علوم تربیتی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

«فلسفه برای کودکان» و مهارت حل مسئله اجتماعی

نوع مقاله : مروری(کیفی)

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی (نویسنده مسئول)

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، مربی برنامه فلسفه برای کودکان

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، تبیین تأثیر برنامه آموزشی "فلسفه برای کودکان و نوجوانان" (P4C) بر مهارت‎های حل مسئله اجتماعی در دانش‌آموزان است. این پژوهش به روش نیمه آزمایشی انجام گردید و جامعه آماری آن را تمامی دانش‌آموزان پسر دبیرستان‎های دوره دوم منطقه 6 شهر تهران را در برمی‌گرفت، که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای، 60 دانش‌آموز پسر از دو کلاس دبیرستان شهید مطهری، انتخاب و به‌طور تصادفی در دو گروه 30 نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. در ابتدا هر دو گروه به پرسش‌نامه تجدیدنظر شده حل مسئله اجتماعی (SPSI-R) پاسخ دادند. در مرحله بعد، گروه آزمایش طی 12 جلسه آموزشی نوددقیقه‌ای در قالب حلقه کندوکاو، تحت آموزش به روش« فلسفه برای کودکان و نوجوانان» قرار گرفتند و به گروه کنترل هیچ آموزشی ارائه نشد. پس از پایان جلسات آموزشی، مجدداً پرسش‌نامه حل مسئله اجتماعی (SPSI-R) روی آزمودنی‎های هر دو گروه اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده‎ها، از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مشارکت در برنامه آموزشی "فلسفه برای کودکان و نوجوانان" منجر به بهبود مهارت کلی حل مسئله اجتماعی می‌گردد. این تأثیر به‌صورت معنادار در مؤلفه‎های حل منطقی مسئله، سبک اجتنابی و سبک بی‌دقتی/تکانشی به مسئله و جهت‌گیری منفی به مسئله و جهت‌گیری مثبت به مسئله قابل مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Philosophy for children and social problem-solving skills

نویسندگان [English]

  • mehrnoosh hedayati 1
  • hamed mahzadeh 2

1

2

چکیده [English]

This study investigated the effect of “Philosophy for Children” (P4C) program on social problem-solving skills at high school boy students in Tehran. This study was conducted, using the quasi-experimental method. From all male students in the 6th district of Tehran, with using of a multistage cluster random sampling, 60 students randomly were selected and assigned in the experimental and control groups. Initially, both groups completed the revised Social Problem Solving questionnaire (SPSI-R) in the pretest phase. After, the “Philosophy for Children” program was performed in 12 ninety-minute training sessions for the experimental group. The control group did not receive any training. In the end of this intervention, posttest was performed on participants of bouth groups. To analyze the data, covariance analysis (ANCOVA) was used. Results indicated that the "Philosophy for Children" program increased significantly RPS, AS, ICS, PPO and NPO components in social problem solving skills.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social problem solving skill
  • "Philosophy for children" program
  • high school student
مراجع
ابوالمعالی، خدیجه؛ مجتبایی، مینا و رحیمی، ندا (1391). پیش‌بینی رضایت از زندگی زناشویی بر اساس مهارت‌های حل مسئله اجتماعی و هوش معنوی در افراد متأهل. مجله علوم

رفتاری. دوره 7، شماره 2، تابستان 1392، صفحات 122-115.
ابوالمعالی، خدیجه (1389). "نظریه‎های جرم شناسی و بزهکاری"، تهران، انتشارات ارجمند.
بیرامی، منصور؛ ‎هاشمی نصرت‌آباد، تورج؛ علیزادۀ گورادال، جابر و علیزاده، حکیمه (1391). پیش‌بینی توان حل مسئله اجتماعی بر اساس سبک‌های شناختی در جمعیت دانشجویی، مجله شناخت اجتماعی، سال اول، شمارۀ 1، بهار و تابستان 91. صص 77-84.
تجلی‌نیا، امیر و کریمی، روح‌اله (1393). «بررسی تأثیر اجرای برنامة فلسفه برای کودکان در کاهش و مهار خشم دانش‌آموزان پسر پایة اول مقطع متوسطة شهر تهران»، دو فصلنامه‌ی علمی- پژوهشی تفکر و کودک، دوره 5، شماره 9، صص 39-63.
ثابت، مهرداد و جمشیدی‎فر، زهرا (1391). هنجاریابی مقدماتی آزمون حل مسئله اجتماعی. یافته‎های نو در روان شناسی. سال هفتم. شماره 22. بهار 1391. صص 113-124.
داﻟﺒﺮگ، ﻟﯿﻨﺪا ال؛ تول، سوزان؛ سوان، مونیکا؛ و بهرنز، کریستوفر (1387). ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﻨﺠﺶ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن و ﺟﻮاﻧﺎن. ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﮐﺮﻣﯽ و اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ درودی، ﺟﻠﺪ دوم اﻧﺘﺸﺎرات روان ﺳﻨﺠﯽ.
روشن‌قیاس چرمهینی، پروین (1393). تأثیر برنامه درسی فلسفه برای کودکان بر پرورش مهارت‌های فکری آنان (به ویژه مهارت حل مسئله). اولین کنفرانس سراسری توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی و مطالعات اجتماعی و فرهنگی. تهران: مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار. 20 مهر 1393.
صالحی، مهدیه؛ کوشکی، شیرین؛ سپاه منصور، مژگان و تقی‌لو، صادق (1388). تعیین ساختار عاملی مقیاس سنجش حل مسئله اجتماعی: فرم کوتاه تجدیدنظر شده. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات روان‎شناختی، سال اول، شماره 3، صص 25-40.
سیف‌نراقی، مریم؛ قبادیان، مسلم؛ نادری، عزت‌اله و شریعتمداری، علی (1390). اجتماع پژوهشی روشی مؤثر در رشد اجتماعی کودکان. مجله علمی پژوهشی تفکر و کودک، دوره دوم شماره دو (پیاپی 4). 37-58.
سیفی گندمانی، محمدیاسین؛ شقاقی، فرهاد و کلانتری میبدی، سارا (1390). اثربخشی برنامه آموزش فلسفه به دانش‌آموزان دختر بر عزت نفس و توانایی حل مسئله آن‎ها. روانشناسی کاربردی، سال پنجم، تابستان 1390، شماره 2 (پیاپی 18). صص: 66-83.
شیولسون، ریچارد، جی (1386). استدلال آماری در علوم رفتاری، جلد دوم، ترجمه: علیرضا کیامنش، تهران، جهاد دانشگاهی، دانشگاه علامه طباطبایی.
فیشر، رابرت (1386). آموزش تفکر به کودکان. ترجمه مسعود صفایی مقدم و افسانه نجاریان. اهواز: نشر رسش.
ماه‌زاده، حامد؛ سیدریحانی، کمال و شریعتمداری، محمد (1393). «اولویت‌بندی عوامل مهارت‌های حل مسئله اجتماعی با استفاده از تحلیل عاملی مرتبه دوم»، فصل‌نامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی کاربردی، آماده چاپ.
میرشفیعیان، اشرف‌السادات؛ ماهروزاده، طیبه و صمدی پروین (1388). تبیین پرورش توانایی حل مسئله از طریق آموزش فلسفه‌ورزی به کودکان. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهراء علیها السلام.
هدایتی، مهرنوش (1388). بررسی برنامه فلسفه برای کودکان بر بهبود عزت نفس و مهارت ارتباط میان فردی دانش‌آموزان دبستان. پایان نامه دکتری. دانشگاه علوم و تحقیقات.
هدایتی، مهرنوش؛ قائدی، یحیی و شفیع‎آبادی، عبداله (1389). بررسی تأثیر اجرای برنامه «فلسفه برای کودکان» به­صورت حلقه کندوکاو بر بهبود روابط میان فردی در دانش‎آموزان مقطع ابتدایی شهر تهران. فصلنامه علمی پژوهشی تازه‎های پژوهش در مشاوره. دوره 9 شماره 35. صص 43-48.
هدایتی، مهرنوش (1390). فلسفه برای کودکان و کنترل پرخاشگری. دو فصلنامۀ علمی- پژوهشی تفکر و کودک، دوره دوم، شماره 3، صص 95-112.
هدایتی، مهرنوش و شاطلبی، اکرم (1392). «تأثیر گفتاشنود منطقی در حلقه‌های کندوکاو فلسفی در کاهش نشانه‌های اختلالات روان‌تنی دانش‌آموزان دختر 11 تا 12 سال شهر تهران»، دو فصلنامۀ علمی- پژوهشی تفکر و کودک، دوره 4، شماره 8، صص101-110.
Arkowitz, H., Hinton, R., Perl, J., & Himadi, W. (1978). Treatment Sterategi for dating anxiety in college men based on real-life practice. Counseling Psychologist, 7, 41-46.
Butter worth, J., & Thwaites, G. (2013). Thinking Skills. Cambridge University Press. Second Edition.
Christoff, K. A., Scott, W. O., Kelley, M., Schlundt, D., Baer, G., & Kelly, J. A. (1985). Social Skills and Social Problem-Solving Training for Shy Young Adolescents. Behavior Ehavior Therapy, 16, 468-477.
D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: Theory and assessment. In E. C. Chang, T. J. D’Zurilla, & L. J. Sanna (Eds.), Social problem solving: Theory, research, and training. Washington, DC: American Psychological Association.
DZurilla, T. J., & Nezu, A. M. (1990). Development and preliminary evaluation of the Social Problem Solving Inventory (SPSI). Psychological Assessment: A Journal of Consulting and Clinical Psychology, 2, 156-163.
D'Zurilla, T. J., & Nezu, A. M. (2001). Problem-solving therapies. In K. Dobson (Ed.), Handbook of cognitnve-behavioral therapies (2nd ed., 211-245). NY: Guilford.
D'Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Olivares, A. (2002). Social Problem-solving Inventory-revised (SPSI-R). Multi-Health Systems.
Fairbairn, E., & Hamlyn, P. (2012). Wiser Wales: Developing Philosophy for Children (P4C) in Different School Contexts in Wales 2009 – 2012. CEWC.
Flener, R. D., & Lease, A. M. (1990). Social competence and the language of adequacy matter for psychology: A Quadripartite Travel Framework. In T. P. Gullotta. G. R. Adams, & R Montemayor (Eds), the Development of Social Competence (254-264). Beverly -Hills: Sage. Learning disabilities: A qualitative analysis of a 20-year longitudinal study. Learn. Disable. Res. Pract, 18, 222–236.
Franco, D. P., Christoff, K. A., Crimmins, D. E., & Kelly, J. A. (1983). Social skills training for an extremely shy young adolescent: An empirical case study. Behavior Therapy, 14, 568-575.
Glina, M. B. (2009). "Democracy as Morality: Using Philosophical Dialogue to Cultivate Safe Learning Communities". Analytic Teaching and Philosophical Praxis, 29 (1), 31-35.
Hawkins, J. D., Catalano, R. F., & Miller, J. Y. (1992). Risk and protective factors for alcohol and other drug problems in adolescence and early adulthood: Implications for substance abuse prevention. Psychological Bulletin, 112 (1), 64-105.
Haynes, J. (2008). Children as Philosophers: Learning Through Enquiry and Dialogue in the Primary Classroom. Routledge.
Lipman, M., Sharp, A. M., & Oscanyan, F. S. (1980). Philosophy in the classroom. Philadelphia, Temple university press.
Lipman, M. (1988). Critical Thinking- What Can It Be? Educational Leadership, 16 (1), 38-45.
Luiselli, J. K., Putnam, R. F., Handler, M. W., & Feinberg, A. B. (2005). Whole-school Positive Behaviour Support: Effects on student discipline problems and academic performance. Educational Psychology, 25, 183-198.
Matsuoka, C. (2004). Mindful habits & P4C: Cultivating thinking & problem-solving in children. Thinking: The Journal of Philosophy for Children, 17 (1 & 2), 54 – 55.
Robbinz, S. (2002). Cognitive Acts and Problem Solving. Journal of Cognitive, 12. 191- 197.
Salami, S. O., & Aremu, A. O. (2006). Relationship between problem solving ability and study behavior among school-going adolescents in southwestern Nigeria. Electronic J Res Educ Psychol, 2006. 4 (1),139-54.
Joffe, R. D., Dobson, K. S., Fine, S., Marriage, K., Haley, G. (1990). Social Problem Solving in Depressed, Conduct-Disordered, and Normal Adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology, 18 (5). 565-575.
Siu, A. M., & Shek, D. T. (2005). The Chinese version of the social problem‐solving inventory: Some initial results on reliability and validity. Journal of Clinical Psychology, 61(3), 347-360.
Speckens, A. E. M., & Hawton, K. (2005). Social Problem Solving in Adolescents with Suicidal Behavior: A Systematic Review. Suicide and Life-Threatening Behavior, 35 (4), 365–387.
Tangen, D. J., Campbell, Marilyn, A. (2010). Cyberbullinng prevention: one primary school’s approach. Australian Journal of Guidance and Counseling, 20 (2), 225-234.
Thoma, P., Friedmann, C., & Suchan, B. (2013). Empathy and social problem solving in alcohol dependence, mood disorders and selected personality disorders. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 37 (3), 448–470.
Trickey, S., & Topping, K. J. (2004). Philosophy for children: A systematic review. Research Papers in Education. 19 (3), 365-380.
Vansieleghem, N. (2005). Philosophy for Children as the Wind of Thinking. Journal of Philosophy of Education, 39 (1), 19- 35.
Zimbardo, P. G. (1977). Shyness. New York: Jove Publications. http://sustainable-enquiry.com/trainingfacilitation/working-with-groups/.
علوم تربیتی
دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 1
خرداد 1395
صفحه 29-54
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار