دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز دربارة اهمیت و میزان استفاده از مجله‌های علمی موجود، و جایگزینی مجله‌های علمی چاپی با شکل الکترونیکی آنها

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

2 کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی

3 کارشناس برنامه ریزی و ارزیابی آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز

10.22055/edus.2006.15961

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز دربارة اهمیت و میزان استفاده از مجله‌های علمی موجود و جایگزینی مجله‌های چاپی با شکل الکترونیکی آن می‌باشد. این پژوهش از نوع توصیفی و روش آن پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات «پرسشنامه» است و جامعه مورد مطالعه شامل کلیه اعضای هیأت علمی (469 نفر) دانشگاه شهید چمران اهواز در سال تحصیلی 1383- 1382 می‌باشد. از این تعداد 384 نفر در مطالعه نهایی شرکت نمودند. نتایج پژوهش نشان داد که 75% از اعضای هیأت علمی نقش مجله‌های علمی چاپی و 80% از آنان نقش مجله‌های الکترونیکی را در ارتقای سطح علمی خود «زیاد» یا "بسیار زیاد" دانسته‌اند.  اما، فقط 44% از آنها مطابقت عناوین مجله‌های چاپی را با نیازهای اطلاعاتی خود «زیاد» یا "بسیار زیاد" ارزیابی کرده‌اند، این رقم برای مجله‌های الکترونیکی 67% است. در مجموع میزان استفاده از مجله‌های علمی چاپی نسبت به مجله‌های علمی الکترونیکی در بین پاسخگویان بیشتر بوده است. نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد که متغیر گروه آموزشی بر استفاده اعضای هیأت علمی از انواع مجله‌های علمی چاپی و الکترونیکی مؤثر می‌باشد، لیکن متغیرهای جنسیت، مدرک تحصیلی، مرتبه علمی، و سابقه تدریس در این مورد بی‌تأثیر بوده‌اند.  نتایج همچنین نشان داد که اکثریت پاسخگویان در مورد  کاهش بودجه خرید کتابها به منظور افزایش بودجه خرید مجله‌های علمی چاپی چندان موافق نبوده‌اند ولی 35% از آنها با افزایش عناوین مجله‌های علمی الکترونیکی و 76% با افزایش عناوین چاپی «بسیار زیاد» یا "زیاد" موافق بوده‌اند یافته‌های دیگر پژوهش نشان می‌دهد که از میان روشهای مختلف تهیه مقالات علمی چاپی و الکترونیکی، استفاده از مجله‌های علمی اشتراکی دانشگاه در بین پاسخگویان بیشترین توزیع فراوانی را به خود اختصاص داده است. همچنین از میان عوامل مؤثر بر عدم استفاده از مجله‌های علمی چاپی، کامل ‌نبودن شماره‌های مجله‌ها و بی‌نظمی حاکم در بخش نشریات کتابخانه و از میان عوامل مؤثر بر عدم استفاده از مجله‌های علمی الکترونیکی، سرعت کم شبکه و مشکل دسترسی به اطلاعات و عدم آشنایی با شیوه‌های جستجوی اطلاعات, بیشترین توزیع فراوانی را داشته است. مهمترین دلایل استفاده از مجله‌های علمی چاپی از دید پاسخگویان به ترتیب اولویت عبارتند از: سهولت استفاده، قابلیت تورق یا مرور سریع متون، آشنایی با شکل مدرک و امکان خط‌ کشیدن و تأکید بر متون، دوام بهتر اطلاعات دریافتی و مهمترین دلایل استفاده از مجله‌های علمی الکترونیکی از دید آنها به ترتیب اولویت عبارتند از: ارائه و نمایش متون به صورت تازه و امکان تعامل با کاربر، تازه بودن اطلاعات دریافتی، امکان استفاده از قابلیتهای خاص جستجو در بازیابی متون، و سرعت دستیابی.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Viewpoints of Shahid Chamran University's Faculty Members about the Importance and Use of Scientific Journals and the Replacement of Printed Journals by the Electronic Ones

نویسندگان [English]

  • Z. Bigdeli 1
  • O. Abdollahi 2
  • M. Aramesh 3
1 Faculty member of the Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Chamran University of Ahvaz
2 Master of Library and Information Science
3 Bachelor of Educational Planning and Evaluation, Shahid Chamran University Ahvaz
چکیده [English]

The present study attempted to survey the viewpoints of the faculty members of Shahid Chamran University on the importance and use of scientific journals. It also attempted to investigate their viewpoints concerning the substitution of the printed journals by the electronic ones. No attempt was made at sampling; all the 469 faculty members (the whole population) received a copy of the researcher-made questionnaire, 384 of whom completed and returned their copies. The results showed that 75% of the respondents believed that printed scientific journals and 80% believed that electronic journals help them improve their knowledge and stay up-to-date. Nevertheless, 44% of respondents believed that the printed journals available in libraries and 67% believed that the electronic journals available online satisfy their information needs. The results also revealed that while” departments” affect use of the journals, gender, type of degree, academic rank, and the years of teaching experience do not. Although the majority of respondents are against the reduction of book budget in favor of increasing the journal budget, 76% of them suggest an increase in the number of printed and electronic journals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • use of journals
  • printed journals
  • electronic journals
  • Shahid Chamran University faculty members

مراجع

ابرامی، هوشنگ (1378). شناختی از دانش شناسی: علوم کتابداری و دانش رسانی. به کوشش رحمت الله فتاحی. تهران: نشر کتابدار.
بیگدلی، زاهد؛ جمشیدی‌پور، الهام (1383). بررسی میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای شهید چمران و علوم پزشکی اهواز از مجله‌های خارجی رشته تخصصی آنان و بررسی میزان، علل و مشکلات استفاده آنان از مجله‌های خارجی رشته تخصصی در خارج از دانشگاه. در مجموعه مقالات ششمین همایش ملی کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی با تکیه بر نظام‌های نوین اطلاع‌رسانی و پژوهشهای پزشکی، 11-10 اردیبهشت‌، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان.
حیاتی، زهیر؛ تصویری قمصری، فاطمه (1378). بررسی رفتار اطلاع‌یابی اعضای هیأت علمی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران. فصلنامه کتاب، 2(10), 42-27.
حیاتی، زهیر؛ رنجبر، جهانگیر (1382). تعیین نشریات هسته لاتین دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز در کتابخانه‌ میرزای شیرازی. فصلنامه کتابداری و اطلاع‌رسانی آستان قدس رضوی، 6(2), 99-90.
دیانی، محمدحسین(1369). مجموعه سازی. اهواز: دانشگاه شهید چمران.
شایگان‌نیا، زینب و دیگران (1383) بررسی میزان گرایش اعضای هیأت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در استفاده از مجله‌های چاپی و الکترونیکی و عوامل مؤثر بر آن در سال تحصیلی 83-82. در مجموعه مقالات ششمین همایش ملی کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی با تکیه بر نظام‌های نوین اطلاع‌رسانی و پژوهشهای پزشکی، 10 و 11 اردیبهشت، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اصفهان.
محسنی، حمید (1378). مدیریت مجلات. تهران: نشر کتابدار.
مورتن، لسلی ت.(1371). شیوه بهره‌گیری از کتابخانه‌های پزشکی. ترجمه زاهد بیگدلی. تهران: دانشگاه علوم پزشکی ایران.
لاتین
Brown, Celelia. M. (1999). Information seeking behavior of scientists in the electronic information age: astronomers, chemists, mathematicians, and physicists. Journal of the American Society for Information Science, 50(10), 929-943.
Cochenour, D. & Moothart, T. (2003). E- Journal acceptance at Colorado State University: A case study. Serials Review, 29(1), 16-25.
De Groote, Sandra L. & Dorsch, Josefine L. (2001). Online journals: Impact on print journal usage. Bulletin of Medical Libraries Association, 89(4), 372-378.
Holmquist, Jane E. (1998). Survey on the use of electronic journals at Princeton. Library & Information Services in AstronomyШ, ASP Conference Series, Vol. 153.
Kortelainen, T. (2004). An analysis of the use of electronic journals & commercial journal article collections through the FinELIB Portal. Information Research, 9(2),1-8.
Lenares, D. (1999). Faculty use of electronic journals at research institutions. ACRL Ninth National Conference, April, 8-11.
Liew, Chern L. [et al].(2000). A study of graduate student end- users' use & perception of electronic journals. Online Information Review, 24(4), 302-315.
علوم تربیتی
دوره 13، شماره 2
شهریور 1385
صفحه 163-186

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار