نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دانشگاه تهران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی دیدگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران درباره‎ی کارکردهای این رشته است. برای دستیابی به این هدف، از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته و فن تحلیل مضمون استفاده شد. مشارکت کنندگان از میان 11 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و 6 نفر از دانشجویان دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران بودند. یافته‎های بدست آمده از تحلیل داده‎ها نشان داد که کارکردهای اساسی این رشته، شامل دو نوع کارکرد اجتماعی (با فراوانی 80 گویه) و کارکرد فردی (با فراوانی 18 گویه)، می‎شود. از اساسی ترین کارکردهای اجتماعی می‎توان به «سیاستگذاری‎های کلان نظام رسمی تعلیم و تربیت»، «ارائه معیار سنجش، نقادی و تحلیل در فضای تربیتی»، «الهام بخشی برای حل مسائل تربیتی» و «استنتاج دلالت‎های تربیتی» اشاره کرد. «اندیشه‎ورزی و انسجام بخشی فکری»، و «تغییر نگرش افراد و وسعت بخشی به نگاه آنها»، از جمله مهم‎ترین کارکردهای فردی رشته فلسفه تعلیم و تربیت از نظر دانشجویان است.در صدر قرار گرفتن توجه به سیاستگذاری‎های کلان برای نظام رسمی تربیت، نشان از نوعی سیاست‎زدگی در وضعیت موجود رشته دارد. همچنین کلیشه‎های محدود شغلی این رشته، نیاز به بازنگری در ماموریت‎ها و برنامه درسی این رشته را باز می‎نمایاند.مقایسه این کارکردها با اهداف مصوب این رشته نشان می دهد که دانشجویان اهداف متنوع تری برای این رشته لحاظ می کنند و برخلاف اهداف مصوب، این رشته را در جایگاه تصمیم سازی های کلان می بینند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Functions of Philosophy of Education as an academic discipline from Tehran University Students’ Viewpoint: a Thematic Analysis

نویسندگان [English]

  • narges sajjadiyeh 1
  • saeed azadmanesh 2

چکیده [English]

Functions of Philosophy of Education as an academic discipline from Tehran University Students’ Viewpoint: a Thematic Analysis
The main objective of this study is to investigate the viewpoints of postgraduate and PhD students of Tehran University about the functions of philosophy of education as an academic discipline. To gather students’ viewpoints, we use semi-structured interviews and to analyze their responses, we apply thematic analysis method. A sample of 11 postgraduate students and 6 PhD students who are studying philosophy of education at Tehran University participated in this study. Findings of this paper demonstrate that the basic functions of this discipline can be classified in two functions include social functions (with ) and individual functions (18Items).The most basic social functions are: “macro policy making of formal educational system”, “proposing measure, criticism and analysis of educational space”, “inspiration for solving educational problems” and “deriving educational implications”. The most important individual functions are: “thinking and coherence of thought”, “changing attitudes and extent of their sight”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • thematic analysis
  • Tehran University
  • philosophy of education
  • Functions
ابراهیم‌زاده، عیسی (1383). فلسفه تربیت، تهران: دانشگاه پیام نور.
ابراهیم‌زاده، عیسی (1386). انتظارات بجا و نابجا از فلسفه تربیت. نوآوری­های آموزشی، 6 (20)، 64- 21.
ادیب حاج باقری، محسن؛ پرویزی، سرور، و صلصالی، مهوش (1386). روشهای تحقیق کیفی. تهران: انتشارات بشری.
بازرگان، عباس؛ رحیمی، محسن و محمدی، رضا (1388). ارزیابی درونی و برونی درون- دانشگاهی گروه آموزشی فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران. پژوهشنامه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، 19، 36- 1.
باقری، خسرو (1386). جایگاه فلسفه تعلیم و تربیت در میانه نظر و عمل: تأملی بر واپسین چالش فلسفه­های تحلیلی و قاره­ای. نوآوریهای آموزشی، 6 (20)، 108- 87.
بهشتی، سعید (1385). فلسفه تعلیم و تربیت در جهان امروز. قبسات، (39)، 124- 109.
بهشتی، سعید ( 1386). فلسفه تعلیم و تربیت در جهان غرب: زمینهای برای بازاندیشی و نقادی. تهران: نشر اطلاعات.
پاک‌سرشت، محمدجعفر (1380). فلسفه آموزش و پرورش؛ در علوم تربیتی. ماهیت و قلمرو آن: زیر نظر علیمحمد کاردان، تهران: انتشارات سمت، (صص 194- 179).
خلیلی، سمانه؛ زیباکلام، فاطمه و سجادی، مهدی (1387). بررسی جایگاه رشته فلسفه تعلیم و تربیت در ایران و نقش و وضعیت آن در کسب موقعیت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان. پذیرفته شده در همایش کارآفرینی. دانشگاه تهران، بهمن 1387.
راهنمای دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. (1380).
سجادی، سیدمهدی؛ بیجنوند، فرامرز (1391). بررسی دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه­های دولتی شهر تهران درباره جایگاه رشته فلسفه تعلیم و تربیت. پژوهشنامه مبانی تعلیم و تربیت، 2 (2)، 16- 5.
شعبانی‌ورکی، بختیار؛ محمدی چابکی، رضا (1387). تاریخ فلسفه تعلیم و تربیت در ایران. فصلنامه تعلیم و تربیت، 24 (4)، 50- 17.
شورای عالی برنامه­ریزی آموزش عالی (1366). برنامه درسی دوره دکتری رشته فلسفه تعلیم و تربیت.
شورای عالی برنامه­ریزی آموزش عالی (1368). برنامه درسی دوره کارشناسی ارشد رشته فلسفه تعلیم و تربیت.
ضرغامی، سعید؛ بازقندی، پروین (1389). نمودشناسی تجربه تحصیل در کارشناسی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت در دانشگاه تربیت معلم. مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 1 (1)، 141- 119.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد سعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده­های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5 (2)، 151- 198.
عباس‌زاده، محمد (1391). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی، جامعهشناسی کاربردی، 45 (1)، 19-34.
عطاران، محمد (1385). تغییر برنامه درسی رشته تاریخ و فلسفه آموزشوپرورش (گرایش تعلیم و تربیت اسلامی) کارشناسی ارشد. گزارش پژوهشی. تهران: دانشگاه تربیت معلم.
علی احمدی، علیرضا؛ نهائی، سعید (1386). توصیفی جامع از روش­های تحقیق. تهران: تولید دانش.
کشتی‌آرای، نرگس و اکبریان، اکرم (1389). یادگیری‌های پنهان دانشجویان در تعامل با اینترنت. دو فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی، 1 (2)، 26- 9.
مهرمحمدی، محمود (1387). برنامه درسی پنهان، برنامه درسی پوچ و برنامه درسی پوچ پنهان در برنامه درسی: نظرگاه­ها، رویکردها وچشم‌اندازها. تهران: سمت و به نشر.
نقیب‌زاده، میرعبدالحسین (1386). نگاهی به فلسفه آموزش و پرورش. چاپ بیست و دوم. تهران: نشر طهوری.
نلر، جی. اف (1387). آشنایی با فلسفه آموزش و پرورش، ترجمه فریدون بازرگان دیلمقانی. چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
یاری‌دهنوی، مراد (1384). تبیین و تحلیل سرفصلهای اصول و فلسفه تعلیم و تربیت دورههای تربیت دبیر و ارائه الگویی برای آن (با تأکید بر دیدگاه­های مدرسان این درس و نحوه عرضه آن در برخی کشورها).(پایان‌نامه کارشناسی ارشد منتشر نشده)، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران، تهران.
Andreas, M. R. (2003). Validity and reliability test in case study research: A literature review with “hands-on applications for each research phase, Qualitative Market Research, 6 (2), 75-86.
Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology. 3 (2), 77-101.
Frankena, W. (1965). Toward a philosophy of philosophy of education. In Christopher J.Lucas (Ed), What is Philosophy of Education? (1969) (286-291). Toronto: The Macmillan Company.
Lichtman, M. (2006). Qualitative research in education: A user’s guide. London: Sage.
Smeyers, P., & Marshall, J. D. (1995). Philosophy and Education: Accepting Wittgenstein’s Challenge. Smeyers & Marshall (Eds). Boston: Kluwer Academic Publishers.
Rao, S., & Perry, C. (2003). Convergent interweaving to build a theory in under-researched areas: Principles and example investigation of internet usage in inter-firm relationship, Qualitative Market Research, 6 (4), 236-247.
Van Manen, M. (2001). Researching lived experience human science for an action sensitive pedagogy. (3nd Ed). Ontario: Althouse Press.
Webser, L., & Mertova, P. (2007). Using narrative inquiry as a research method: An introduction to using critical event narrative analysis in research on learning and teaching. New York: Rutledge.