نویسنده

عضو هیات علمی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز،اهواز،ایران

10.22055/edus.2005.16013

چکیده

   هدف‌ این‌ پژوهش‌ بررسی‌ وضعیت‌ رویکردهای‌ معمول‌ تدریس‌ و روشها و فنون‌ آن‌ در نظام‌ دانشگاهی‌ ایران‌ است‌ و از دو بخش‌ تشکیل‌ می‌شود. در بخش‌ اول‌ که‌ تحلیلی‌ است‌ نخست‌ برخی‌ از تحولاتی‌ که‌ تصور می‌رود در عصر پسامدرن‌ رسالت‌ دانشگاهها را تحت‌ تأثیر قرار داده‌اند بررسی‌ می‌شوند. سپس‌ ضمن‌ تحلیلی‌ از مفهوم‌ تدریس‌ پاره‌ای‌ از رویکردها و الگوهای‌ اساسی‌ تدریس‌ در دانشگاه‌ معرفی‌ می‌شوند. در بخش‌ دوم‌ یافته‌های‌ یک‌ پژوهش‌ میدانی‌ که‌ از طریق‌ مشاهده‌ مستقیم‌ روش‌ تدریس‌ 51 نفر از اعضاء هیأت‌ علمی‌ چند دانشگاه‌ در جنوب‌ غرب‌ کشور، عمدتاً شهید چمران‌ اهواز، صورت‌ گرفته‌ ارایه‌ می‌شود. اطلاعات‌ این‌ پژوهش‌ با بهره‌گیری‌ از فنون‌ روش‌ کیفی‌ کدگذاری‌ و مقوله‌بندی‌ شده‌اند که‌ به‌ موجب‌ آن‌ دو دسته‌ عملکردها و ویژگیهای‌ تدریس‌ به‌ دست‌ آمده‌ است‌. یک‌ دسته‌ شامل‌ ویژگیهای‌ تخصصی‌ تدریس‌ و دسته‌ دیگر مبین‌ روابط‌ انسانی‌- اجتماعی‌ بین‌ استاد و دانشجو است‌. یافته‌های‌ پژوهش‌ همخوانی‌ خوبی‌ را با نتایج‌ گزارش‌ لومن‌ (1991) و جکسون‌ و همکاران‌ (1999) نشان‌ می‌دهد. در مجموع‌ رویکرد اساسی‌ تدریس‌ اعضاء هیأت‌ علمی‌ مورد بررسی‌ در این‌ پژوهش‌ موضوع‌ مداری‌ و معلم‌ محوری‌ است‌. اما درصدی‌ از مدرسان‌ از تکنیکهایی‌ بهره‌ می‌گیرند که‌ زمینه‌ساز فعالیت‌ آموزشی‌ دانشجویان‌ و یادگیری‌ عمیق‌ آنان‌ است‌.

عنوان مقاله [English]

A Qualitative Investigation Concerning Teaching Methods in the Iranian Higher Education

نویسنده [English]

  • M.J. Pakseresht

-

چکیده [English]


The aim of this study was to investigate teaching conceptions, approaches and techniques at the Iranian higher education and consists of two parts. In the first and analytical part some of the developments which have affected the mission of the university in ‘postmodern” era are reviewed. Then through an analysis of the concept of teaching, some of the salient approaches to teaching are introduced. In the second part, the findings of a field investigation in which the teaching activities of 51 faculty members were directly observed are reported and discussed. The categorization of the data gathered through observation yielded two sets of teaching specifications: The first set comprises specealized, intellectual, and academic aspects of teaching, with the second set dealing with its interpersonal and affective features. The findings show a considerable similarity to the work of Lowman (1991) and Jackson et al (1999). The predominant teaching approach identified fits very well in teacher- centeredness/ content- orientedness teaching perspectives.

کلیدواژه‌ها [English]

  • University teaching
  • concepts/models/methods of teaching! teacher- centereclness
  • content-orienteciness
  • studentcenteredness
  • learning orientedness
جویس‌، بروس‌، ویل‌، مارشا، و کالهون‌، امیلی‌ (2000). الگوهای‌ تدریس‌، ترجمه‌ محمدرضا بهرنگی‌ (1380). تهران‌: نشر کمال‌ تربیت‌.
فتحی‌آذر، اسکندر (1382). روشها و فنون‌ تدریس‌. تبریز: انتشارات‌ دانشگاه‌ تبریز.
معین‌، مصطفی‌ (1381). تبعیض‌ آموزشی‌، جامعه‌ را دو قطبی‌ می‌کند، روزنامه‌ یومیه‌ همشهری‌، سال‌ دهم‌، شماره‌ 2821، 4 شهریور 1381.
وزارت‌ علوم‌، تحقیقات‌ و فناوری‌، مؤسسه‌ پژوهش‌ و برنامه‌ریزی‌ آموزش‌ عالی‌، گروه‌ پژوهشهای‌ آماری‌ و انفورماتیک‌ (1380). آمار آموزش‌ عالی‌ ایران‌، سال‌ تحصیلی‌ 80-79.
 
Burdas, C.A. and Bardo, J.W. (1986). Measuring student’s perception of teaching: dimensions of evaluation, Educational and Psychological Measurement, 56, 63-79.
Cohen, L., Manion, L., and Morrison, K. (2000). Research Methods in Education. London: Rouldge.
Fukuyama, F. (1992). The End of History and the Last Man. London:
Penguin.
Jackson, D.L., Teal, C.R., Raines, S.J., and Nasel, T.R. (1999). The dimensions of students’ perception of teaching effectiveness, Educational and Psychological Measurement, 59, 580-596.
Light, G. and Cox, R. (2001). Learning and Teaching in Higher Education:
London: Paul Chapman Publishing.
Lowman, J. (1991). Mastering the Techniques of Teaching, San Fransisco:
Jessey- Bass Publishers.
Ramsden, P. (1998). Learning to Teach in Higher Edcation, London:
Routledge.
Scott, P. (2000). A tale of three revolutions? Science, society and the university, in Peter Scott [Ed.] (2000) Higher Education Re-Formed:
London: Falmer Press.
Steffe, L.P. and Thompson, P.W. (Eds) (2000). Radical Construction in Action. London: Routledge.
Toffler, A. (1980). The Third Wave. New York: William Morrow and Co.