اصول اخلاقی انتشار مقاله
منشور و موازین اخلاق انتشاراتی، نشریه علوم تربیتی
این منشور یا تعهدنامه ای است که برخی حدود اخلاقی و مسئولیتهای مربوط به انجام فعالیتهای علمی پژوهشی و چاپ آن در نشریه علوم تربیتی را ترسیم می‌کند تا از بروز تخلفات پژوهشی آگاهانه یا ناآگاهانه توسط نویسندگان مقالات پیشگیری نماید.
این منشور بر گرفته از «منشور و موازین اخلاق پژوهش» مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، موازین انتشاراتی پذیرفته شده بین المللی و تجربیات موجود در مجلات علمی ناجا و برخی از مجلات علمی-پژوهشی دیگر است.
مقدمه
نویسندگان، داوران، هیئت تحریریه و سردبیر نشریه موظف هستند تمام اصول اخلاق پژوهشی و مسئولیتهای مرتبط در زمینه چاپ را دانسته، و به آن متعهد باشد. ارسال مقاله توسط نویسندگان، داوری مقاله توسط داوران و تصمیم‌گیری در مورد قبول یا رد مقاله توسط هیئت تحریریه و سردبیر، به منزله دانستن و تبعیت از این حقوق است و در صورت احراز عدم پایبندی نویسنده و نویسندگان به این اصول، مجله هرگونه اقدام قانونی را حق خود می‌داند. منشور و موازین اخلاق پژوهش مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بایستی راهنمای نویسندگان و دست اندرکاران داوری و انتشار نشریات باشد.
وظایف و تعهدات نویسندگان:
- مقالات ارسالی باید در زمینه تخصصی نشریه بوده و به صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد نشریه آماده شده باشد.
- مقالات ارائه شده بایستی پژوهش اصیل نویسنده (نویسندگان) ارائه کننده مقاله باشد و هر گونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود. پژوهش باید با دقت و عینی انجام شود و دادهها به صورت صحیح گزارش شده باشد.
- مسئولیت صحت و دقت محتوای مقالات بر عهده نویسندگان است و نویسندگان موظف هستند از صحت و دقت محتوای مقالات اطمینان حاصل کنند. چاپ مقاله به معنی تأیید مطالب آن توسط مجله نیست.
- نویسنده (نویسندگان) حق ارسال مجدد یک مقاله را ندارند. به عبارت دیگر، مقاله یا بخشی از آن نباید در هیچ مجله دیگری در داخل یا خارج از کشور چاپ شده یا در جریان داوری و چاپ باشد.
- نویسنده (نویسندگان) مجاز به انتشار همپوشان نیستند. منظور از انتشار همپوشان، چاپ دادهها و یافته‌های مقالات پیشین خود با کمی تغییر در مقاله‌ای به عنوان جدید است.
- نویسنده (نویسندگان) موظف است در صورت نیاز به استفاده از مطالب دیگران، آنها را با ارجاعدهی دقیق و در صورت نیاز پس از کسب اجازه کتبی و صریح، از منابع مورد نیاز استفاده نماید. هنگامی که عین نوشته‌های پژوهشگر دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید از روش‌ها و علائم نقل قول مستقیم، نظیر گذاشتن آن داخل گیومه («»)، استفاده شود.
- نویسنده مسئول مقاله می‌بایست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامی نویسندگان و عدم وجود نامی غیر از پژوهشگران درگیر در انجام پژوهش و تهیه مقاله اطمینان حاصل کند. به عبارت دیگر بایستی از اضافه کردن «مؤلف افتخاری» و حذف « مؤلف واقعی» خودداری شود.
- نویسنده مسئول مقاله موظف است از اینکه همه نویسندگان مقاله، آنرا مطالعه و نسبت به ارائه آن و جایگاه خود در مقاله به توافق رسیده‌اند، اطمینان حاصل کند.
- ارسال مقاله به منزله آن است که نویسندگان رضایت کلیه پشتیبان‌های مالی یا مکانی مقاله را جلب کرده و تمامی پشتیبان‌های مالی یا مکانی مقاله را معرفی نموده‌اند.
- نویسنده (نویسندگان) موظفند در هر زمانی که متوجه هر گونه خطا و بی‌دقتی در مقاله خود شدند نشریه را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را بازپس گیرد.
- هر گونه خطراتی که به واسطه تحقیق، متوجه انسان‌ها و یا محیط زیست می‌شود، بایستی به صورت شفاف در مقاله ذکر شده باشد.
رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی:
اگر در هر یک از مراحل ارسال، داوری، ویرایش، یا چاپ مقاله در نشریه علوم تربیتی، یا پس از آن، از وقوع یکی از موارد ذیل اطمینان حاصل شود، رفتار غیراخلاقی انتشاراتی و پژوهشی محسوب می‌شود و نشریه حق برخورد قانونی با آن را دارد.
جعل دادهها: عبارت است از گزارش مطالب غیر واقعی و ارائه دادهها یا نتیجه‌های ساختگی به عنوان نتایج آزمایشگاهی، مطالعات تجربی و یا یافته‌های شخصی. ثبت غیرواقعی آنچه روی نداده است یا جابجایی نتایج مطالعات مختلف مثالهایی از این تخلف است.
تحریف دادهها: عبارت است از ثبت و ارائه نتایج پژوهش به نحوی که جزئیات اجرای پژوهش یا فرایند جمع‌اوری دادهها دستکاری شود، یا داده‌هایی حذف یا تغییر یابد، یا برخی نتایج کوچک به منظور پنهان کردن واقعیات بزرگتر بزرگنمایی شود تا نتایج پژوهش در راستای اهداف خاص دنبال گردد یا نتایج ارائه شده مورد تردید قرار نگیرد.
سرقت علمی: شامل اقتباس نزدیک افکار و عبارات نویسندگان دیگر، کپی برداری در بیان اندیشه‌ها، شباهت‌های ساختاری در نوشتار یا انتساب ایده‌ها و نتایج دیگران بدون ارجاع مناسب، یا معرفی آن به عنوان یک پژوهش اصیل علمی است.
اجاره علمی: منظور آن است که نویسنده (نویسندگان) فرد دیگری را برای انجام پژوهش به کار گیرد و پس از پایان پژوهش، با دخل و تصرف اندکی آن را به نام خود به چاپ رساند.
انتساب غیرواقعی: منظور انتساب غیرواقعی نویسنده (نویسندگان) به موسسه، مرکز یا گروه آموزشی یا پژوهشی است که نقشی در اصل پژوهش مربوطه نداشتهاند.
ارسال مجدد یک مقاله، انتشار همپوشان، اضافه کردن «مولف افتخاری» یا حذف « مولف واقعی»
مشاهده موارد غیراخلاقی
نشریه علوم تربیتی حق خود در توقف مراحل داوری قبل از چاپ و یا حذف مقاله بعد از آن را در صورت مشاهده موارد غیر اخلاقی، محفوظ می‌داند. این موارد بعد از بررسی در هیأت تحریریه به مؤلفین اعلام و بر اساس آنها اقدام لازم انجام خواهد شد.