نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مسعود صفایی مقدم
• محمود کاظمی
• محمدجعفر پاک سرشت
• سید منصور مرعشی

دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

"تربیت مدنی" مورد توجه روز افزون سیاست‌گذاران نظام‌های آموزشی است. در جامعه‌ی ایران نیز، با توجه به تحوّلات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی صورت گرفته از دوران مشروطیت به این سو، و بخصوص در دوران پس از انقلاب اسلامی، توجه به مقوله‌ی تربیت مدنی از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار شده است. اما از آنجا که تحقّق ایده‌های تربیتی در هر جامعه‌ای متضمّن وجود شرایط فرهنگی و اجتماعی مناسب است لذا کشف زمینه‌های ذهنی و فرهنگی لازم برای تحقق آرمان‌های جامعه‌ی مدنی از کارهای مهمّی است که در راستای تربیت مدنی در ایران باید صورت گیرد. بر این اساس، هدف عمده‌ی این پژوهش آن است که با کشف و بررسی معانی و جنبه‌های ارزشی و فرهنگی اصول جامعه‌ی مدنی، میزان تناسب و هماهنگی آنها با ارزش‌های فرهنگی و دینی جامعه‌ی ایران معلوم گردد. بنابراین، چنانچه برای اصول تربیت مدنی و مفاهیم مدنیت خواهی و تربیت مدنی و جامعه‌ی مدنی محتوای ارزشی و دینی قائل باشیم، در آن صورت کشف معانی مندرج در این مفاهیم و تنظیم آن‌ها به منظور ساخت یک ساختار بومی از ایده مدنیّت‌ خواهی و تربیت مدنی برای دست اندرکاران آموزش و پرورش ایران از اهمیت شایانی بر خوردار خواهد بود. مهمترین اصولی که در این مقاله مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند، عبارتند از: اصل احترام به حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی، اصل احترام به قانون و قانون‌مداری، اصل احترام به حقوق شهروندی، اصل مشارکت و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی، اصل مسئولیت‌پذیری اجتماعی، اصل استدلال و عقلانیت، اصل مدارا و تسامح، اصل گفتگو، اصل نقد و ارزیابی و اصل توجه به کثرت گرایی روشی. در پایان تأکید شده است که این اصول با ارزش‌ها و فلسفه‌ی حاکم بر جامعه‌ی ما که یک جامعه‌ی دینی است، تطابق و هماهنگی دارد و لذا سرمایه‌گذاری برای تربیت نسلی که به ارزش‌های مدنی معتقد بوده و در عمل پاسدار این ارزش‌ها باشد می‌تواند به عنوان یک توصیه‌ی دینی و آموزشی و پرورشی تلقی شود.
 

کلیدواژه‌ها

• تربیت مدنی
• جامعه‌ی مدنی
• شهروندی
• اصول تربیت مدنی

عنوان مقاله [English]

An investigation into the basic principles of civil education (an islamic approach)

نویسندگان [English]

• Masoud Safaei moghaddam
• Mahmoud Kazemi
• Mohammad Jafar Pakseresht
• mansour marashi

Shahid Chamran University of Ahvaz

چکیده [English]

Nowadays, the problem of "Civil Education" is drawing the ever-increasing attention of the policy makers of the educational systems the world over. In the Iranian society, too. Bearing in mind the political and socio-cultural developments that have taken place since the constitional Revolution ara, particularly ofter the Islamic Revolution (197a), the idea of civil education has received much attention. However, since the implementation of educational ideas in any society depends on the realization of certain socio-cultural conditions. Therefore, the exploration of the intellectual and cultural backgrounds conducive to civil education is a vital step to be taken toward the preparation of grounds for this type of education. On this basis, the goal of this investigation was to explore and scrutinze the underpinnings of civil education in terms of their meanings, significance and socio-cultural values morder that their compatibility and harmony with the cultural and religious values of the Iranian Society should be ascertained thus, if it is believed that civil education principles and their related concepts might involve and imply cultural and religious values, discovering and clarifying such values, calls for serious attention on the part of the Iranian educational policy-makers who may feel the need for developing a regional view toward civil society and constructing a civil education.
The most important principles whose relevancy to civil education was analytically shown are: (principles) of respect for individual and social liberties, respect for law and law-adidingness, respect for citizenship rights, participation in sociopolitical activities, social responsibility, rationality and rational argument. Tolerance, dialogue, criticism and evaluation, and methodological pluralism.
By way of conclusion, it needs to be emphasized that these principles are compatible and in harmony with the value system and social philosophy of our country which embraces a religious society. Thus, taking educational measures toward training the younger generations in a way that they will believe in civil society values and are inclined to support and promote them is recommended from the standpoint of both religion and educational system.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• civil education
• civil society citizenship
• principles of civil education