محمدجعفر پاک‌سرشت
چکیده
در تاریخچه آموزش عالی کشور ما، دهه 1370 شاهد توسعه پژوهشهای علمی در اکثر زمینه‌ها و از جمله علوم تربیتی و رفتاری بوده است. در پژوهشهای تربیتی - رفتاری که در کشور ما عمدتاً جنبه توصیفی، میدانی و نیمه آزمایشی دارند، فرضیه آزمائی که معمولاً با بهره‌گیری از آزمونهای معنی‌داری آماری ...
بیشتر
در تاریخچه آموزش عالی کشور ما، دهه 1370 شاهد توسعه پژوهشهای علمی در اکثر زمینه‌ها و از جمله علوم تربیتی و رفتاری بوده است. در پژوهشهای تربیتی - رفتاری که در کشور ما عمدتاً جنبه توصیفی، میدانی و نیمه آزمایشی دارند، فرضیه آزمائی که معمولاً با بهره‌گیری از آزمونهای معنی‌داری آماری انجام می‌شود، جایگاه ممتازی یافته است. اما در خصوص شیوه‌های فرضیه آزمایی و نیز میزان کارایی آزمونهای معنی‌داری در پژوهشهای علوم تربیتی و رفتاری نه تنها اتفاق نظر کافی وجود ندارد، بلکه مناظره‌هایی هم در جریان است. در این مقاله کوشش شده است تا پژوهش در علوم تربیتی- رفتاری در چشم انداز تئوریک وسیعی مورد بررسی قرار گیرد تا موقعیت فرضیه آزمایی در آن با توجه با دیدگاههای شناخت‌شناسی و روش علمی مشخص شود. برای حصول این نتیجه، نخست تعریف و تبینی از مفهوم فرضیه عرضه می‌شود و دیدگاههای دو مکتب تجربه گرایی و عقلگرایی و دو رویکرد متناظر با آنها یعنی استقرایی‌گری رایشنباخ و استنباطی‌گری پوپر در این خصوص بررسی و مقایسه خواهند شد. سپس به برخی از انتقادات وارده به فرضیه آزمایی از طریق اعمال آزمونهای معنی‌داری اشاره خواهد شد. مطالب و تحلیلهای این مقاله برخی از ضعف‌های مبنایی و تئوریک پژوهش در علوم تربیتی و رفتاری را نشان می‌دهند و ضمناً مدلل می‌دارند که اگر بنا باشد این علوم به طور بنیادی پیشرفت حاصل کنند باید برخی از وجوه متدلوژی تحقیق مورد بازاندیشی قرار گیرد.
حبیب هادیانفرد؛ بهمن نجاریان؛ حسین شکرکن؛ مهناز مهرابی‌زاده هنرمند
چکیده
این پژوهش به منظور مقایسه اثربخشی سه روش روان درمانی تعلیم خودآموزی کلامی به کودکان، تعلیم رفتار درمانی و خودآموزی کلامی به مادران کودکان، در کاهش بی‌توجهی و تکانشوری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه -بیش فعالی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، مشتمل بر ...
بیشتر
این پژوهش به منظور مقایسه اثربخشی سه روش روان درمانی تعلیم خودآموزی کلامی به کودکان، تعلیم رفتار درمانی و خودآموزی کلامی به مادران کودکان، در کاهش بی‌توجهی و تکانشوری کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه -بیش فعالی انجام شده است. جامعه آماری مورد مطالعه، مشتمل بر دانش‌آموزان پسر کلاس سوم و چهارم ابتدائی مدارس دولتی شهرستانهای شیراز بوده است. از جامعه موردنظر به شیوه تصادفی چند مرحله‌ای 2863 دانش‌آموز جهت تشخیص ADHD مورد غربالگری قرار گرفتند. بدین ترتیب، مجموعاً 160 آزمودنی ADHD در چهار گروه 40 نفری به طور تصادفی گمارده شدند. از همان کلاسها، 40 کودک بهنجار به‌طور تصادفی جهت گروه گواه بهنجار انتخاب شد. پژوهش به شیوه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با پنج گروه انجام شد. چهار گروه متعلق به کودکان ADHD است و یک گروه مربوط به کودکان طبیعی است. نوع مداخله در گروههای ADHD به روش تصادفی تعیین شد. متغیرهای وابسته (بی توجهی و تکانشوری) با فرم فارسی آزمون عملکرد پیوسته ارزیابی شد. نتایج نشان داد، گروه تعلیم خودآموزی کلامی به کودک بیشترین را بهبودی را در عملکرد نشان می‌دهد. تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه، و روش پیگیری توکی، تفاوتهای معنی‌داری بین گروههای تعلیم خودآموزی کلامی به مادر و کودک از یک سو و گروههای گواه از سوی دیگر در پاسخهای صحیح و حذف نشان داد گروه تعلیم رفتار درمانی به مادر با هیچ کدام از گروههای گواه تفاوت معنی‌داری نشان نداد.
مهناز مهرابی‌زاده هنرمند؛ عباس ابوالقاسمی؛ بهمن نجاریان؛ حسین شکرکن
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همه گیرشناسی اضطراب امتحان و رابطه آن با خود کارآمدی و جایگاه مهار درونی با توجه به کنترل متغیر هوش در دانش‌آموزان پسر و دختر دبیرستانهای اهواز می‌باشد. نمونه مربوط به همه گیرشناسی 3109 دانش‌آموز پسر و دختر دبیرستانهای اهواز بود که با روش تصادفی ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان همه گیرشناسی اضطراب امتحان و رابطه آن با خود کارآمدی و جایگاه مهار درونی با توجه به کنترل متغیر هوش در دانش‌آموزان پسر و دختر دبیرستانهای اهواز می‌باشد. نمونه مربوط به همه گیرشناسی 3109 دانش‌آموز پسر و دختر دبیرستانهای اهواز بود که با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. همچنین 340 دانش‌آموز برای آزمون فرضیه‌ها به طور تصادفی گزینش شدند. برای جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه اضطراب امتحان برای همه گیرشناسی، و مقیاس خود کار آمدی، پرسشنامه جایگاه مهار و آزمون هوش، برای آزمون فرضیه‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان همه گیرشناسی اضطراب امتحان در نمونه مورد بررسی 3/17 درصد است. میزان همه گیرشناسی اضطراب امتحان در دانش‌آموزان دختر نسبت به پسر ( 22 درمقابل 12/8 درصد) و عرب نسبت به فارس (18/7 در مقابل 16/4) بیشتر است. نتایج آزمون فرضیه‌ها نشان داد که با کنترل متغیر هوش، اضطراب امتحان با خودکار آمدی (0/29-=r) و جایگاه مهار درونی (0/24-=r) همبستگی منفی معنی‌داری دارد. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که بین ترکیب خطی متغیرهای پیش بین ( خود کار آمدی، جایگاه مهار درونی و هوش) با متغیر ملاک (اضطراب امتحان) همبستگی چندگانه معنی‌داری وجود دارد(0/01=P).
شهین زاهدی‌فر؛ بهمن نجاریان؛ حسین شکرکن
چکیده
اهداف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه‌ای برای سنجش پرخاشگری متناسب با ویژگیهای فرهنگی- اجتماعی جامعه بوده و سپس بررسی 4 فرضیه اصلی زیر بوده است:
1. بین نمره‌های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره‌های افسردگی این دانشجویان همبستگی مثبت وجود دارد. ...
بیشتر
اهداف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسشنامه‌ای برای سنجش پرخاشگری متناسب با ویژگیهای فرهنگی- اجتماعی جامعه بوده و سپس بررسی 4 فرضیه اصلی زیر بوده است:
1. بین نمره‌های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره‌های افسردگی این دانشجویان همبستگی مثبت وجود دارد. 2. بین نمره‌های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره‌های این دانشجویان در الگوی شخصیتی- رفتاری تیپ الف همبستگی مثبت وجود دارد. 3. بین نمره‌های پرخاشگری دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز و نمره‌های این دانشجویان در پرسشنامه سردرد میگرن همبستگی مثبت وجود دارد. 4. بین نمره‌های پرخاشگری دانشجویان مؤنث و مذکر دانشگاه شهید چمران اهواز تفاوت معنی‌داری وجود دارد.
در این پژوهش حجم سه نمونه به ترتیب: نمونه هنجاری 550 نفر، نمونه بازآزمایی و آزمون فرضیه‌ها 229 نفر و نمونه سنجش روایی 215 نفر بود که به صورت تصادفی چند مرحله‌ای از بین دانشجویان شرکت کننده در کلاسهای معارف اسلامی دانشگاه شهید چمران انتخاب شده بودند. ابتدا بر اساس تحلیل عوامل، پرسشنامه پرخاشگری مشتمل بر 3 عامل و 30 ماده ساخته شد که بر روی عامل اول (خشم و غضب) 14 ماده، بر روی عامل دوم (تهاجم و توهین) 8 ماده و بر روی عامل سوم (لجاجت و کینه‌توزی) 8 ماده قرار گرفته است. پایایی این پرسشنامه براساس ضرایب بازآزمایی و آلفای کرونباخ رضایت‌بخش بود. همچنین روایی این پرسشنامه بوسیله پرسشنامه‌های ملاک شامل پرسشنامه شخصیتی آیزنک، پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا و پرسشنامه BDVI ارزیابی شد. ضرایب همبستگی و خلاصه نتایج آزمونهای رگرسیون چند متغیری بر روی پرسشنامه‌های فوق‌الذکر حاکی از رضایت‌بخش بودن روایی این پرسشنامه بوده است.
برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از پرسشنامه‌های پرخاشگری (ساخته شده توسط پژوهشگر)، تیپ شخصیتی الف، پرسشنامه سردرد میگرن و میزان افسردگی (D) از پرسشنامه شخصیتی چند وجهی مینه سوتا استفاده شد. بر اساس ضرایب همبستگی به دست آمده فرضیه اول تأیید شد (به استثنای همبستگی عامل دوم پرخاشگری با افسردگی در آزمودنیهای مذکر). همچنین همبستگی عامل سوم پرخاشگری با افسردگی در کل آزمودنیها و هر دو جنس معنی‌دار نبود. فرضیه دوم تحقیق در مورد کل آزمودنیها و آزمودنیهای مؤنث و مذکر به تفکیک نیز تأیید شد. بر اساس ضرایب به دست آمده فرضیه سوم در مورد کل آزمودنیها و آزمودنیهای مؤنث و مذکر نیز به تفکیک تأیید شد. همچنین فرضیه چهارم (به ترتیب: 55/2=t (01/0>P)، نیز به تفکیک 86/2=t (01/0>P)، 92/7=t (001/0>P) و 27/2=t (05/0>P) تأیید شد.
جمال حقیقی؛ مهناز مهرابی‌زاده هنرمند؛ تاج‌محّمد زندی دره‌غریبی
چکیده
هدف از انجام این پژوهش تعیین رابطه سلسله مراتب نیازهای مزلو با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان پایه دوم دبیرستانهای شهرستان ایذه است. در این مطالعه، 311 دانش‌آموز (156 پسر و 155 دختر) که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از جامعه آماری مورد نظر برگزیده شدند، به عنوان ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش تعیین رابطه سلسله مراتب نیازهای مزلو با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی در دانش‌آموزان پایه دوم دبیرستانهای شهرستان ایذه است. در این مطالعه، 311 دانش‌آموز (156 پسر و 155 دختر) که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از جامعه آماری مورد نظر برگزیده شدند، به عنوان گروه نمونه تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. فرضیه‌های تحقیق به طور کلی عبارت از این بودند که بین سلسله مراتب نیازهای مزلو و اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی رابطه ساده و چندگانه وجود دارد. برای سنجش فرضیه‌ها از پرسشنامه سلسله مراتب نیازها، مقیاس اضطراب آموزشگاهی فیلیپس، نمره‌های تحصیلی و پرسشنامه کوتاهی جهت تعیین وضعیت اجتماعی- اقتصادی آزمودنیها استفاده به عمل آمد. یافتهها ضمن تأیید فرضیه‌ها نشان دادند که با کنترل وضعیت اجتماعی-اقتصادی، رابطه نیازها با اضطراب آموزشگاهی و عملکرد تحصیلی همچنان ثابت و معنی‌دار باقی میماند.
رضا افتخاری
چکیده
ارزیابی در معنای غیررسمی آن چیز جدیدی نیست. بشر به منظور اطلاع از نتایج عملکرد خود، همواره ارزیابی را نیز در پیشبرد امور مدنظر قرار داده است. امروزه ارزیابی به صورت پرسشنامه‌ای[1] روش علمی محسوب شده که با استفاده از تکنیکهای آماری در عمل مفید و مؤثر واقع می‌شود. پرسشنامه‌ها حاوی سؤالات ...
بیشتر
ارزیابی در معنای غیررسمی آن چیز جدیدی نیست. بشر به منظور اطلاع از نتایج عملکرد خود، همواره ارزیابی را نیز در پیشبرد امور مدنظر قرار داده است. امروزه ارزیابی به صورت پرسشنامه‌ای[1] روش علمی محسوب شده که با استفاده از تکنیکهای آماری در عمل مفید و مؤثر واقع می‌شود. پرسشنامه‌ها حاوی سؤالات مختلفی می‌باشند که هر سؤال قسمتی از اطلاعات مورد نیاز را فراهم می‌نماید. معمولاً در طراحی سؤالات پرسشنامه‌ها با توجه به اهداف مطروحه از روشهایی برای سنجش میزان روایی[2] و پایایی[3] استفاده می‌شود که در آنها ضریب اهمیت تمامی سؤالات یکسان فرض می‌گردد. در حالی که بعضی از سؤالات اطلاعات مهمتری را فراهم می‌نمایند، لذا به نظر می‌رسد تعیین وزن مناسب برای هر سؤال نتایج حاصل از آزمون را واقعی‌تر بیان خواهد نمود.
هدف از این تحقیق ارائه روش مناسبی جهت ارزش گذاری صحیح وزن سؤالات در پرسشنامه ارزیابی اساتید می‌باشد. بدین منظور پس از جمع آوری نظرات کارشناسان، با اعمال تکنیکهای AHP[4] گروهی (فرآیند سلسله مراتب تحلیلی) و مدل ریاضی [5]OR (تحقیق در عملیات)èوزنهای جدید مربوط به هر سؤال مشخص گردید. نتیجه حاصل از اعمال وزنهای جدید در پرسشنامه ارزیابی 30 نفر از اساتید، اختلاف محسوسی را نسبت به روش مرسوم نشان داده است. ضمناً در این مقاله برای راه حل ارائه شده از نرم افزارهای LINGO و EXCELL استفاده شده است.
محمدعلی سپهوندی
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی خصوصیات فردی، خانوادگی، رفتاری و شخصیتی دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 79 - 1378 بوده است.
جامعه آماری از تمام دانشجویانی که در سال تحصیلی 79 - 1378 به مرکز مشاوره مراجعه نموده‌اند، تشکیل شده است. نمونه آماری برابر ...
بیشتر
هدف از این پژوهش بررسی خصوصیات فردی، خانوادگی، رفتاری و شخصیتی دانشجویان مراجعه کننده به مرکز مشاوره دانشگاه لرستان در سال تحصیلی 79 - 1378 بوده است.
جامعه آماری از تمام دانشجویانی که در سال تحصیلی 79 - 1378 به مرکز مشاوره مراجعه نموده‌اند، تشکیل شده است. نمونه آماری برابر با جامعه آماری بوده است که تعداد آنها 77 نفر است. جهت جمع آوری اطلاعات در این تحقیق، ضمن مصاحبه، از پرسشنامه نیز استفاده شده است. روش تحقیق، روش زمینه‌یابی بوده است‌که به منظور مطالعه و شناسایی شرایط موجود در رابطه با نیازهای آموزشی به کاربرده شده است . ابزار سنجش، همان‌طور که قبلا" نیز ذکر شد، مصاحبه و پرسشنامه بوده است. برای سنجش پرسشهای تحقیق از آزمون خی دو (2x) استفاده شده است. نتایج حاصل از تحقیق بیانگر این‌است‌که بیشترین علت مراجعه دانشجویان را مسائلی از قبیل مشکلات روانی (54 مورد)، مشکلات اجتماعی (52 مورد)، مشکلات خانوادگی (30 مورد) و مشکلات تحصیلی (17 مورد)، تشکیل می‌دادند. اغلب مسائل انان از آغاز شروع به درس خواندن در دانشگاه به وجود آمده است (61 مورد) وتنها 16 مورد از آنان قبل از زمان تحصیل در دانشگاه دچار مشکل بوده‌اند.
