نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی تهران

2 دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی

چکیده

با توجه به نفوذ رسانه‌ها در عرصه‌های مختلف زندگی کودکان، بالا بردن آگاهی رسانه‌ای آن‌ها به مثابه تحلیل و ارزیابی محتوای رسانه‌های مختلف، فهم انگیزه‌های تولیدکنندگان و نیز بررسی تأثیرات رسانه‌ها بر مصرف‌کنندگان ضروری به نظر می‌رسد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر اجرای برنامه درسی فلسفه برای کودکان (P4C) در آگاهی از پدیده خشونت رسانه‌ای و کلیشه‌های جنسیتی- اجتماعی موجود در رسانه‌های محبوب دانش‌آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهر دزفول است. این پژوهش در مجموعه تحقیقات شبه آزمایشی قرارگرفته و از طرح پیش آزمون- پس‌آزمون، با گروه گواه استفاده شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای، 50 دانش‌آموز پسر پایه پنجم ابتدایی، در دو گروه 25 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش طی 20جلسه هفتگی، به مدت یک ساعت در اجتماع پژوهشی به بحث درباره محتوای رسانه‌های محبوبشان همچون گیم‌ها در جهت آگاهی از پدیده خشونت رسانه‌ای و کلیشه‌های جنسیتی- اجتماعی پرداختند (به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد). به منظور ارزیابی اثربخشی، دو متغیر وابسته آگاهی از پدیده خشونت رسانه‌ای و آگاهی از کلیشه‌های جنسیتی- اجتماعی موجود در برخی از گیم‌ها و انیمیشن‌های محبوب کودکان موردسنجش قرار گرفت. ابزار اندازه‌گیری این متغیرها پرسشنامه محقق ساخته بود. نتایج تحلیل کواریانس حاکی از آن است که آموزش برنامه درسی P4C در بالا بردن آگاهی از پدیده خشونت رسانه‌ای و کلیشه‌های جنسیتی - اجتماعی تأثیر معنادار می‌گذارد و آن‌ها را ارتقا می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A study of the effect of implementing philosophy for children program (P4C) on awareness of media violence and stereotypes in popular media of children

نویسنده [English]

  • S Kiyarsi 1

1

2

3

چکیده [English]

The
significance of media awareness in Iran’s public schools is crucial in helping
Children comprehend the visual media world in which they live. The world is
currently a place where our youth are inundated with visual messages that are
to be received, interpreted and critically analyzed. The aim of this study was
to investigate the effects of the philosophy for children program on awareness
of media Violence and stereotypes in popular media of fifth grade elementary
school students (Boys) of Dezful. A random sample of 50 fifth grade boy
students participated in this study. Experimental group participated for 20
sessions in the community of inquiry to discuss their favorite media content
such as games to be aware of the phenomena of media violence and gender and
social stereotypes. The control group subjects did not receive training. The
findings of this investigation showed that utilizing philosophy for children
program has a positive effect on awareness of media Violence and gender and
social stereotypes
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosophy for children (P4C) program
  • critical thinking
  • media awareness
اکو، امبرتو (1393). سه قصه. ترجمه غلامرضا امامی، تهران: چکه.
پاتر، دبلیوجیمز (1391). بازشناسی رسانه‌های جمعی با رویکرد سواد رسانهای. ترجمه امیر یزدیان، پیام آزادی و منا نادعلی، قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
تجلی‌نیا، امیر و کریمی، روح اله (1393). «بررسی تأثیر اجرای برنامه‌ی فلسفه برای کودکان در کاهش و مهار خشم دانش­آموزان پسر پایه‌ی اول مقطع متوسطه‌ی شهر تهران». دو فصلنامه تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی، س 5، ش 1، 63 -39.
حبیب‌زاده ملکی، اصحاب و قاسمی، محمد (1388). «رابطه بین استفاده از رسانه‌های صوتی – تصویری و بزهکاری نوجوانان». فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، ج 16. ش2، 120- 95.
ساروخانی، باقر و کروبی، زهرا (1388). «فرایند جهانی شدن و تأثیر آن بر نقش رسانه‌ها در حوزه فرهنگی ایران: مطالعه موردی تلویزیون». فصلنامه علوم اجتماعی، دوره 4، ش 47، 73-37.
شهرتاش، فرزانه (1389). فلسفه برای کودکان را چگونه معرفی کنیم؟ فصلنامه اطلاعات حکمت و معرفت، دوره 5، شماره 3، 16-9.
صفایی مقدم، مسعود؛ مرعشی، منصور؛ پاک سرشت، محمدجعفر؛ باقری، خسرو؛ سپاسی، حسین (1385). بررسی تأثیر اجتماع پژوهشی در برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر پرورش مهارت‌های استدلال دانش‌آموزان پسر پایه سوم راهنمایی مدرسه نمونه دولتی اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. دوره 13، ش 2، 54-31.
قائدی، یحیی (1383). بررسیمبانینظریآموزشفلسفهبهکودکان. تهران: انتشارات دواوین.
کلانتری، عبدالحسین؛ حسنی، حسین و علیپور درواری، اکرم (1391). «سنجش تأثیر جنسیت بر مصرف رسانه‌ای در ایران، تحلیل ثانویه داده‌های پیمایش ملی». مجله زن در توسعه و سیاست، دوره 10، ش 4، 99-77.
کم، فیلیپ (1386). داستان‌های فکری 3 جلد. ترجمه فرزانه شهرتاش، مژگان رشتچی و نسرین ابراهیمی لویه، تهران: انتشارات شهرتاش.
کم، فیلیپ (1389). با هم فکر کردن. ترجمه مژگان رشتچی و فرزانه شهرتاش، تهران: انتشارات شهر تاش.
لطف آبادی، حسین (1385). «آموزش شهروند ملی و جهانی با تحکیم هویت و نظام ارزشی دانش‌آموزان». فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، دوره 5، ش17، 44-11.
لیپمن، متیو (1389). لیزا: کودکی در مدرسه. ترجمه حمیده بحرینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. الف
لیپمن، متیو (1389). فلسفه برای کودکان و نوجوانان چیست؟ ترجمه سعید ناجی در مجموعه کندوکاو فلسفی برای کودکان و نوجوانان: گفت وگو با پیشگامان انقلابی نو در تعلیم و تربیت. ج اول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 36-24. ب
مرعشی، سیدمنصور؛ صفایی مقدم، مسعود و خزامی، پروین (1389). بررسی تأثیر اجرای برنامه آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی، بر رشد قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهر اهواز. تهران: مجله تفکر و کودک، سال اول، شماره 1، 102-83.
Bartholow, B., Sestir, M., & Davis, E. (2012). Correlates and consequences of exposure to videogame violence: Hostile personality, empathy, and aggressive behavior. Personality and Social Psychology Bulletin, 31 (11), 1573-86.
Bartholow, B. D. & Anderson, C. A. (2002). Effects of violent video games on aggressive behavior: Potential sex differences. Journal of Experimental Social Psychology, 38 (3), 283-290.
Bleazby, J. (2009). Philosophy for Children as a Response to Gender Problems. Thinking: The Journal of Philosophy for Children, 19,
(2/3), 70-78.
Brown, J. A. (2001). “Media literacy and critical television viewing in education”. In Handbook of Children and the Media, ed. Dorothy G. Singer and Jerome L. Singer, 681-697. Thou­sand Oaks, CA: Sage.
Buckingham, D. (2003). Media education: Literacy, learning, and contemporary culture. Cambridge, MA: Polity Press.
Cam, F. (2014). Philosophy for Children, Values Education and the Inquiring Society. Educational Philosophy and Theory: Incorporating ACCESS, 46 (11), 1203-1211.
Daniel, M.-F., & Delsol, A. (2005). “Learning to dialogue in kindergarten”. A case study. Analytic Teaching, 25, 23-52.
Dorr, A., Browne Graves, S., & Phelps, E. (2014). Television literacy for young children. Journal of Communication, 30 (3), 71-83.
Ferguson, C., & Olson, C. (2014). Videogame violence use among “vulnerable” populations: The impact of violent games on delinquency and bullying among children with clinically elevated depression or attention deficit symptoms. Journal of Youth and Adolescence, 43 (1), 127-136.
Gentile, D. A., Mathieson, L. C., & Crick, N. R. (2011). Media violence associations with the form and function of aggression among elementary school children. Social Development, 20 (2), 213-232.
Hass, H. (1975). Philosophical thinking in the Elementary schools: An evaluation of the cognitivestudies, Rutgers University.
Huesmann, L. R., Moisc-Titus, J., Podolski, C. & Eron, L. D. (2003). Longitudinal relations between children’s exposure to TV violence and their aggressive and violent behavior in young adulthood: 1977-1992. Developmental Psychology, 39 (2), 201-221.
Hobbs, R. (2005). “Media Literacy and the K-12 Content Areas. Pp. 74-99 in Media Literacy: Transforming Curriculum and Teaching, edited by Gretchen Schwarz and Pamela Brown. Malden, MA: Blackwell.
Kennedy, D. (1996). “Young children’s moves: Emergent philosophical community of inquiry in early childhood discourse”. Critical & Crea-tive Thinking, 4, 28-41.
Kellner, D., & Share, J. (2005). Toward critical media literacy: Core concepts, debates, organizations, and policy. Discourse: Studies in the cultural politics of education, 26 (3), 369-386.
Koltay, T. (2011). “The Media and the Literacies: Media Literacy,
Information Literacy, Digital Literacy”. Media, Culture & Society, 33 (2), 211-221.
Livingstone, S., & Helsper, E. (2014). “Balancing Online Opportunities and Risks in Teenagers’ Use of the Internet: The Role of Online Skills and Internet Self-Efficacy”. New Media & Society, 12 (2), 309-329.
Lukey, B. (2012). Philosophy for children in Hawaii: A community circle discussion. Educational Perspectives, 44, 1-2, 32-37.
Marino, M. T., & Hayes, M. T. (2012). Promoting inclusive education, civic scientific literacy, and global citizenship with video games. Cultural Studies of Science Education, 7 (4), 945-954.
Möller, I. & Krahé, B. (2009). Exposure to violent video games and aggression in German adolescents: A longitudinal analysis. Aggressive Behavior, 35 (1), 75-89.
Naji, S., Ghazinezhad, P. (2012). An Experience in P4C Some Observations on Philosophy for Children with Iranian Primary School Children. Thinking: The Journal of Philosophy for Children, 20 (1/2), 82-87.
Ni Chang. (2011). “Reasoning with children About Violent Television Shows and Related Toys”. Early Childhood Education Journal, 28 (2), 85-89.
Nielsen. (2015a). What consumers watch: Nielsen’s Q1 2015 three screen report.
Nielsen. (2015b). Nielsen provides topline U.S. web data for March 2015.
Nuffield Foundation (2015). Non-cognitive impacts of Philosophy for Children. Retrieved from http://www.nuffieldfoundation.org/non-cognitive-impacts-philosophy-children
Pinkleton, Bruce E., Erica Weintraub Austin, Marilyn Cohen, Yvonnes Chen, & Erin Fitzgerald. (2012). “Effects of a peer-led media literacy curriculum on adolescents knowledge and attitudes toward sexual behavior and media portrayals of sex”. Health Communication,23 (5), 462-472.
Scharrer, E., & Wortman Raring, L. (2012). A media literacy curriculum on violence in the United States: studying young people's written responses for evidence of learning. Journal of Children and Media, 6 (3), 351-366.
Trickey, S., & Topping, K. J. (2004). The role of dialogue in philosophy for children. International Journal of Educational Research, 63 (2014), 69-78.