نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی

2 دانشیار مرکز تحقیقات مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

چکیده

 
 
 
 
 
 
 
این پژوهش با هدف نقد و بررسی رویکرد پیشرفتگرای تربیت شهروندی[1] و مشخص کردن دلالت‌های مهم آن برای برنامه‌ی درسی انجام شد. علاوه بر این تحلیل جایگاه رویکرد پیشرفتگرای تربیت شهروندی در برنامه‌ی درسی دوره‌ی ابتدایی کشور نیز هدف این پژوهش بوده است .در این پژوهش از روش توصیفی و نیز روش تحلیل محتوا، به منظور تحلیل برنامه‌ی درسی علوم انسانی دوره‌ی ابتدایی استفاده شده است.جامعه‌ی آماری پژوهش در بخش تحلیل محتوا، شامل برنامه‌ی درسی مورد نظر در دوره‌ی ابتدایی کشور بوده است؛ که به روش نمونه‌گیری هدفمند، برنامه‌ی درسی علوم انسانی پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی به منظور جمع‌آوری و تحلیل یافته‌ها انتخاب و بررسی شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات‌، سیاهه‌های تحلیل هدف‌ها، سیاهه‌ی تحلیل محتوای کتاب‌ها و سیاهه‌ی تحلیل محتوای کتاب‌های راهنمای معلم بود. که پس از مطالعه‌ی مبانی نظری و پیشینه، و نیز بر اساس طرح پیشنهادی‌، تهیه و تدوین شد. روایی آن توسط استادان دانشگاه (که در حوزه‌ی تربیت شهروندی مطالعه داشته‌اند) تعیین شد. واحد تحلیل‌، جمله‌های مندرج در متن کتاب‌های درسی‌، متن هدف‌ها و کتاب‌های راهنمای معلم بوده است. در بخش تحلیل محتوا مهم‌ترین یافته‌ها نشان دهنده‌ی آن است، که در مجموع در هدف‌ها‌، میانگین میزان همخوانی هدف‌های مورد بررسی با هدف‌های پیشنهادی تربیت شهروندی پیشرفتگرا در حد 21.93 درصد است که از توجه ناچیز نشان دارد. در تحلیل محتوای کتاب‌های مورد بررسی میانگین میزان همخوانی 3.87 درصد، و در کتاب‌های راهنمای معلم نیز میانگین میزان همخوانی 1.70 درصد بوده است؛ که در این بخش‌ها نیز از کم توجهی به مؤلفه‌های تربیت شهروندی پیشرفتگرا در برنامه‌ی درسی مورد بررسی نشان دارد.
 
 


 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A critical analysis of the progressive citizenship education approach in elementary school curriculum of Iran

نویسندگان [English]

  • A. gholtash 1
  • M.H Yarmohammadian 2
  • A.A Forughi abri
  • S.E. Mirshahejafari

1 Assistance professor

2 associate profesoor

چکیده [English]

 
 
 
The aim of this study a critical analysis of progressive citizenship education approach, highlighting its evidence, and examining its status in Iran’s elementary school curriculum. Used method was made of a descriptive approach and content analysis to critically examine the relevant curriculum content. The samples of the content analysis involved fourth and fifth grade curricular textbooks sampled purposively from the elementary textbooks of humanities. Data collection instruments included objective an inventory of objectives analysis, inventory of textbook content analysis and am inventory of teacher's books content. Their validity was established by professors who have researched citizenship education. The unit of analysis involved sentences contained in the body of textbooks, objectives, as well as in teacher’s guides. The content analysis of the objectives, most importantly, indicated that there was in the average of 21.93 percent agreement between the objectives analyzed and those suggested by progressive citizenship education which falls short of a desirable an average. indices extracted from textbooks analysis showed in average agreement of 3.87% and these obtained from teachers book provided an average of 1.70%, both of which are too low to fulfill the goals of citizenship education great extent by the curriculum.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • citizenship education
  • Curriculum
  • citizenship education curriculum
  • Elementary school
آشتیانی، ملیحه؛ فتحی واجارگاه، کوروش؛ یمینی دوزی سرخابی، محمد (1385). لحاظ کردن ارزش‌های شهروندی در برنامه درسی برای تدریس در دوره دبستان. فصلنامه نوآوری‌هایآموزشی، سال پنجم، شماره 7‌، صص 68-92 .
حکیم‌زاده، رضوان؛ کیامنش، علیرضا؛ عطاران‌، محمد (1386). تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره راهنمایی با توجه به مسائل و مباحث روز جهانی در حوزه برنامه درسی. فصلنامهمطالعات برنامه درسی، سال دوم‌، شماره 5‌، صص 27-54 .
سبحانی‌نژاد، مهدی (1379). مسئولیتپذیری اجتماعی در برنامه درسی دوره ابتدایی کنونی ایران و طرحی برای آینده. پایان نامه دکتری. چاپ نشده. دانشگاه تربیت مدرس.
فتحی واجارگاه، کوروش (1381). برنامه‌های درسی تربیت شهرونی؛ اولویتی پنهان برای نظام آموزش و پرورش ایران. مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان، جلد چهاردهم، شماره 2 صص 181- 206.
فتحی واجارگاه، کوروش (1381). اصول برنامهریزی درسی. تهران: ایران زمین.
فلاحی، ویدا (1386). بررسی عوامل فرهنگ ملی در برنامه درسی علوم انسانی دوره راهنمایی تحصیلی و ارایه چارچوبی برای تربیت فرهنگی. پایان نامه دکتری تخصصی، چاپ نشده. دانشگاه شیراز.
قائدی، یحیی (1385). تربیت شهروند آینده. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی‌، سال پنجم‌، شماره 7‌، صص 183 – 210.
لطف آبادی، حسین (1385). آموزش شهروند ملی و جهانی همراه با تحکیم هویت و نظام ارزشی دانش‌آموزان . فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، سال پنجم، شماره 17، صص 11 تا 44.
نیکنام، فرج اله (1387). بررسی جایگاه مسئولیتپذیری اجتماعی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، چاپ نشده. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
Banks, J. A. (2008). Diversity group identity, and citizenship education in a global age. Educational Researcher. 37 (3), 129-139.
Banks, J. A. (ed). (2004). Diversity and citizenship education. Sanfrancisco: Jossey-Bass.
Clough, N., & Holden, C. (2002). Education for citizenship: Ideas in to action. London: Routledge flamer.
Homana, G., Carolyn, B., & Judith, T. (2006). Assesing School Citizenship Education Climate. University of Maryland. CIRCLE WORKING PAPER 48.
Jerome, L. (2002). Assessing and reporting citizenship. Teaching citizenship, 4, 38-44.
Kerr, D. (2002). An international review of citizenship in the curriculum: The IEA national case study and the INCA Arcive. In Steiner-Khamsi, Gita, Torney-Purta, Judith & Schwille, John, eds (2002). New Paradigms and Recurring Paradoxes in Education for Citizenship: An International Comparison. Oxford: Elsevier Science, 295 pages
Kerr, D. & Cleaver, E. (2004). Citizenship education longitudinal study:Literature Review- Citizenship education one year on- what does it mean?: National Foundation for Educational Research.ResearchReport.RR 532.
Kerr, D., Ireland, J., Craig, R., & Cleaver, E. (2004). Making citizenship real:citizenship education longitudinal study. Second annual report. London: DFES.
Lee, W. O. (1999). Qualities of Citizenship Education for the new century. Perception of Asian Educational. Leaders. International Conference on Reforming Learning, Curriculum and Pedagogy. Bankok.Thailand
Osler, A. & Starkey, H. (2005). Education for democratic citizenship: A review of research, policy and practice 1995-2005. BERA annual review. British Educational Research Association.
Potter, J. (2002). Active citizenship in schools. London: Kogan page
Qualifications and Curriculum Authority. (2003). Citizenship: 2002-2003 Annual Report by QCAs diversity and inclusion team. London: QCA.
Purta, T. J., Lehmann, R., Oswald, H., & Schul, W. (2001). Citizenship and education in twenty-eight countries: civic knowledge and engagement at age fourteen. Amesterdam, The Netherlands: IEA.
Roche, J. (1999). Childrens right, participation and citizenship. Childhood. 6, 475-493.
Schugurensky, D. & Pimyers, J. (2003). Citizenship Education: Theory, Research and Practice. Encounters on education, 4.
Trafford, B. (2003). School councils, school democracy, school improvement: why, what, how: SHA
Verhellen, E. (2000). Childrens rights and education, in: A. Osler (ed.) Citizenship and democracy in schools: divercity, identity, equality (Stoke -on- Trent, Trentam). 33-43.
Willow, C. & Neale, B. (2004). Young childrens citizenship: idea in to practice. New York: Joseph Rowtree Foundation.