نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار، دانشگاه شهید چمران اهواز

3 استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

هدف این پژوهش شناخت تجربه
فیلسوف - معلمی بر اساس تجارب آموزگاران دوره ابتدایی است. مطالعه از نوع کیفی
بوده و با استفاده از روش پدیدارشناسی انجام‌شده است. جامعه‌ی تحقیق شامل کلیه
معلمان دوره ابتدایی
شهر ایذه است. البته حجم نمونه
از ابتدا تعیین نشده است، بلکه بر اساس اصل اشباع داده‌ها و ته کشیدن اطلاعات در
مطالعات کیفی پس از جمع‌آوری داده از 40 مورد به دست آمد؛ بنابراین نمونه‌گیری به‌صورت
هدفمند انجام‌شده و شامل 40 نفر از معلمان می‌شود که با آن‌ها مصاحبه شد. ابزار
جمع‌آوری داده‌ها مصاحبه‌هایی نیمه سازمان‌یافته است. داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها با
استفاده از روش پدیدارشناسی ون منن تجزیه‌وتحلیل شد
. سپس درون‌مایه‌های این مطالعه در 4 مضمون
اصلی استخراج و طبقه‌بندی شدند. یافته‌های تحقیق شامل 20 درون‌مایه بود که در
مضمون اول با عنوان وظایف عمده معلم؛ 7 درون‌مایه شامل: تعیین هدف‌، برقراری رابطه
دوستانه، توجه به تفاوت‌های فردی، ایجاد انگیزه، تقویت روحیه‌ی گروهی، تقویت مسئولیت‌پذیری،
ارزیابی دانش‌آموزان مشخص شدند. در مضمون دوم به نام پرورش تفکر انتقادی؛ 5 درون‌مایه
که عبارت‌اند از: ایجاد محیطی چالشی، طرح سؤال یا مسئله، ایجاد فرصت برای تفکر و تأمل،
انتقاد کردن و انتقادپذیری و روش مشارکتی قرار گرفتند. در مضمون سوم با عنوان
پرورش تفکر خلاق؛ 6 درون‌مایه که عبارت‌اند از روش کشفی، ایجاد فرصت برای
فعالیت‌های عملی، تشویق دانش‌آموزان خلاق، الگوهای خلاق، سؤالات خلاقانه ایجاد حس
کنجکاوی مشخص شدند و در مضمون چهارم به نام تعمیق دانش نیز 2 درون‌مایه که عبارت‌اند
از: تحقیق و پژوهش و وسایل کمک‌آموزشی قرار گرفتند. ازآنجاکه معلم با شرایط واقعی
آموزش سروکار دارد و نسبت به علایق، خواسته‌ها و توانایی‌های دانش‌آموزان آگاهی
نسبی دارد، بنابراین می‌تواند زمینه را برای ایجاد فرایند آموزش و یادگیری خودجوش
و پرسشگرانه فراهم کند. همچنین اگر معلم بخواهد که در آموزش تفکر موفق شود، باید
همانند یک فیلسوف
معلم
از همه‌ی عوامل مؤثر در تقویت و پرورش تفکر خلاق و منطقی دانش‌آموز بهره‌مند شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The experiences of elementary school teachers regarding teachers’ experience as philosopher-teachers

نویسندگان [English]

  • A Mosavi 1
  • P Valavi 2
  • J Hasshemi 3

1

2

3

چکیده [English]

This
study attempts to investigate teachers’ experience as educational philosophers based on the
experiences of elementary school teachers. Research method is qualitative. The population consisted of all elementary school teachers of Ize City. The sample
size was not determined in advance, but, using a purposive method, sampling
continued to the point of saturation which occurred after interviewing forty
subjects (participants) who were willing to be
interviewed. Semi-structured interviews were used to collect
the data.Data from the interviews were analyzed based on van Manen’s
phenomenological method. The gathered data were analyzed in order to explain
this lived experience. Then the
resultant processed findings were returned to participants for validation. The
findings include 20 themes which were categorized in 4 major axes. The first
axis comprising major tasks of the teacher included 7 themes: goal setting, friendly relations, and attention to
individual differences, motivating, strengthening team spirit, strengthening
accountability, and assessment of students. The second axis under the title of
fostering critical thinking subsumes 5 themes: creating a challenging
environment, posing the question or issue, opportunities for
contemplation and reflection, participatory methods and criticism. The third
axis covering creative thinking includes 6 themes: discovery methods, creating
opportunities for practical activities, encouraging students' creativity,
creative patterns, and creative curiosity. In the fourth axis called deepening
of knowledge 2 themes were identified: research and teaching aids. Since
it is the teacher that copes with the actual conditions of teaching and has
first hard knowledge of students’ interests, demands needs and abilities, he
can provide grounds for an autonomous learning process. Also, if the teacher is
to be successful in teaching thinking, he should be a philosopher - teacher who
can make use of all the factors that support the cultivation of critical
thinking in students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosopher-teacher
  • educational philosopher
  • Phenomenology
  • lived experiences
اسمیت، فیلیپ (1370). فلسفه‌ی آموزش‌وپرورش، ترجمه‌ی سعید بهشتی، مشهد: آستان قدس رضوی.
اسمیت، فیلیپ (1382).ذهنیت فلسفی در مدیریت آموزشی، ترجمه‌ی محمدرضا بهرنگی، تهران: کمال تربیت.
آقازاده، محرم (1388). راهنمای روش‌های نوین تدریس بر پایه پژوهش‌های مغز محور ساخت‌گرایی- یادگیری از طریق همیاری، فراشناخت و غیره. تهران: آییژ.
جاویدی کلاته آبادی، طاهری؛ ابوترابی، رزیتا (1389). ذهنیت فلسفی و سبک رهبری مدیران در نظام آموزش عالی، فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی، دوره یازدهم، شماره 1، آبان، 234 – 211.
رمضانی، معصومه (1389). بررسی برنامه‌ی درسی فلسفه برای کودکان در راستای توجه به ابعاد مختلف ذهنیت فلسفی، دو فصلنامهتفکر کودک، سال اول، شماره اول، بهار و تابستان، 35-21.
شریعتمداری، علی (1387). اصول تعلیم و تربیت. تهران: دانشگاه تهران. 50.
فیشر، رابرت (1389). آموزش تفکر. ترجمه‌ی غلامعلی سرمد چاپ دوم، تهران: گاج.
هولفیش، گوردون؛ اسمیت، فیلیپ. جی (1385). تفکر منطقی: روش تعلیم و تربیت، ترجمه علی شریعتمداری، چاپ هفتم، تهران: سمت.
Bontekoe, R. (1996). Dimensions of the hermeneutic circle. Atlantic Highlands, NJ: Humanities Press International.
Edwards, C., & Titchen, A. (2003). Research into patients’ perspectives: Relevance and usefulness of phenomenological sociology. Journal of Advanced Nursing, 44 (5), 450-460.
Smith, D. (1997). Phenomenology: Methodology and method. In J. Higgs (Ed.), Qualitative research: Discourse on methodologies(75-80). Sydney, New South Wales, Australia: Hampden Press.
Streubert, H. J., Carpenter, D. R., (1999). Qualitative research in nursing, humanistic imperative. Philadelphia. USA.
Swanson-Kauffman, K., & Schonwald, E. (1988). Phenomenology. In B. Sarter (Ed.), Paths to knowledge: Innovative research methods for nursing (97-105). NewYork: National League for Nursing.
Titchen, A. (2000). Professional craft knowledge in patient-centred nursing and the facilitation of its development. Oxford, England: Ashdale Press.
Titchen, A., & McIntyre, D. (1993). A phenomenological approach to qualitative data analysis in nursing research. In A. Titchen (Ed.), Changing nursing practice hrough action research(Report, No. 6, pp. 29-48). Oxford, England: National Institute for Nursing, Centre for Practice Development and Research.
Van manen, M. (1984). Doing phenomenological research and writing: An 1ntrodouction. Curriculum praxis monograph series. No. 7. Canada: university of Alberta.
Van manen, M. (1990). Research lived experience: human science for an action sensitive pedagogy. London, Ontario: State University of newyork press.
Van Manen, M. (1997). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy(2nd ed.). London, Ontario, Canada: Althouse Press.