نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی

2 عضو هیئت علمی گروه روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران

10.22055/edus.1997.16148

چکیده

جایگاه‌ مهار به‌ عنوان‌ خصیصه‌ای‌ شخصیتی‌ به‌ این‌ امراشاره‌ دارد که‌ هر فرد مجموعه‌ای‌ از باورها و انتظارات‌ دارد، مبنی‌ براینکه‌ افراد یا عواملی‌ هستند که‌ پاداشها و تنبیه‌هارا در زندگی‌ وی‌ در اختیار دارند . در این‌ خصوص‌، برخی‌ افراد جهت‌ گیری‌ درونی‌ دارند، و معتقدند که‌ تبحر، سخت‌ کوشی‌، احتیاط‌ و رفتار مسئولیت‌ پذیر به‌ پیامدهای‌ مثبت‌ خواهد انجامید. این‌ دسته‌ افراد جایگاه‌ مهار درونی‌ دارند و به‌ آنها درون‌نگر اطلاق‌ می‌شود. از طرف‌ دیگر، برخی‌ افراد جهت‌گیری‌ بیرونی‌ پیدا می‌کنند و اعتقاد دارند که‌ رویدادها از طریق‌ شانس‌، قدرت‌ دیگران‌ و عوامل‌ ناشناخته‌ و غیر قابل‌ مهار تعیین‌ می‌شوند. چنین‌ افرادی‌ جایگاه‌ مهاربیرونی‌ دارند و به‌ آنها برون‌نگر گفته‌ می‌شود. در چارچوب‌ شناسایی‌ و مطالعه‌ عوامل‌ مؤثر بر شکل‌گیری‌ جایگاه‌ مهار، هدف‌ اصلی‌ این‌ پژوهش‌ بررسی‌ رابطه‌ بین‌ نگرشهای‌ فرزندپروری‌ والدین‌ و جایگاه‌ مهار فرزندانشان‌ می‌باشد. سه‌ نوع‌ نگرش‌ فرزندپروری‌ مورد بررسی‌ در این‌ پژوهش‌ عبارتند از نگرش‌ سلطه‌گری‌، نگرش‌ وابستگی‌ شدید و نگرش‌ بی‌اعتنایی‌ نمونه‌ این‌ تحقیق‌ شامل‌ 217 نفر دانش‌آموز دختر و پسر پایه‌ سوم‌ مقطع‌ راهنمایی‌ شهر دزفول‌ بود، که‌ با روش‌ نمونه‌گیری‌ تصادفی‌ چند مرحله‌ای‌ انتخاب‌ شدند. این‌ تحقیق‌ شامل‌ چهار فرضیه‌ اصلی‌ و چندین‌ فرضیه‌ فرعی‌ در خصوص‌ رابطه‌ منفی‌ نگرشهای‌ فرزندپروری‌ سلطه‌گری‌، وابستگی‌ شدید و بی‌اعتنایی‌ با جایگاه‌ مهار دانش‌آموزان‌ بود. نتایج‌ تحلیل‌ آماری‌ داده‌ها نشان‌ می‌دهند که‌ تقریباً همه‌ فرضیه‌های‌ اصلی‌ و فرعی‌ این‌ تحقیق‌ تأیید می‌شوند. بر اساس‌ یافته‌های‌ این‌ تحقیق‌،پژوهشگران‌ پیشنهادهایی‌ در خصوص‌ شکل‌گیری‌ و اصلاح‌ جایگاه‌ مهار دانش‌آموزان‌ به‌ والدین‌ و آموزگاران‌ ارائه‌ می‌دهند.
 

عنوان مقاله [English]

Studying Relationship beteween Parents’ Attitudes toward Child Rearing and Students’ Locus of Control in Dezful Guidance Schools

نویسندگان [English]

  • M. Boroumand-Nasab, 1
  • H. Shokrkon, 2
  • B. Najanan, 2

1 Master of Educational Psychology

2 Faculty member of Psychology Department, Shahid Chamran University, Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

Locus of control is a personality characteristic which refers to a constellation of beliefs and expectations pertaining to people or factors controlling rewards and punishments in one’s life. Some people have an internal and others hold an external locus of control. Those with internal locus of control believe that hard-working and ‘responsible behavior’ yield positive outcomes. In contrast, those having external locus of control maintain that ‘out-of-control’ factors such as ‘unknown forces’, ‘chance’ and ‘other people’s influences’ control the outcome of their behavior. The objective of this study was to examine the relationship between parents’ attitudes toward child rearing and children’s locus of control. In this study, three types of attitudes toward child rearing were tapped, namely Dominating, Ignoring and Possessive. The Sample which was randomly selected from students studying in Dezful’s Guidance Schools, included 217 third-grade boys and girls. Nearly, all four hypotheses and their subsidiary derived hypotheses were confirmed. Based upon these findings, a number of suggestions regarding development and modification of children’s locus of control are offered to parents and teachers.
 
 

اتکینسون‌، ریتا. اتکینسون‌، ریچارد. و هیلگارد، ارنست‌ (1983). زمینه‌ روان‌شناسی‌ (جلد    اول‌)، ترجمه‌:براهنی‌، محمدنقی‌ و همکاران‌(1367). تهران‌،انتشارات‌ رشد.
بیابانگرد، اسماعیل‌ (1371). بررسی‌ رابطه‌ بین‌ مفاهیم‌ منبع‌ کنترل‌، عزت‌نفس‌ و پیشرفت‌    تحصیلی‌ در دانش‌آموزان‌ سال‌ سوم‌ دبیرستانهای‌ شهر تهران‌، فصلنامه‌ تعلیم‌ و تربیت‌، سال‌    هشتم‌، شماره‌ 2، صص‌ 113-98.
سیف‌، علی‌اکبر (1368). روان‌شناسی‌ پرورشی‌(روان‌شناسی‌ یادگیری‌ و آموزش‌). تهران‌،    انتشارات‌ آگاه‌.
شیلینگ‌، لوئیس‌ (1984). نظریه‌های‌ مشاوره‌(دیدگاههای‌ مشاوره‌)ترجمه‌: آرین‌، سیده‌    خدیجه‌، (1372). تهران‌، انتشارات‌ اطلاعات‌.
ماسن‌، پاول‌، هنری‌ و همکاران‌. رشد و شخصیت‌ کودک‌، ترجمه‌:یاسایی‌، مهشید (1368).    تهران‌، انتشارات‌ نشر مرکز.
نلسون‌، ریتاویکس‌، ایزرائل‌، الن‌ سی‌ (1984). اختلال‌های‌ رفتاری‌ کودکان‌. ترجمه‌: منشی‌    طوسی‌، محمدنقی‌ (1369). مشهد، انتشارات‌ آستان‌ قدس‌ رضوی‌.
هیلگارد، ارنست‌. گوردون‌. باور (1975). نظریه‌های‌ یادگیری‌ (جلد اول‌). ترجمه‌: براهنی‌،    محمدنقی‌ (1371) تهران‌، مرکز نشر دانشگاهی‌.
 
 Adorno, T, Frenkel Brunswik, E, Levinson, D. & R. Nevitt Sanford, (1950). The authoritaran personality. NewYork
Bachman, J.G. (1970). Youth in Transition (vol 2): The Impact of Family Background and Intelligence on Tenth Grade Boys. Ann Arbr, Michigan Insitiute for Social Research. University of Michigan.
Bachman, J.G, Johnston, L.D. & O’Malley. P.M (1978). Adolescence to adulthood: Change and stabillity in the lives of young men. Ann Arbor, Institute for Social Research. University of Michigan.
Baumrind, D. (1973). The development of instrumental competence through socialization. In AD Pick(ed.), Minneapolis University of Minnesota Press.
Bolles. R. C. (1972). Reinforcement, expectancy. and learning. Psychological Review. 28, 21-29.
Bowly, J. (1969). Attachment (vol,1):Attachment and Loss. NewYork: Basic Books.
Brunkan, R.J. & Crites, J.O. (1964). An inventory to measure the parental attitude variables in theory of vocational choice. Journal of counselling and Personality. 11, 3-12.
Bryant, B. K & Trockel, J.F. (1976). Personal history of psychological stress related to locus of control orientation among college wonen, Journal of Consulting and Clinical Psychology. 6, 1552-1553.
Crandall, V.C, Katkovsky, W.& Crandall, V.J. (1965). Children’s beliefs in their control of reinforcements in academic achievement behaviors. Child Development. 36, 91-109.
Davis, W.L. & Phares, E.J. (1969). Parental Antecedents of lnternal - external control reinforcement. Psychological Reports. 24, 427-436.
De Man, A.F. (1987-88). The autonomy - control scale. Psychology and Human Development. 2, 1-6.
De man, A.F, Hall, V.& stout, D. (1990). Family environment and multidimensinal locus of control. Social Behavior and Personality. 18, 197-200.
De Man, A.F. Leduc, C.P.& Labreche-Gauthier, L. (1992). Parental control in child rearing and multidimensional locus of contorol. Psychological Reports. 70, 320-332.
Drews, Elizabeth Monroe & Teahan, Johen (1957). Parental attitudes and academic achievement. Journal of Clinical Psychology. 13(4), 328-332.
Epstein, S. (1979). Explorations in personality today and tomorrow: A tribute to Henry A. Murray. American Psychologist. 34, 649-653.
Flavell, J.H. (1977). Cognitive development. Englewood Sliffs, N.J. Prentice- Hall.
Freud, S. (1964). An outline of psychoanalysis. Standard Editor of the Work of Sigmund Freud. London: Hogarth Press.
Hetherington, E.M. (1972). Effects of father absence on personaliy development in adolescent daughters. Developmental Psychology. 7, 313-326.
Hull, C.L. (1943). Principles of behavior. New York: Appleton.
Herch, P.D & Scheibe, K.E (1967). On the reliability and validity of internal - external contorl as apersonality dimension. Journal ofconsultingpschology.
31, 609-613.
Johnson, B,L. & Kilmann, P.R. (1975). The relationship between recalled parental attitudes and internal - external contorl. Journal of Clinical Psycholody. 31, 40-42.
Katkovsky, W. Crandall, V.C & Good,S. (1967). Parental antecedents 01 children’s beliefs in internal - external control of reinforcement in intellectual achievement situations. Child Development. 28, 765-776.
Levenson, H,(1981). Differentiating among internality powerful others, and chance, in H.M. Lefcourt(ed), Research with the Locus of Control Constuct. Vol,1, newYork: Academic Press. 15-63.
Misch, W. (1976). On the interface of cognition and personality: Beyond the person - situation debate, American Psychologist. 34, 740-754.
Nikelly. A.G. (1971). Fundamental concepts of maladjustment, in A.G.Nikelly (Ed), Techniques for behavior change. Springfield ILL:Charles C,Thomas.
Nowicki, S. (1978). Reported stressful events during development periods and their relation to locus of control orientation in college students, Journal of Consulting and Clinical Psychology. 6, 1552-1553.
Nowicki, S. & Strickland, B.R (1973). A locus of control for children. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 40, 148-154.
Phares, E.J. (1968). Differential utilization of information as a function of internal - external control. Journal of Personality. 36, 649-662.
Rotter. J.B. (1954). Social learning and clinical psychology. Englewood Cliffs.
N.J: Prentice Hall.
Rotter. J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement, Psychological Monographs. 80, (whole N, 609).
Sears, R.R. Maccoby, E.E. & LEVIN, (1957). Patterns of child rearing. New York: Harper & Row.
Schaefer, E.S. (1959). A circumplex model for maternal behavior, Journal of Abnormal and Social Psychology. 59, 226-235.
Shore, R.E. (1967). Parental determinants of boys in(ernal - external control. Unpublished Dissertation, Syracuse USA.
Watson, G. (1928). Psychologial care of infant and child. New York: Norton.