نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران

2 دانشیار دانشگاه شهید رجایی تهران

3 دانشیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران

چکیده

هدف این پژوهش بررسی میزان توجه به آموزش برای توسعه پایدار در برنامه درسی (کتاب‌های درسی و راهنمایی‌های معلم) علوم تجربی دوره ابتدایی می‌باشد. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کتاب‌های درسی علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی دوره ابتدایی می‌باشد. در این پژوهش حجم نمونه با جامعه برابر است (کلیه کتاب‌های علوم تجربی و راهنماهای معلم علوم تجربی، به‌عنوان نمونه انتخاب شدند). ابزار جمع‌آوری داده‌ها در این تحقیق اسناد جهانی یونسکو و فرم تحلیل محتوای محقق ساخته می‌باشد؛ روایی صوری و محتوایی فرم تحلیل محتوا به‌وسیله نظرات کارشناسان مورد تائید قرار گرفت، پایایی ابزار تحقیق توسط فرمول هولستی 92/0 محاسبه گردید. جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تجزیه‌وتحلیل آنتروپی شانون استفاده گردید. نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق نشان می‌دهد که در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مؤلفه‌های بُعد زیست‌محیطی توجه بیشتری شده است و بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه آلودگی، بلایای طبیعی می‌باشد و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه ساختن جوامع، بیابان‌زایی، جنگل‌زدایی، نقد فرهنگی، بازسازی فرهنگی، حفظ فرهنگ می‌باشد که فاقد فراوانی می‌باشد. برخی از مؤلفه‌های آموزش برای توسعه پایدار همچون مؤلفه ایدز و تربیت جنسی، برابری جنسیت، مطابق با بافت و زمینه، فرهنگ کشور ما نیست، به همین دلیل توجه به این مؤلفه‌ها در برنامه‌های درسی دوره ابتدایی ما اندک است، باید مطابق با بافت و زمینه فرهنگ کشور ما در برنامه‌های درسی وارد شود. در برنامه درسی علوم تجربی دوره ابتدایی به مؤلفه‌های بُعد زیستی محیطی بیشتر از سایر ابعاد توجه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative view on habit in Plato and Aristotle's thought: A challenge on concept and application

چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate the degree of attention paid to education for sustainable development in the curriculum (textbooks and teacher guides) of the elementary natural sciences. The research method was descriptive based on content analysis. The population consisted of the whole natural science textbooks and teacher guides of elementary grades. In this research the sample comprised the whole the population. The tools for gathering data were global UNESCO documents and a researcher- made content analysis form. To verify the formal validity and the content of the tools, 20 experts specialized in education were consulted and they confirmed both the validity of the instrument a content. The reliability was confirmed by Holesti formula at 92%. To analyze the data, the Shannon's entropy analysis was used. The results showed that in the elementary school natural sciences the impact factor was highest in pollution and natural disaster components, whereas the lowest factor was observed in components such as community building, desertification, deforestation, cultural critique, cultural rehabilitation and maintenance of culture which showed low frequency. In both textbooks and teacher guides of elementary natural sciences, the curriculum content, for are not compatible with our cultural necessities. In these document the environmental dimension figures more prominently than others..

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education for sustainable development
  • Curriculum
  • Natural sciences
  • Elementary school
ابراهیمی، زهرا (1394). بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های آموزش زیست‌محیطی در کتاب‌های علوم تجربی دوره اول متوسطه. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید رجایی تهران.
اردلان، علی؛ رجایی، محمدحسین؛ معصومی، غلامرضا؛ احمدنژاد، الهام؛ آذین، سیدعلی؛ ذنوبی، وحید؛ سرور، محمد؛ وسکویی، خورشید و جعفری، گلاره (1387). نقشه مدیریت و کاهش خطر بلایا در نظام سلامت جمهوری اسلامی ایران. موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران (دپارتمان سلامت در بلایا و فوریت‌ها).
اسماعیلی، رقیه (1392). بررسی میزان توجه به آموزش محیط‌زیست در برنامه‌های درسی مدارس ابتدایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکزی.
انارکی، فیروز (1387). بررسی تأثیر فعالیت علوم بر پرورش خلاقیت کودکان پیش‌دبستانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهید رجایی تهران.
پریشانی، ندا؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم؛ شریفیان، فریدون؛ فرهادیان، مهرداد (1394). بررسی تطبیقی عنصر محتوا در برنامه درسی آموزش محیط زیست متوسطه دوم ایران و چند کشور منتخب و پیشنهاد رویکرد و محتوای مغفول در برنامه درسی آموزش محیط زیست ایران. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره ششم، سال 23، شماره 2، ص 152-127.
قوچانی، امید مهراب؛ غنیان، منصور؛ خیراللهی، منصور؛ لاهیجان‌زاده، احمدرضا؛ دشتیف محمد (1394). تبیین رفتار مسئولانه زیست محیطی معلمان مدارس دوره ابتدایی استان خوزستان؛ کاربست مدل سازی معادل سازی ساختاری. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، پاییز و زمستان 1394، دوره ششم، سال 22، شماره 2، صص 124-99.
ﻋﺎﺑﺪی، ﻗﺪرت (1388). ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﻼﯾﺎ و ﻧﻘﺶ آن در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺎ ﺗأﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﯾﺮان، ﻣﺠﻠـﻪ ﺳـﭙﻬﺮ، دوره 18، شماره 72، زمستان 1388، ص 65-52.
Davis, J. M. (2010). Young Children and the Environment: Early Education for Sustainability. Cambridge, Cambridge University Press.
Erdogan, M., & Tuncer, G. (2011). “Evaluation of a course: ‘Education and awareness for sustainability”, International Journal of Environmental & Science Education, 4 (2), 133-146.
Glasow, P. A. (2005). Fundamentals of Survey Research Methodology. Washington: Mitre.
Jerlouk, D. (2007). Education and Society, Interpreter: Khajepour, G. Research Institute of Social and Cultural Studies, Tehran.
Jikubz, A. (2009). Integrating Education on Sustainability into Teacher’s Education. Good Practices using the Earth Charter. Good Practices No. 3. Paris, UNESCO.
Lampa, L., Greculescu, A., & Todorescu, L. (2015). Education for Sustainable Development–Training the Young Generation for the Future. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 78, 120 – 124.
Mackown, R. (2014). Education for Sustainability Development, Interpreter: Karimi, D. Ganji, K. Kiyanmehr Press: Tehran.
Nevin, E. (2008). Education and sustainable development. Policy & Practice: Education for Sustainable Development, 6, 49-62. [Online]: http:// www. developmenteducationreview.com/issue6-focus4.
Salmani, B., Hakimzadeh, R., Asgari & khaleghinezhad, S. (2015). Environmental Education in Iranian school curriculum, A content analyses of social studies and science textbook, Int.J.Enviorn. Res., 9 (1), 151-156.
Schulz, W., Ainley, J., Fraillon, J., Kerr, D., & Losito, B. (2010). ICCS 2009 International Report: Civic knowledge, attitudes, and engagement among lower-secondary school students in 38 countries. Amsterdam, International Association for the Evaluation of Educational Achievement.
SDSN. (2014). Learning from international experience in introducing eco-education to Mongolia. Geneva, Swiss Agency for Development and Cooperation. (Press release, 19 March 2014).
UNESCO. (2014). "Shaping the Future We Want" UN Decade of Education for Sustainable Development (2005-2014), Published in 2014 by the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization, 7, place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France.
UNESCO. (2012). Education for Sustainable Development Sourcebook. Published in 2012 by the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization 7, place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France.
UNESCO. (2014a). EFA Global Monitoring Report 2013/4 – Teaching and Learning: Quality for All. Paris, UNESCO.
Unicef. (2013). Sustainable Development Starts And Ends With Safe, Healthy And Well-Educated Children. May 2013.
Wals, A. E. J. (2013). Sustainability in higher education in the conte xt of the UN DESD: A review of learning and institutionalization processes. Journal of Cleaner Production. http://dx.doi.org/10. 1016/j.jclepro. 2013.06.007 (Accessed 15 January 2014).
Yalcinkaya. E. (2013). "Analyzing Primary Social Studies Curriculum of Turkey in Terms of UNESCO Educational for Sustainable Development Theme" European Journal of Sustainable Development, 2 (4), 215-226.