نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران

2 عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران

10.22055/edus.2000.16102

چکیده

   هدف‌ از پژوهش‌ حاضر، بررسی‌ رابطه میان‌ فشار روانی‌، سر سختی‌(چالش‌، تعهد و کنترل‌) به‌ عنوان‌ منبع‌ مقاومت‌ در برابر فشار روانی‌ با سیستم‌ ایمنی‌ بدن‌ است‌. جامعه مورد مطالعه‌ شامل‌ دو گروه‌ از دانشجویان‌ پسر و دختر سال‌ پنجم‌ و ششم‌ پزشکی‌ دانشگاه‌ علوم‌ پزشکی‌ تهران‌ و شهید بهشتی‌ در سال‌ تحصیلی‌ 78-77 بوده‌ است‌. تعداد کل‌ جامعه پژوهش‌ شامل‌ 340 نفر است‌. دانشجویان‌ سال‌ ششم‌ پزشکی‌ در امتحان‌ پیش‌ انترنی‌ شرکت‌ می‌کنند و در حقیقت‌ با موقعیتی‌ فشارزا مواجه‌ می‌شوند، در حالیکه‌ دانشجویان‌ سال‌ پنجم‌ پزشکی‌ در امتحان‌ مزبور شرکت‌ نمی‌جویند. از میان‌ هر دو گروه‌، افرادی‌ که‌ مایل‌ به‌ همکاری‌ نبوده‌ و یا مبتلا به‌ اختلالات‌ و شرایطی‌ بوده‌اند که‌ سیستم‌ ایمنی‌ آنها را مخدوش‌ می‌ساخت‌ از جامعه پژوهش‌ حذف‌ شدند. در نهایت‌ دو نمونه همسان‌ حاصل‌ شد. گروه‌ آزمایشی‌ (امتحان‌) شامل‌ 147 نفر و گروه‌ گواه‌ (بدون‌ امتحان‌) شامل‌ 155 نفر بود. پس‌ از توزیع‌ پرسشنامه سرسختی‌ میان‌ دو گروه‌، تعداد 10 نفر از افراد واجد سرسختی‌ بالا و 10 نفر از افراد واجد سرسختی‌ پائین‌ از هر دو گروه‌ برگزیده‌ شدند. بدین‌ ترتیب‌ نمونه‌ مورد بررسی‌ شامل‌ 40 نفر بود. گروه‌ آزمایشی‌ (امتحان‌) و گواه‌ (بدون‌ امتحان‌) هر کدام‌ شامل‌ 20 نفر بود، که‌ تعداد 10 نفر واجد سرسختی‌ بالا و 10 نفر واجد سرسختی‌ پائین‌ در هر دو گروه‌ وجود داشته‌ است‌. سپس‌ نمونه‌برداری‌ خونی‌ از افراد گروه‌ آزمایشی‌ به‌ مدت‌ نیم‌ ساعت‌ قبل‌ از امتحان‌ و در افراد گروه‌ گواه‌، در همان‌ زمان‌ اما در شرایط‌ عادی‌ به‌ عمل‌ آمد. متغیرهای‌ ایمنی‌ مورد مطالعه‌ شامل‌ سلول‌T کمکی‌ (CD4)، سلول‌ Tمهاری‌ / انهدامی‌ (CD8)، نسبت‌  ایمونوگلوبولین‌(M (IgM و هورمون‌ کورتیزول‌ بود. این‌ تغیرها، به‌ صورت‌ کمّی‌ مطالعه‌ و ثبت‌ شدند. نتایج‌ حاصل‌ آشکار ساخت‌ که‌ سرسختی‌ با متغیرهای‌ CD4، نسبت‌  و IgM دارای‌ رابطه مثبت‌ و معنی‌دار بود. مؤلفه‌ تعهد با متغیرهای‌ CD4 و نسبت‌  دارای‌ رابطه مثبت‌ و معنی‌دار بود. همچنین‌ مؤلفه‌ کنترل‌ با متغیر CD4 دارای‌ رابطه مثبت‌ و معنی‌دار بود. اما مؤلفه چالش‌ فقط‌ با متغیر IgM، دارای‌ رابطه مثبت‌ و نزدیک‌ به‌ سطح‌ معنی‌داری‌ بود. همچنین‌ میان‌ سیستم‌ ایمنی‌ دو گروه‌ آزمایشی‌ (امتحان‌) و گواه‌ (بدون‌ امتحان‌) تفاوت‌ معنی‌داری‌ از لحاظ‌ هورمون‌ کورتیزول‌ وجود داشت‌. میان‌ سیستم‌ ایمنی‌ افراد واجد سرسختی‌ بالا و پایین‌ در دو متغیر CD4 و IgMتفاوت‌ معنی‌داری‌ وجود داشت‌. از سوی‌ دیگر، تفاوت‌ معنی‌داری‌ میان‌ افراد واجد سرسختی‌ بالا و پائین‌ در دو گروه‌ آزمایشی‌ و گواه‌ از لحاظ‌ متغیرهای‌ IgM و کورتیزول‌ وجود داشت‌. با مقایسه این‌ نتایج‌ می‌توان‌ نتیجه‌ گرفت‌ که‌ سرسختی‌ در ارتباط‌ میان‌ فشار روانی‌ حاد ناشی‌ از امتحان‌، بر دو متغیر IgM و کورتیزول‌ به‌ طور معنی‌داری‌ دارای‌ نقش‌ تعدیل‌ کننده‌ای‌ بود. همچنین‌، نقش‌ ویژگی‌ تعهد در سرسختی‌ و سیستم‌ ایمنی‌، از دو مؤلفه دیگر یعنی‌ چالش‌ و کنترل‌ بیشتر است‌.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Stress on Some Immune System Parameters With Regard to Psychological Effect of Hardiness

نویسندگان [English]

  • R. Zammani 1
  • N. Hamid 2

1 Faculty member of the Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran

2 Faculty member of the Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University, Ahvaz, Ahvaz, Iran

چکیده [English]

The aim of this research was to investigate the relationship between stress, hardiness,: (Challenge, Commitment and Control) as a resistance reso9rce against stress and immune system. Two groups of male and female medical students of Shahid Beheshti and Tehran Universities constituted the sample of this research. One group had a stressful final exam, but the other one didn’t have it. Subjects who suffered from disorders that affected the immune system were excluded. Eventually, the exam group consisted of 147 and the non-exam group of 155 subjects. The level of their hardiness was measured by Personal View Survey (Maddi, 1992). Then 10 subjects with high hardiness and 10 with low hardiness were selected randomly from each group. Peripheral blood was drawn just before the exam. For the non-exam group, blood was drawn at the same time. Number of T-helper cells (CD4), T-Suppressor Cytotoxic cells (CD8), Immunoglobulin M (1gM) and, Cortisol were measured. The results revealed that, there was a positive relationship between hardiness and and 1gM. Also commitment proved to have a positive relationship with CD4 and CD4• There was a positive relationship between control and Furthermore, there was a significant difference between the exam & non-exam groups in Cortisol Level. Moreover, there was a significant difference between the high and low hardiness subjects in CD4 and 1gM. The interaction of hardiness and stress was significant for 1gM and Cortisol. Hardiness served as a source of resistance in the relationship between stress, 1gM and Cortisol. Commitment had a more significant role in hardiness than challenge and control.

غباری‌، باقر. خراسانی‌، نازیلا. رابطه عوامل‌ تنش‌ زا، میزان‌ سخت‌ رویی‌ و واکنشهای‌ زیستی‌ - شیمیایی‌ - روانی‌ دانش‌آموزان‌ دبیرستانهای‌ شهرستان‌ تبریز، پایان‌ نامه‌ فوق‌ لیسانس‌، دانشگاه‌ آزاد اسلامی‌، تهران‌، 1376.
 
Brosschot, Jos-F., Benschop, Robert J., Godaei, Guiclo, L.R., 01ff, Miranda., et al. (1994). Influence of life stress on immmunological reactivity to mild Psychological Stress. Psychosomatic Medicine May. Jun. Vol 56(3).216-224.
Cohen, S., & Herbert, T.B. (1993). Stress and immunity in humans: A Meta - Analytic Review, psychosomatic Medicine. 55.155-162.
Kemeny, M.E., Solomon, G.F., morley, J.E., et al.(1993). Psychoneuroimmunology. In Nemeroff, C .B.(ed). Neuroendocrinology. Bca Raton. CRC Press, mc, 563-591.
Kiecolt- glaser, J.K., & Glaser, R. (1990). Stress and immune function in humans; in Ader, R., Felten., D.L., Cohen, N.(eds)., Psychoneurimmunology, ed 2 NewYork. Academic Press.
Kosten, T. R., Jacobs, S., Mason, J., Wahby. V., Alkins, S. (1984). Psychological correlates of growth hormone response to stress. Psychosom Med. 46, 49-57.
Kobasa, S.C. (1979). Stressful life events,Personality and health: an inquiry into hardiness. j.pers.soc. Psychot 37, 1-110
Kobasa, S.C., Maddi, S.R., & Kahn, S. (1982). Hardiness and Health: A Prospective study. Journal of Personality and Social Psychology. 42,
1.168-177.
Peavey, B.S., et al.(1985). Biofeedback assisted relaxation effects phagocytic capacity. Biofeedback and self regulation. 10.
Spa[ngler, G. (1997). Psychological and physiological responses during an exam and their relation to personality characteristics. Psychoneuroendocrinology. Aug; 22(6): 423-41.
Quellette, S.C. (1992). Inquiries into hardiness, in L.Goldberger and S.Breznitz (Eds). Handbook of stress. 2nd ed. Newyork: Free press.