منظور شناسایی تکنیک‌های تدریس، از تحلیل کیفی محتوای اسناد و مدارک و مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته با صاحب‌نظران دارای مقاله یا کتاب در حوزه حس حضور، استفاده شد. جمع آوری داده‌ها تا رسیدن به اشباع اطلاعاتی ادامه یافت، که با بررسی 25 مقاله و 14 مصاحبه اطلاعات لازم به دست آمد. نتایج به‌صورت پرسشنامه طراحی و پس از تأیید روایی و پایایی، باهدف اعتبارسنجی به 83 نفر از اساتید و دانشجویان علاقه‌مند و دارای تجربه یادگیری آنلاین، ارائه شد. پرسشنامه با درجه اعتبار بالاتر از 80/0 از منظر هردو گروه اساتید و دانشجویان تایید شد. براساس یافته ها، هم دانشجویان و هم اساتید رازداری، حفظ حریم شخصی، پشتیبانی آموزشی و به‌روزرسانی مدرسان آنلاین، شروع کلاس با موضوعات مناسب و اختصاص یک جلسه به آشنایی با دانشجویان را از مهم‌ترین تکنیک‌های تقویت حس حضور می‌دانستند. همچنین تکنیک‌هایی مثل ایجاد صمیمت با فراگیران، لحن ساده و صمیمی، صدازدن بانام، اشاره کردن به پیام‌های فراگیران، شروع کلاس با موضوعات غیر‌درسی، استفاده از ایموجی و ارسال پیام‌های تبریک و تسلیت در تقویت حس حضور معتبر شناخته شد. یافته‌های این پژوهش می‌تواند به طراحان آموزشی و معلمان در توسعه دوره‌های آنلاین جذاب‌تر و مؤثرتر کمک کند.

مشاهده مقاله

هنجاریابی مقیاس اندازه گیری یادگیری چابک به مثابه یک شایستگی رهبری در محیط کار

محمد فروهر؛ نقی رعدی افسوران؛ سید هدایت الله داورپناه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.46933.3603

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مطالعه یادگیری چابک به عنوان یک شایستگی رهبری در محیط کار و هنجاریابی مقیاس اندازه‌گیری آن انجام شده است. مرور ادبیات پژوهش نشان داد که مطابق با نظریۀ لومباردو و اچینبرگ (2000)، یادگیری چابک در چهار بعد چابکی ذهنی، چابکی تغییر، چابکی انسانی و چابکی نتایج قابل شناسایی است. جامعۀ آماری پژوهش متشکل از کارکنان یکی از شرکت‌های ... بیشتر پژوهش حاضر با هدف مطالعه یادگیری چابک به عنوان یک شایستگی رهبری در محیط کار و هنجاریابی مقیاس اندازه‌گیری آن انجام شده است. مرور ادبیات پژوهش نشان داد که مطابق با نظریۀ لومباردو و اچینبرگ (2000)، یادگیری چابک در چهار بعد چابکی ذهنی، چابکی تغییر، چابکی انسانی و چابکی نتایج قابل شناسایی است. جامعۀ آماری پژوهش متشکل از کارکنان یکی از شرکت‌های دولتی در شهر تهران بود که با توجه به جدول کرجسی و مورگان (1970) تعداد 217 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شده و به صورت تصادفی و با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم انتخاب شدند. نتایج تحلیل داده‌ها حاکی از آن بود که روایی سازه مقیاس مذکور، با بهره‌گیری از تحلیل عاملی مرتبه اول و دوم، در تمامی گویه‌ها به جزء هفت گویه (9، 20، 7، 3، 10، 2 و 23)، از بار عاملی قابل‌قبولی با بعد مربوط به خود برخوردار بوده و مورد تائید می‌باشند. همچنین، تمام ابعاد مقیاس ترجمه شده دارای ضرایب همبستگی معنی دار بوده و از بار عاملی قابل قبولی با یادگیری چابک برخوردار هستند (96/ 1 t≥). به علاوه، ابعاد چابکی انسانی و چابکی نتایج بیشترین ضریب همبستگی و ابعاد چابکی تغییر و چابکی نتایج کمترین ضریب همبستگی را با یکدیگر دارند. درنهایت، نتایج ضریب آلفای کرونباخ نشان داد که مقیاس یادگیری چابک و تمامی ابعاد آن از پایایی مطلوبی برخوردار می‌باشند.

مشاهده مقاله

خودپیروی دانش آموزان از نگاه دیردن : مفهوم پردازی و اصول تربیتی

نرگس سادات سجادیه؛ مهدی طالبی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.47780.3643

چکیده

خودپیروی به ویژه در سالهای اخیر، همواره یکی از اهداف نظام های آموزشی بوده است اما ابهام در مولفه های مفهومی آن، کارگزاران تربیت را در تحقق آن دچار سرگردانی کرده است. بر این اساس، پژوهش حاضر به هدف تبیین مفهوم خودپیروی از نگاه دیردن و نقد و ارزیابی آن انجام شده است. این هدف در قالب دو پرسش صورت بندی شده است که اولی ناظر بر معنای خودپیروی ... بیشتر خودپیروی به ویژه در سالهای اخیر، همواره یکی از اهداف نظام های آموزشی بوده است اما ابهام در مولفه های مفهومی آن، کارگزاران تربیت را در تحقق آن دچار سرگردانی کرده است. بر این اساس، پژوهش حاضر به هدف تبیین مفهوم خودپیروی از نگاه دیردن و نقد و ارزیابی آن انجام شده است. این هدف در قالب دو پرسش صورت بندی شده است که اولی ناظر بر معنای خودپیروی و شرط های لازم مفهومی آن و بار رویکرد ارزیابی ساخترا مفهومی و مفهوم پردازی پاسخ یافته و دومی ناظر به دلالتهای این مفهوم در فضای تربیتی و با رویکرد استنتاج صمنی پاسخ داده شده است. یافته های ناظر بر پرسش نخست، این شرط های مفهومی را برای خودپیروی پیش روی ما قرار می دهند: عقلانیت، استقلال عقلانی، آزادی، اصالت، انسجام عمل و اندیشه و نقادی مدام. در ادامه در پاسخ به پرسش دوم، اصول تربیتی قابل استنباط بدین قرارند: تقویت تفکر انتقادی به منزله زمینه ساز تفکر و نگاه نقادانه مداوم، تقویت خودشناسی به منزله زمینه ساز اصالت، اعطای آزادی به منزله زمینه ساز انتخابگری و استقلال، تاکید بر کل نگری به منزله زمینه ساز انسجام اندیشه و عمل، نگاه دوسویه به آزادی/ قانون، نگاه دوسویه به حقایق نهادینه/کشف ها و ابداعات فردی، نگرش تدریجی به تکوین و ظهور خودپیروی و ایجاد امنیت فکری برای دانش آموزان و معلمان.

مشاهده مقاله

مدل چند وجهی جذب مؤثر دانشجویان بین‌الملل در دانشگاه‌های شرق کشور

فاطمه طاهرپور؛ هادی پورشافعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.47946.3651

چکیده

پژوهش حاضر به منظور شناسایی راهکارهای جذب موثر دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های شرق کشور صورت گرفت. پژوهش از نوع کیفی و بر پایه نظریه داده بنیاد با رویکرد ظاهر شونده انجام شد. مشارکت‌کنندگان این پژوهش را مدیران حال و گذشته دفتر روابط بین‌الملل دانشگاه‌های فردوسی مشهد و بیرجند و اعضای هیئت علمی که متخصص و دارای تجربه همکاری‌های بین‌‌المللی ... بیشتر پژوهش حاضر به منظور شناسایی راهکارهای جذب موثر دانشجویان خارجی در دانشگاه‌های شرق کشور صورت گرفت. پژوهش از نوع کیفی و بر پایه نظریه داده بنیاد با رویکرد ظاهر شونده انجام شد. مشارکت‌کنندگان این پژوهش را مدیران حال و گذشته دفتر روابط بین‌الملل دانشگاه‌های فردوسی مشهد و بیرجند و اعضای هیئت علمی که متخصص و دارای تجربه همکاری‌های بین‌‌المللی بودند، تشکیل داد. نمونه‌گیری به روش هدفمند و ملاک محور و تا رسیدن به سطح اشباع نظرات ادامه یافت که در نهایت 15 نفر در مصاحبه شرکت کردند. تحلیل داده‌ها از طریق کدگذاری باز، انتخابی و محوری صورت گرفت. یافته‌ها، حاکی از این بود که عوامل مؤثر در جذب دانشجویان خارجی، احداث واحد بین‌الملل، وجود قوانین منسجم، پذیرش فرهنگ‌های متفاوت، وجود شبکه‌های ارتباطی، تمرکز بر پژوهش‌های بنیادی، سیستم تدریس مدرن، مراجع علمی سرآمد، امکانات رفاهی و خدماتی و ایجاد انگیزه مالی است. در تبیین چالش‌ها و موانع؛ عدم وجود استانداردهای آموزشی، غالب بودن نگرش مالی، مدرک‌گرایی (کمیت‌گرایی)، ارتباط عرفی/ مذهبی، عدم روابط بین‌المللی، تحریم سیستم بانکی و ساختار امنیتی حاکم، شناسایی شدند. در تبیین اقدامات و راهبردهای مؤثر؛ ایجاد واحدهای مجازی، آموزش جداگانه، تدوین معیارهای استاندارد جذب، ارائه مدرک دوگانه، همراه‌یار پژوهشی، پروژه‌های اشتراکی و جذب پژوهش‌محور استخراج شد. در نهایت در تبیین پیامدهای جذب دانشجویان خارجی؛ شناخت و اشتراک فرهنگی، پویایی فکری و علمی، استقلال مالی، سرخوردگی رفتاری (دوگانگی فرهنگی) و تبعیض علمی مؤثر بوده‌اند. در نهایت مدل چندوجهی جذب دانشجویان خارجی ترسیم گردید.

مشاهده مقاله

ارزیابی و رتبه‌بندی سطح توسعه‌یافتگی دانشگاه‌ها در استان‌های ایران با روش TOPSIS

مجید دربندی؛ سید امین منصوری؛ سید مرتضی افقه؛ مصطفی محمدی ده چشمه؛ سجاد بهمنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48178.3668

چکیده

در این تحقیق با استفاده از شاخص‌های دانشگاهی شامل اعضای هیئت علمی با درجة استادی، دانشیاری، استادیاری و مربی و اساتید مدعو، دانشجویان و دانش‌آموختگان مقاطع دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی به بررسی رتبه بندی استان‌های ایران از منظر شاخص‌های دانشگاهی با روش تاپسیس برای سال تحصیلی 1399-1398 در 31 استان ایران پرداخته شده است. اهمیت این ... بیشتر در این تحقیق با استفاده از شاخص‌های دانشگاهی شامل اعضای هیئت علمی با درجة استادی، دانشیاری، استادیاری و مربی و اساتید مدعو، دانشجویان و دانش‌آموختگان مقاطع دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی به بررسی رتبه بندی استان‌های ایران از منظر شاخص‌های دانشگاهی با روش تاپسیس برای سال تحصیلی 1399-1398 در 31 استان ایران پرداخته شده است. اهمیت این تحقیق در راستای رتبه بندی دانشگاه‌ها به سیاست مداران کمک می‌کنند تا بتوانند با یک دید باز و دقیق‌تر به رفع تبعیض‌های منطقه‌ای از این منظر بپردازند. نتایج تحقیق اما متاسفانه حکایت ازتوزیع منطقه‌ای نامتوازن در توسعه دانشگاهی دارد به طوریکه بازبینی سیاست‌های منطقه‌ای را در راستای اهداف توسعه متوازن منطقه‌ای طلب می‌کند. نتیجة کلی بررسی وضعیت دانشگاه‌ها در استان‌های ایران نیز حکایت از این دارد که تعداد 2 استان تهران و البرز استان‌های پیشرفته و 29 استان دیگر به عنوان استان‌های در حال توسعه تلقی شده‌اند و هیچ استان کم توسعه یافته وجود ندارد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که توسعه یافتگی 26 استان در زمینه دانشگاه زیر حد میانگین بوده است که می‌بایست مورد توجه زیادی قرار گرفته شود و از طرفی بیانگر توسعه نامتوازن استان‌های کشور در زمینه دانشگاه بوده است.

مشاهده مقاله

«تفکر مراقبتی» مهارتی برای پیوند اهداف شناختی و عاطفی در «حلقه‌های کندوکاو»: مطالعه موردی درس تاریخ

مهرنوش هدایتی؛ نیره دلیر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48244.3673

چکیده

از منظر صاحب‌نظران حوزۀ تعلیم‌وتربیت دستیابی به اهداف درس تاریخ از طریق تدریس حافظه‌محور وقایع ممکن نیست، بلکه از طریق مشارکت فعال یادگیرندگان و دستیابی آنها به سطوح عالی حیطۀ شناختی و عاطفی صورت می‌پذیرد. «حلقه کندوکاو» رویه‌ای آموزشی است که مجال یادگیری فعال و مشارکتی را با ابزارهای نقد، خلق، و ارزش‌گذاری فراهم می‌سازد. ... بیشتر از منظر صاحب‌نظران حوزۀ تعلیم‌وتربیت دستیابی به اهداف درس تاریخ از طریق تدریس حافظه‌محور وقایع ممکن نیست، بلکه از طریق مشارکت فعال یادگیرندگان و دستیابی آنها به سطوح عالی حیطۀ شناختی و عاطفی صورت می‌پذیرد. «حلقه کندوکاو» رویه‌ای آموزشی است که مجال یادگیری فعال و مشارکتی را با ابزارهای نقد، خلق، و ارزش‌گذاری فراهم می‌سازد. از این منظر، مساله این پژوهش بررسی امکان تدریس «تاریخ» در حلقه‌های کندوکاو و چگونگی افزایش اشتیاق و ارتباط با این درس هویت‌ساز از طریق پرورش تفکر مراقبتی است. «تفکر مراقبتی» یکی از مهارت-های عالی تفکر است که سطوح بالای اهداف شناختی و عاطفی را بطور توأمان دربر می‌گیرد. برای پاسخ به این مسئله بنیادی از روش تحقیق تحلیلی-استنتاجی بهره گرفته‌شد. روش تحلیل، از نوع مفهومی و روش استنتاج ازنوع استنتاج استقرائی بود. نتایج نشان می‌دهند اهداف حیطه عاطفی با پرورش مولفه‌های «تفکر مراقبتی» در قالب: آگاهی تاریخی، میل به پذیرش هویت ملی، توجه انتخابی به مفاهیم هویت‌ساز، کنش مشتاقانه به فهم تاریخ ملی و ارزش‌گذاری به آنها قابل استحصال است. کم‌توجهی به این اهداف خصوصاً در درس هویت‌ساز تاریخ می‌تواند زمینه بحران هویت ملی را فراهم‌سازد. درس تاریخ دوره متوسطه، صرفاً یک درس دانش‌بنیان نیست، بلکه تلاشی پیرامون راهکارهایی برای ترسیم افق بهتری از آینده زندگی انسان‌ها، از طریق تأمل روی هویت ملی دانش-آموزان و بالتبع جامعه است. می‌توان با استفاده از رویه‌های فعال و تأملی تدریس و پرورش انواع مهارت‌های فکری سطح بالا، خصوصاً تفکر مراقبتی به شکل‌گیری و پایداری ارزش‌ها و تعلق‌خاطر از طریق شناخت و آگاهی تاریخی نسل آینده کمک می‌کند.

مشاهده مقاله

شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی و استقرار مدیریت دانش در دانشگاه‌های دیجیتال

سارا شفیعی باغبادرانی؛ میترا عزتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48262.3676

چکیده

با توجه به این واقعیت که دانشگاه‌های دیجیتال فن‌آوری‌های جدیدی را برای اشاعه دانش سازمانی در تمام سطوح سازمانی خود بکار می‌گیرند، نیاز به شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی و استقرار مدیریت دانش در سازمان خود را دارند. در این پژوهش عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی و استقرار مدیریت دانش در دانشگاه‌های دیجیتال شناسایی شد. پژوهش حاضر، کیفی ... بیشتر با توجه به این واقعیت که دانشگاه‌های دیجیتال فن‌آوری‌های جدیدی را برای اشاعه دانش سازمانی در تمام سطوح سازمانی خود بکار می‌گیرند، نیاز به شناسایی عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی و استقرار مدیریت دانش در سازمان خود را دارند. در این پژوهش عوامل مؤثر بر پیاده‌سازی و استقرار مدیریت دانش در دانشگاه‌های دیجیتال شناسایی شد. پژوهش حاضر، کیفی و از نوع داده‌بنیاد با رویکرد سیستماتیک بود. میدان مطالعه 18 نفر از متخصصان و صاحبنظران بودند که به صورت نمونه‌گیری هدفمند و به روش گلوله‌برفی انتخاب شدند. در جهت کسب داده‌های موردنظر از این 18 نفر مصاحبه نیمه‌ساختاریافته گرفته‌شد که تا مرحله‌ی اشباع داده‌ها ادامه یافت. یافته‌های پژوهش بر اساس الگوی اشتراوس و کوربین در پنج عامل علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر، راهبردی و پیامدها دسته‌بندی شدند. عوامل علی عبارتنداز: فراهم‌سازی زیرساخت‌های سازمانی، توسعه‌ی فرایند مدیریت دانش، دیدگاه آینده‌نگرانه سازمان و اکوسیستم و ساختار سازمانی. عوامل زمینه‌ای عبارتنداز: قابلیت‌های بالقوه سازمان، همگام‌شدن با تحول دیجیتالی و هماهنگی با شرایط روز جهان. عوامل مداخله‌گر عبارتنداز: وجه تمایز نیروی انسانی، عرصه سازمانی، توسعه نیافتگی فناوری اطلاعات، سیاست‌گذاری‌های غالب بر سازمان و مدیریت و رهبری سازمان. عوامل راهبردی عبارتنداز: به‌ کارگیری آموزش‌های لازم در سازمان، به‌کاربردن مشوق‌، فرهنگ‌سازی، مسیر شغلی مناسب، برآوردن منابع مالی لازم، تدارک سامانه‌های نظارت و ارزیابی. پیامدها عبارتنداز: اثرات فردی و اثرات سازمانی. درنهایت مدل پارادایمی ارائه شد. مقوله مرکزی در این مدل پارادایمی "تحول دانش‌مدار دانشگاه‌ها در عصر دیجیتال" می‌باشد. سیاستگذاران، مدیران سازمانی و اساتید دانشگاهی که در محیط سازمانی دیجیتال یا پیش‌دیجیتال فعالیت می‌کنند می‌توانند از این مدل پارادایمی استفاده نمایند.

مشاهده مقاله

واکاوی مولفه‌های آموزش تلفیقی مسائل کلامی کسر سوم ابتدایی در راستای مفاهیم هنرهای تجسمی: تلفیق تجارب تجسمی و بصری با ریاضی

مژگان قانع ملاطی؛ رضا صابری؛ رسول اسکندری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48367.3685

چکیده

کسرها یکی از مفاهیم پرکاربرد در ریاضیات هستند که در حال حاضر درک و حل مسائل کلامی مربوط به کسر برای دانش‌آموزان ابتدایی از جمله مسائل چالش‌برانگیزی است که به کارگیری آموزش تلفیقی در یادگیری مسائل کلامی کسر می‌تواند اثربخش باشد. از این رو، مطالعه حاضر با هدف واکاوی مؤلفه‌های آموزش تلفیقی مسائل کلامی کسر سوم ابتدایی مبتنی بر مبانی ... بیشتر کسرها یکی از مفاهیم پرکاربرد در ریاضیات هستند که در حال حاضر درک و حل مسائل کلامی مربوط به کسر برای دانش‌آموزان ابتدایی از جمله مسائل چالش‌برانگیزی است که به کارگیری آموزش تلفیقی در یادگیری مسائل کلامی کسر می‌تواند اثربخش باشد. از این رو، مطالعه حاضر با هدف واکاوی مؤلفه‌های آموزش تلفیقی مسائل کلامی کسر سوم ابتدایی مبتنی بر مبانی هنرهای تجسمی و با استفاده از رویکرد کیفی فراترکیب انجام شده است. داده‌ها بر اساس یک طرح کیفی از نوع سنتز پژوهی و با رویکرد هفت مرحله‌ای سندلوسکی و باروسو (2007) انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه پژوهش‌ها و مطالعات داخلی و خارجی انجام شده پیرامون موضوع مورد بحث در بین سال‌های 2013 تا 2023 بوده است. در این راستا، با جستجوی سیستماتیک کلیدواژه‌های مرتبط با هدف پژوهش، با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و ملاک‌های پذیرش و عدم پذیرش مورد بررسی قرار گرفتند که در نهایت 38 مقاله انتخاب شده و با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله‌ای (باز، محوری، انتخابی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش نشان داد که دانش مفهومی، رسم شکل، مدل‌سازی و ساختار جز-کل از جمله مؤلفه‌های مشترک و اصلی در آموزش تلفیقی میان‌رشته‌ای کسر کلامی و مبانی هنرهای تجسمی هستند که با ایجاد فرصت‌های عملی برای آموزش تلفیقی می‌توانند زمینه یادگیری عمیق، پایدار و مرتبط با زندگی واقعی دانش‌آموزان و بهبود درک و حل مسائل کلامی ریاضی را فراهم سازند.

مشاهده مقاله

سهم متغیرهای دانش‌آموز و معلم در پیش‌بینی سواد خواندن در پرلز2021

زهرا محمدنیا؛ مریم محسن پور؛ اعظم مقدم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48385.3687

چکیده

هدف از انجام این پژوهش، پیش بینی سواد خواندن دانش‌آموزان ایرانی شرکت کننده در مطالعه پرلز 2021 بر اساس متغیرهای دانش‌آموز( شامل خودپنداره خواندن، نگرش به خواندن) و متغیرهای معلم (شامل دیدگاه معلم درباره جو مدرسه، تاکید مدرسه بر موفقیت تحصیلی، محدودکننده‌های تدریس معلم) بود. بدین منظور پژوهش حاضر با رویکرد ثانویه به تحلیل داده‌های ... بیشتر هدف از انجام این پژوهش، پیش بینی سواد خواندن دانش‌آموزان ایرانی شرکت کننده در مطالعه پرلز 2021 بر اساس متغیرهای دانش‌آموز( شامل خودپنداره خواندن، نگرش به خواندن) و متغیرهای معلم (شامل دیدگاه معلم درباره جو مدرسه، تاکید مدرسه بر موفقیت تحصیلی، محدودکننده‌های تدریس معلم) بود. بدین منظور پژوهش حاضر با رویکرد ثانویه به تحلیل داده‌های پرلز در میان دانش آموزان ایرانی پرداخت. جامعه آماری دانش‌آموزان پایه چهارم کشور ایران، در مطالعه پرلز 2021 شامل 1348842 نفر در سال تحصیلی 1400-1399 بود که به روش نمونه گیری طبقه ای خوشه ای دو مرحله ای، 5962 دانش‌آمـوز از 218 مدرسـه انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل خطی سلسله مراتبی دو سطحی صورت گرفت. نتایج پژوهش نشان دادند که در سطح دانش‌آموز متغیر خودپنداره رابطه‌ای معنادار با سواد خواندن داشت ولی متغیر نگرش به خواندن رابطه معناداری نداشت. با اضافه شدن متغیرهای پیش‌بین سطح دانش‌آموز به مدل، همبستگی بین کلاسی، 36/0 حاصل شد یعنی 36% واریانس نمره پیشرفت سواد خواندن از عوامل بین مدرسه‌ای ناشی می‌شود. با اضافه شدن متغیرهای پیش‌بین سطح معلم به مدل، همبستگی بین کلاسی،مجدداً 36/0 به دست آمد. این بدان معنا است که 36% واریانس نمره پیشرفت سواد خواندن از عوامل بین مدرسه‌ای ناشی ولی این واریانس ناشی از سه متغیر بررسی شده در سطح دو در این پژوهش نیست. نتایج این پژوهش اهمیت خودپنداره مثبت در یادگیری خواندن را برجسته می‌کند و نشان می‌دهد که ایجاد اعتماد به نفس و تصور مثبت در دانش‌آموزان نسبت به خود می‌تواند به بهبود عملکرد آن‌ها در خواندن کمک کند.

مشاهده مقاله

خودمردم‌نگاری آموزشی و کنش انتقادی معلمان در برابر برنامه درسی تمرکزگرا: پراکسیسِ وفاداری به رخداد حقیقت

امین ایزدپناه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48058.3658

چکیده

هدف از این مقاله ارائه نوعی صورت‌بندی جدید از چگونگی مواجهه انتقادی معلمان با برنامه درسی تمرکزگرا در سطح کلاس درس، در نقش یک خودمردم‌نگار آموزشی در قالب سوژه‌ای انتقادی است. اگرچه در مبانی نظری تحول بنیادین تعلیم‌وتربیت رسمی ایران، ضرورت گذر از نظام آموزشی و برنامه درسی تمرکزگرا مطرح شده اما این توصیه عملی نشده است. در این مقاله ... بیشتر هدف از این مقاله ارائه نوعی صورت‌بندی جدید از چگونگی مواجهه انتقادی معلمان با برنامه درسی تمرکزگرا در سطح کلاس درس، در نقش یک خودمردم‌نگار آموزشی در قالب سوژه‌ای انتقادی است. اگرچه در مبانی نظری تحول بنیادین تعلیم‌وتربیت رسمی ایران، ضرورت گذر از نظام آموزشی و برنامه درسی تمرکزگرا مطرح شده اما این توصیه عملی نشده است. در این مقاله از روش کاوش‌گری فلسفی-انتقادی برای نقد و ردّ برنامه درسی برآمده از نظام آموزشی تمرکزگرا و طرح جایگزینی برای آن با محوریت کنش انتقادی معلمان استفاده شده است. در گام نخست با اتکاء به آرای پائولو فریره ضرورت مواجهه انتقادی معلمان با برنامه درسی متمرکز مطرح شده است. در گام دوم ضمن مروری نظری بر خودمردم‌نگاری آموزشی سه ویژگی 1-معرفت‌شناسیِ تأملی و هم‌آمیخته، 2- آگاهیِ معطوف به تغییر و 3- روایتِ تغییر و بسط آگاهی‌بخشی به عنوان بنیادهای خودمردم‌نگاری شناسایی و معرفی شده‌اند. بدین ترتیب و با اتکا به مفهوم پراکسیس تربیتی، خودمردم‌نگاری به عنوان روشی که تسهیل‌گر مواجهه انتقادی معلمان با برنامه درسی تمرکزگرا است پیشنهاد شده است. در گام سوم برای ارائه یک صورت‌بندی نظری از چگونگی پیوند خودمردم‌نگاری آموزشی و انجام آن از سوی معلمان برای مواجهه انتقادی با برنامه درسی تمرکزگرا، از مفهوم رخداد حقیقت از آلن بدیو، فیلسوف معاصر فرانسوی، استفاده شده است. در این صورت‌بندی نظری، برنامه درسی نامتمرکز به عنوان پیامد نوعی رویه حقیقت مطرح شده است که معلم در آن نقش حیاتی دارد و ضمن وفاداری به رخدادهای کلاس درس و صدای دانش‌آموزان به سوژه‌ای انتقادی، تحول‌آفرین و رهایی‌بخش تبدیل می‌شود.

مشاهده مقاله

تأملی بر پدیده بازتاب ارزش های شخصی معلمان در مدیریت کلاس؛ پدیدارشناسی نگرشها و تجربیات زیسته معلمان

حسین حافظی؛ فاطمه مرادیان؛ محمدرضا سرمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 بهمن 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48071.3659

چکیده

این پژوهش با هدف واکاوی تجربه زیسته بازتاب ارزش‌های شخصی معلمان در مدیریت کلاس مدارس ابتدایی انجام شده است. پژوهش حاضر با عنایت به ماهیت و گزاره‌های آن به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نوع داده‌های گردآوری شده، کیفی و مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی (توصیفی) بود. جامعه مشارکت کنندگان پژوهش شامل معلمان دوره ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی ... بیشتر این پژوهش با هدف واکاوی تجربه زیسته بازتاب ارزش‌های شخصی معلمان در مدیریت کلاس مدارس ابتدایی انجام شده است. پژوهش حاضر با عنایت به ماهیت و گزاره‌های آن به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نوع داده‌های گردآوری شده، کیفی و مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی (توصیفی) بود. جامعه مشارکت کنندگان پژوهش شامل معلمان دوره ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی 03-۱۴۰۲ به تعداد ۵۹۷۲ می‌باشد. از بین این افراد، معلمانی که اشراف و آشنایی کافی در خصوص موضوع پژوهش را داشتند، براساس معیارها و ملاک‌هایی از پیش تعیین شده همچون تألیف کتاب و فعالیت‌های علمی و پژوهشی مرتبط با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با تأکید بر اشباع نظری داده‌ها تعداد 24 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌های پژوهش مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در فرایند کدگذاری و تحلیل داده‌ها پیرامون ارزش‌های مهم معلم در کلاس درس، منجر به شناسایی چهار مقوله شامل ارزش‌های روانشناختی معلمان، ارزش‌های اجتماعی و انسانی معلمان، ارزش‌های آموزشی و حرفه‌ای معلمان، ارزش‌های مربوط به استفاده از فناوری در تدریس شد. در خصوص چگونگی و شرایط لحاظ نمودن ارزش‌های شخصی معلمان در کلاس درس نیز پنج مقوله شامل ویژگی های فردی و اجتماعی معلمان، ملاحظات اخلاقی در تعاملات کلاسی، ملاحظات مدیریتی و سازمانی در کلاس درس، کار گروهی و همکاری در محیط آموزشی و توجه به فناوری‌های آموزشی احصاء شد. این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت توجه به ارزش‌های شخصی معلمان در بهبود مدیریت کلاس و فرآیند آموزش است.

مشاهده مقاله

مدل معادله ساختاری استعدادربایی دانشگاه و رفتار فراکنشی اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز

مصطفی حسینی؛ مهدی محمدی؛ قاسم سلیمی؛ مریم شفیعی سروستانی؛ معصومه محترم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.46619.3587

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش استعدادربایی دانشگاه در رفتار فراکنشی اعضای هیات علمی دانشگاه شیراز بود، طرح پژوهش کمی و روش پژوهش، توصیفی _ همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه شیراز با تعداد 720 نفر بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی‌ طبقه‌ای بر‌حسب دانشکده برای انتخاب نمونه‌ها 168 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مقیاس ... بیشتر هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش استعدادربایی دانشگاه در رفتار فراکنشی اعضای هیات علمی دانشگاه شیراز بود، طرح پژوهش کمی و روش پژوهش، توصیفی _ همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشگاه شیراز با تعداد 720 نفر بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی‌ طبقه‌ای بر‌حسب دانشکده برای انتخاب نمونه‌ها 168 نفر انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش مقیاس شامل دانشگاه استعدادربا و مقیاس رفتارهای فراکنشی بود. پس از محاسبه اعتبار و پایایی، ابزارهای پژوهش بین گروه نمونه توزیع و داده‌ها جمع آوری شدند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تی تک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج این بخش نشان داد که دانشگاه شیراز در ابعاد زیرساخت، تجهیزات و تسهیلات، برنامه‌های توسعه اعضای هیات علمی،برنامه‌های توسعه ساختاری و اداری و برنامه‌های رشد و پیشرفت دانشجویان پایین تر از حد معیار ، در ابعاد چشم انداز اجتماعی – فرهنگی و ویژگی های شغلی و حرفه‌ای اعضای هیات علمی در حد معیار و در ابعاد هویت و موقعیت منطقه‌ای و جغرافیایی، اعتبار پژوهشی اعضای هیات علمی و اعتبار آموزشی اعضای هیات علمی بالاتر از حد معیار عمل نموده است، اما در هیچکدام به حد مطلوب نرسیده است. رفتار فراکنشی فردی و گروهی اعضای هیات علمی دانشگاه شیراز در حد مطلوب و رفتارفراکنشی سازمانی آنان بالاتر از حد مطلوب است. استعدادربایی دانشگاه ، پیش بینی کننده مثبت و معنی دار رفتار فراکنشی اعضای هیات علمی می باشد.

مشاهده مقاله

پساپدیدارشناسی همکاری انسان و هوش مصنوعی در طراحی آموزشی

حمید احمدی هدایت؛ بهنام رسولی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 اسفند 1403

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48409.3688

چکیده

هدف تحقیق حاضرپساپدیدارشناسی همکاری انسان و هوش مصنوعی درطراحی آموزش بود.در این تحقیق برای بررسی پساپدیدارشناسی همکاری هوش مصنوعی و انسان در طراحی آموزشی تحقیق در سه گام انجام شد: ۱-سنتز پژوهی ۲-پیمایش(نظر سنجی از متخصصان) ۳-جستجو با کمک هوش مصنوعی. در سنز پژوهی شش پایگاه با کلمات کلیدی منتخب دربازه سال ۲۰۱تا ۲۰۲۴ مورد بررسی قرار گرفت ... بیشتر هدف تحقیق حاضرپساپدیدارشناسی همکاری انسان و هوش مصنوعی درطراحی آموزش بود.در این تحقیق برای بررسی پساپدیدارشناسی همکاری هوش مصنوعی و انسان در طراحی آموزشی تحقیق در سه گام انجام شد: ۱-سنتز پژوهی ۲-پیمایش(نظر سنجی از متخصصان) ۳-جستجو با کمک هوش مصنوعی. در سنز پژوهی شش پایگاه با کلمات کلیدی منتخب دربازه سال ۲۰۱تا ۲۰۲۴ مورد بررسی قرار گرفت و ۲۰ مطالعه وارد تحقیق شد.بر مبنای سنتز پژوهی چک لیست برای بررسی مولفه های طراحی آموزشی و هوش مصنوعی از منظر پساپدیدارشناسی طراحی شد..این چک لیست برای ۲۰ تن از متخصان ارسال شد. در بخش جستجوی هوش مصنوعی از نرم افزارهای لیما، پو، کوپایلوت، جمینای، چت جی پی تی و کلود استفاده شد. نتیجه تحقیق نشان داد هوش مصنوعی در همکاری با طراح آموزشی می تواند در هریک از مولفه های طراحی آموزشی مانند آموزشی شامل تحلیل نیاز، محتوا، همکار آموزشی، بازخورد، تعامل، ارزشیابی، انطباق، اخلاق، اطلاعات و داده، روش تدریس، شخصی سازی، اهداف و نتایج، خودکاری، پشتیبانی در روابط پساپدیدارشناسانه نقش بدنمندی، هرمنوتیک، غیریت، ‌زمینه‌ای، ‌غوطه‌وری و مرکب را ایفا کند. این سبک از تجزیه و تحلیل عناصر طراحی آموزشی با میانجگیری هوش مصنوعی راهی برای طراحان آموزشی و محققان آینده باز می کند که می توانند تاثیر ترکیب طراحی آموزش و هوش مصنوعی را به عنوان فناوری نوین در معنای روش را بر یادگیرنده بررسی کنند.

مشاهده مقاله

هرمنوتیک آموزش مجازی فیزیک : پژوهشی پساپدیدارشناختی درباره تجارب دانش‌آموزان با شبیه‌سازی‌ها و آزمایشگاه‌های مجازی

نازیلا نیازی؛ سعید ضرغامی همراه؛ رمضان برخورداری؛ یحیی قائدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 اردیبهشت 1404

https://doi.org/10.22055/edus.2025.48104.3663

چکیده

هدف از پژوهش حاضر شناسایی و توصیف تجربیات یادگیری دانش‌آموزان دبیرستانی در کلاس فیزیک با استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی دیجیتال در راستای درک بهتر پدیده‌های طبیعی است. بدین منظور رویکرد کیفی پساپدیدارشناسی مبتنی بر روابط هرمنوتیکی Ihde برگزیده شد. برای دریافت تجربه شرکت کنندگان از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده و با کدگذاری باز، ... بیشتر

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	32
تعداد شماره‌ها	59
تعداد مقالات	555
تعداد نویسندگان	1,074
تعداد مشاهده مقاله	705,942
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	413,092
نسبت مشاهده بر مقاله	1271.97
نسبت دریافت فایل بر مقاله	744.31
تعداد مقالات ارسال شده	2,756
تعداد مقالات رد شده	2,288
تعداد مقالات پذیرفته شده	237
درصد پذیرش	9
زمان پذیرش (روز)	328
تعداد پایگاه های نمایه شده	9
تعداد داوران	266

صاحب امتیاز:	دانشگاه شهید چمران اهواز
مدیر مسئول:	دکتر مسعود صفایی‌مقدم
سردبیر:	دکتر یدالله مهرعلی زاده
مدیر داخلی:	دکتر سیدمنصور مرعشی
مدیر اجرایی:	امیر مثنوی
کارشناس نشریه:	نسرین بهلول
ناشر:	مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST)
آدرس:	ایران، اهواز، بلوار گلستان، دانشگاه شهید چمران اهواز، 139-613557
تلفن:	(4610) 09-33226600-061
نمابر:	33226412-061
ایمیل:	education@scu.ac.ir
وب سایت:	http://education.scu.ac.ir
شناسه دیجیتال:	10.22055/edu
زمان داوری:	3تا 6 ماه
دوره انتشار:	دو فصلنامه
نوع انتشار:	چاپی و الکترونیکی
دسترسی آزاد:	بله
کپی رایت:	CC BY-NC 4.0
سیاست داوری:	داوری بسته
زبان:	فارسی/ انگلیسی
چکیده آنلاین:	فارسی- انگلیسی
هزینه بررسی و پذیرش نهایی :	6۰۰۰۰۰۰ریال
شاپا چاپی:	2008-8817
شاپا آنلاین:	2588-672x

دوره 32 (1404)

دوره 31 (1403)

دوره 30 (1402)

دوره 29 (1401)

دوره 28 (1400)

دوره 27 (1399)

دوره 26 (1398)

دوره 25 (1397)

دوره 24 (1396)

دوره 23 (1395)

دوره 22 (1394)

دوره 21 (1393)

دوره 20 (1392)

دوره 19 (1391)

دوره 18 (1390)

دوره 17 (1389)

دوره 16 (1388)

دوره 15 (1387)

دوره 14 (1386)

دوره 13 (1385)

دوره 12 (1384)

دوره 11 (1383)

دوره 10 (1382)

دوره 9 (1381)

دوره 8 (1380)

دوره 7 (1379)

دوره 6 (1378)

دوره 5 (1377)

دوره 4 (1376)

دوره 3 (1375)

دوره 2 (1374)

دوره 1 (1373)

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان