برنامه ریزی درسی
نجمه سلطانی نژاد؛ محبوبه عارفی؛ نعمت الله موسی پور؛ کوروش فتحی اجارگاه
چکیده
پژوهش حاضر با هدف کاوش فرایند معلمی کردن یک معلم ابتدایی با محوریت نقش نظریه‌های تربیتی در آن انجام گرفت. روش انجام این پژوهش روایت پژوهی بوده است. با توجه به اینکه روایت پژوهی به منظور مطالعه عمیق یک یا تعداد معدودی از افراد انجام می‌گیرد، این تحقیق روی یک معلم ابتدایی متمرکز شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های روایتی و نیمه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف کاوش فرایند معلمی کردن یک معلم ابتدایی با محوریت نقش نظریه‌های تربیتی در آن انجام گرفت. روش انجام این پژوهش روایت پژوهی بوده است. با توجه به اینکه روایت پژوهی به منظور مطالعه عمیق یک یا تعداد معدودی از افراد انجام می‌گیرد، این تحقیق روی یک معلم ابتدایی متمرکز شد. برای تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌های روایتی و نیمه ساختار یافته، روش‌های تحلیل روایت‌ها و تحلیل روایی بهکار گرفته شد. به منظور افزایش روایی یافته‌ها از روش چک کردن شرکت کنندگان و همچنین سه سویه‌سازی استفاده شد. در تحلیل روایت‌ها از الگوی پارادایمی اشتراوس و کوربین کمک گرفته شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که مقوله مرکزی در معلمی کردن این معلم ابتدایی، باورهای اوست که تحت تأثیر عوامل متعددی چون تجربه‌های پیشین و گذراندن دوره‌های تربیت معلم شکل می‌گیرد. در نهایت معلم با گزینش کردن نظریه‌های دانشگاهی، در کلاس درس بر مبنای خرد عملی عمل می‌کند. بر این مبنا، این نتیجه بهدست می‌آید که گرچه عوامل متعددی فراتر از دوره‌های تربیت معلم و نظریه‌های تدریس شده در آن بر معلمی کردن این معلم اثر دارد، اما نقش نظریه‌های تربیتی نیز انکارناپذیر است. به همین دلیل با طراحی صحیح دوره‌های تربیت معلم می‌توان به آگاهانه‌تر شدن عمل معلم کمک کرد.
فلسفه تعلیم و تربیت
نرگس سجادیه؛ سمیه سورانی
چکیده
آدمی با امید بستن به تربیت، می‌تواند به فراتر رفتن از محدودیت‌های موجود، رهایی از بندها و فتح قله‌های سعادت، بیندیشد. در این میان، بحث از چندوچون و روش تربیت، در میان اندیشمندان از رونق ویژه‌ای برخوردار بوده است. یکی از روش‌های مطرح در تربیت که مخالفان و موافقان پابرجایی داشته است، روش تربیتی "عادت" است. در آثار افلاطون و ارسطو به ...
بیشتر
آدمی با امید بستن به تربیت، می‌تواند به فراتر رفتن از محدودیت‌های موجود، رهایی از بندها و فتح قله‌های سعادت، بیندیشد. در این میان، بحث از چندوچون و روش تربیت، در میان اندیشمندان از رونق ویژه‌ای برخوردار بوده است. یکی از روش‌های مطرح در تربیت که مخالفان و موافقان پابرجایی داشته است، روش تربیتی "عادت" است. در آثار افلاطون و ارسطو به عنوان متقدمین عرصه‌ی تربیت، از این روش به‌وضوح سخن رفته است. هدف پژوهش حاضر این است که برخی از ابعاد ناسفته از این روش را روشن نماید و ناگفته‌هایی از آن را در زمینه مفهوم عادت، عرصه‌های به‌کارگیری عادت، ملاحظات سنی و نقش مربی و متربی تبیین کند. روش مورداستفاده در این پژوهش، رویکرد تحلیلی در دو صورت تحلیل زبان فنی-رسمی و تحلیل تطبیقی است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که افلاطون و ارسطو، عادت را به عنوان یک شیوه‌ی تربیتی پذیرفته‌اند اما در مفهوم آن‌ها از عادت تفاوت‌هایی نهفته است. افلاطون، عادت را از افق جنبه‌های اخلاقی و معنوی موردمطالعه قرار می‌دهد و جنبه‌های مثبت و منفی آن را در نظر می‌گیرد. ارسطو، توجیه نسبتاً وسیع‌تری برای عادت از لحاظ فلسفی نموده است و به جنبه‌های عملی آن توجه کرده است. بنابراین، ارسطو برای عادت، جایگاه ویژه با نقش مثبت قائل است درحالی‌که افلاطون، به نقش ایجابی و سلبی آن توجه کرده است و به نتایج عملی عادت اهمیت می‌دهد.
برنامه ریزی درسی
مریم رضایی؛ غلامعلی احمدی؛ سیدمحمدرضا امام جمعه؛ صادق نصری
چکیده
هدف این پژوهش بررسی میزان توجه به آموزش برای توسعه پایدار در برنامه درسی (کتاب‌های درسی و راهنمایی‌های معلم) علوم تجربی دوره ابتدایی می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی دوره ابتدایی می‌باشد. در ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی میزان توجه به آموزش برای توسعه پایدار در برنامه درسی (کتاب‌های درسی و راهنمایی‌های معلم) علوم تجربی دوره ابتدایی می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی دوره ابتدایی می‌باشد. در این پژوهش حجم نمونه با جامعه برابر است (کلیه کتاب‌های علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی، به‌عنوان نمونه انتخاب شدند). ابزار جمع‌آوری داده‌ها در این تحقیق اسناد جهانی یونسکو و فرم تحلیل محتوای محقق ساخته می‌باشد؛ روایی صوری و محتوایی فرم تحلیل محتوا به‌وسیله نظرات کارشناسان مورد تائید قرار گرفت، پایایی ابزار تحقیق توسط فرمول هولستی 92/0 محاسبه گردید. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تجزیه‌وتحلیل آنتروپی شانون استفاده گردید. نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق نشان می‌دهد که در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مؤلفه‌های بُعد زیست‌محیطی توجه بیشتری شده است و بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه آلودگی، بلایای طبیعی می‌باشد و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه ساختن جوامع، بیابان‌زایی، جنگل‌زدایی، نقد فرهنگی، بازسازی فرهنگی، حفظ فرهنگ می‌باشد که فاقد فراوانی می‌باشد. برخی از مؤلفه‌های آموزش برای توسعه پایدار همچون مؤلفه ایدز و تربیت جنسی، برابری جنسیت، مطابق با بافت و زمینه، فرهنگ کشور ما نیست، به همین دلیل توجه به این مؤلفه‌ها در برنامه‌های درسی دوره ابتدایی ما اندک است، باید مطابق با بافت و زمینه فرهنگ کشور ما در برنامه‌های درسی وارد شود. در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مؤلفه‌های بُعد زیستی محیطی بیشتر از سایر ابعاد توجه شده است.
برنامه ریزی درسی
محمد امینی؛ عباس شکاری؛ زهرا تقوایی
چکیده
اگر هدف اصلی نظام‌های آموزشی را مهیّا ساختن شرایط لازم برای پرورش همه جانبه دانش‌آموزان بدانیم، در آن صورت توجه به رشد تمامی ویژگی‌ها و ظرفیت‌های وجودی آن‌ها به عنوان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر مطرح می‌گردد. از این منظر، علاوه بر وجوه و ابعاد شناختی و عقلانی یادگیرندگان، برنامه‌ریزی جهت پرورش موزون احساسات و عواطف دانش‌آموزان نیز ...
بیشتر
اگر هدف اصلی نظام‌های آموزشی را مهیّا ساختن شرایط لازم برای پرورش همه جانبه دانش‌آموزان بدانیم، در آن صورت توجه به رشد تمامی ویژگی‌ها و ظرفیت‌های وجودی آن‌ها به عنوان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر مطرح می‌گردد. از این منظر، علاوه بر وجوه و ابعاد شناختی و عقلانی یادگیرندگان، برنامه‌ریزی جهت پرورش موزون احساسات و عواطف دانش‌آموزان نیز از اهمیت قابل ملاحظهای برخوردار می‌گردد. اما علیرغم این نقش و جایگاه، رشد عواطف دانش‌آموزان در نظام آموزشی ایران به دلایل مختلف از جمله دیدگاهها و نگرشهای حاکم چندان به جد گرفته نمیشود. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت و چگونگی توجه به عواطف و احساسات میان دانش‌آموزان دختر پایه دوم و سوم یکی از دبیرستانهای کاشان انجام گرفته است. در مقاله جهت بررسی موقعیت و جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات از روش خبرگی و نقادی آموزشی استفاده شده است است که طی سه مرحلهی توصیف، تفسیر و ارزشیابی به ارزیابی و نقّادی وضعیت عواطف و هیجانات در میان دانش‌آموزان دختر دبیرستانی پرداخته و مستنداً نشان می‌دهد که بخشی از ناکارآمدی نظام آموزش متوسطه کشور ریشه در بیتوجهی و غفلت از توجه رشد و پرورش احساسات دانش‌آموزان می‌باشد.
روانشناسی تربیتی
صرفناز باقری شیخلو؛ منصور بیرامی؛ شهرام واحدی
چکیده
تحقیقات نشان می‌دهد مدل‌های آموزشی بر مؤلفه‌های مربوط به یادگیری تأثیر مثبت دارد. ازاین‌رو پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر مدل آموزشی مک کارتی، بر عملکرد حل مسئله و خودکارآمدی ریاضی دانش‌آموزان دختر پایه‌ی هشتم انجام گرفت. طرح آزمایشی پیش‌آزمون و پس‌آزمون روی 50 دانش‌آموز دختر که به‌صورت تصادفی از بین دانش‌آموزان دختر پایه ...
بیشتر
تحقیقات نشان می‌دهد مدل‌های آموزشی بر مؤلفه‌های مربوط به یادگیری تأثیر مثبت دارد. ازاین‌رو پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تأثیر مدل آموزشی مک کارتی، بر عملکرد حل مسئله و خودکارآمدی ریاضی دانش‌آموزان دختر پایه‌ی هشتم انجام گرفت. طرح آزمایشی پیش‌آزمون و پس‌آزمون روی 50 دانش‌آموز دختر که به‌صورت تصادفی از بین دانش‌آموزان دختر پایه هشتم در سال تحصیلی 94-95 به‌صورت تصادفی پند مرحلهای انتخاب شدند و در دو گروه آزمایشی (25n=) گروه گواه (25n=) گمارده شدند،. در گروه آزمایشی مباحث ریاضی در 8 جلسهی 90 دقیقهای با روش مک کارتی و در گروه گواه با روش سنتی آموزش داده شد. برای گردآوری داده‌ها از آزمون ریاضی و پرسشنامه خودکارآمدی ریاضی بهره گرفته شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد، بین عملکرد حل مسئله ریاضی گروههای آزمایش و کنترل تفاوت معنیداری وجود دارد (75/0= 2η، 05/0p<، 337/70 F=). بین نمره خودکارآمدی ریاضی گروهها تفاوت معنیداری دیده میشود (76/0= 2η، 05/0p<، 168/78F=). علاوه بر این، نتایج حاکی از آن است که میانگین نمرههای حل مسئله‌ی ریاضی و خودکارآمدی ریاضی گروه آزمایشی بهطور معنیدار بیشتر از گروه گواه بود.
نعمت الله عزیزی؛ پریوش جعفری؛ خلیل غلامی؛ صلاح الدین محمدی عیسی آباد
چکیده
پژوهش حاضر باهدف مطالعه چگونگی ادراک معلمان استان کردستان از رفاه خویش، شناسایی عوامل مؤثر بر آن و پیشنهاد سازوکارهای بهبود وضعیت رفاه معلمان انجام گردید. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی و داده بنیاد می‌باشد. شرکت‌کنندگان در این مطالعه 12 تن از معلمان شهرستان سنندج بودند که به‌صورت هدفمند و با بهره‌گیری از نمونه‌گیری نظری انتخاب گردیدند. ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف مطالعه چگونگی ادراک معلمان استان کردستان از رفاه خویش، شناسایی عوامل مؤثر بر آن و پیشنهاد سازوکارهای بهبود وضعیت رفاه معلمان انجام گردید. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی و داده بنیاد می‌باشد. شرکت‌کنندگان در این مطالعه 12 تن از معلمان شهرستان سنندج بودند که به‌صورت هدفمند و با بهره‌گیری از نمونه‌گیری نظری انتخاب گردیدند. به‌منظور گردآوری داده‌ها نیز با شرکت‌کنندگان پژوهش مصاحبه عمیق صورت یافته‌های حاصل از آن‌ها در قالب کدگذاری‌های باز، محوری و انتخابی تحلیل گردید. نتایج کدگذاری‌های چندگانه و تحلیل محتوای مصاحبه‌ها نشان داد که اولاً رفاه از نگاه مشارکت‌کنندگان یک مفهوم جامع و دارای ابعاد مادی و روانی می‌باشد؛ ثانیاً این مقوله متأثر از عوامل گوناگونی نظیر سیاسی مانند سیاست‌های دولت و وضعیت توسعه‌ی سیاسی در جامعه، اجتماعی مانند ارزش‌ها، نگرش‌ها، سرمایه اجتماعی و رسانه‌های جمعی، عوامل اقتصادی مانند نگرش هزینه‌ای و کمی به‌صرف منابع مالی در آموزش‌وپرورش، عوامل سازمانی مانند مدیریت، فرایندها و اقدامات اداری، عوامل فردی مانند نقش خود معلمان و ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها، عوامل حرفه‌ای مانند هویت شغلی و پرستیژ حرفه‌ای بر رفاه معلمان می‌باشد؛ ثالثاً وضعیت رفاهی معلمان را می‌توان از طرق مختلف من‌جمله اهتمام اجتماعی فراگیر، خواست و اقدام خود معلمان، توجه به کیفیت در آموزش‌وپرورش، به رسمیت شناختن و حمایت از کانون‌های صنفی معلمان، استفاده از تجارب سایر سازمان‌ها در امر رفاه کارکنان، آگاهی از استانداردهای جهانی رفاه معلمان و ارتباط مستقل و مستمر با نهادهای بین‌المللی ذی‌ربط بهبود بخشید.
تکنولوژی آموزشی
سید عباس رضوی؛ احمد منصوری؛ سکینه شاهی
چکیده
هدف از پژوهش آگاهی از وضعیت کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در محیط یاددهی-یادگیری مدارس هوشمند دوره ابتدایی شهر شوش بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع تبیینی بود. این پژوهش در مدارس هوشمند پسرانه دوره ابتدایی شهر شوش انجام شد. در بخش کمّی به علت کوچک بودن حجم نمونه، کلیه معلمان (70 نفر) به روش سرشماری انتخاب شدند. داده‌های کمّی پژوهش ...
بیشتر
هدف از پژوهش آگاهی از وضعیت کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) در محیط یاددهی-یادگیری مدارس هوشمند دوره ابتدایی شهر شوش بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع تبیینی بود. این پژوهش در مدارس هوشمند پسرانه دوره ابتدایی شهر شوش انجام شد. در بخش کمّی به علت کوچک بودن حجم نمونه، کلیه معلمان (70 نفر) به روش سرشماری انتخاب شدند. داده‌های کمّی پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. روایی پرسشنامه، توسط تعدادی از متخصصان علوم تربیتی مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن با استفاده از آلفای کرانباخ، 94/0 محاسبه شد. در بخش کیفی پژوهش، مصاحبه با 10 نفر از مدیران و 10 نفر از معلمان انجام گرفت. برای تحلیل داده‌های کمّی از تی تک نمونه‌ای؛ و برای تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان داد وضعیت کاربرد فاوا در پنج مؤلفه: 1- استفاده معلمان از محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای) در فرایند یاددهی-یادگیری، 2- طراحی محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای) مورد نیاز توسط خود معلمان، 3- نقش دانش‌آموزان در تهیه محتوای الکترونیکی (چندرسانه‌ای)، 4- استفاده از فاوا برای استمرار یاددهی-یادگیری، 5- ترغیب دانش‌آموزان جهت استفاده از فاوا برای گسترش دانش و تعمیق یادگیری توسط معلمان؛ پایین‌تر از حد مطلوب بود. با تحلیل داده‌های کیفی موانع مهمی از قبیل ضعف دانش و مهارت معلمان و دانش‌آموزان و خانواده؛ مشکلات فرهنگی و نگرشی مربوط به معلمان، خانواده و دانش‌آموزان؛ مشکلات مربوط به زیرساخت، امکانات و منابع مالی؛ ضعف انگیزشی؛ و همچنین مشکلات مربوط به برنامه درسی؛ به‌عنوان موانع کاربرد فاوا در مدارس موردمطالعه شناسایی شد.
تکنولوژی آموزشی
بیژن رضایی؛ نادر نادری؛ حمداله تارین؛ حبیب جعفری
چکیده
در عصر تغییرات و تحولات شتابنده فناوری‌های الکترونیکی، آموزش عالی می‌بایست برای هماهنگ شدن و وفق دادن خود با تغییرات تکنولوژیکی در آموزش، به شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها، طراحی، راه‌اندازی و توسعه سیستم‌های یادگیری الکترونیکی اهتمام جدی نماید. از این رو، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای یادگیری الکترونیکی در دانشگاه ...
بیشتر
در عصر تغییرات و تحولات شتابنده فناوری‌های الکترونیکی، آموزش عالی می‌بایست برای هماهنگ شدن و وفق دادن خود با تغییرات تکنولوژیکی در آموزش، به شناسایی فرصت‌ها و تهدیدها، طراحی، راه‌اندازی و توسعه سیستم‌های یادگیری الکترونیکی اهتمام جدی نماید. از این رو، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای یادگیری الکترونیکی در دانشگاه رازی کرمانشاه بود. روش‌شناسی پژوهش مبتنی بر رویکرد آمیخته به روش تشریحی بود. جامعه‌ی آماری شامل مدیران، اساتید و دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه (تمام دانشکده‌ها به جز دانشکده‌های کشاورزی و شیمی) درسال تحصیلی 95 – 1394 بود. تعداد 534 نفر به‌صورت تصادفی طبقه‌ای نسبی در بخش کمّی و تعداد 10 نفر به‌صورت هدفمند در بخش کیفی انتخاب شدند. دو ابزار پرسشنامه (خوشرنگ و همکاران، 1393) و مصاحبه برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شدند. ضریب پایایی پرسشنامه 89/0 a= به دست آمد. در تحلیل‌های کمّی از نرم‌افزار Spss19 و Amos22 و در تحلیل‌های کیفی از کدگذاری باز مصاحبه‌ها استفاده شد. نتایج کمّی نشان داد، مؤلفه‌ی هزینه– اثربخشی آموزشی مهم‌ترین فرصت و مؤلفه‌های ذهنی – عاطفی و ارتباطی استاد – دانشجو و تدریس - یادگیری به‌عنوان تهدیدهای یادگیری الکترونیکی شناخته شدند. در تحلیل‌های کیفی راهکارهای غلبه بر تهدیدها و موانع یادگیری الکترونیکی در سه مقوله‌ی اصلی سطح سازمانی، سطح آموزشی و سطح کاربران شناسایی شد.
