نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

در نیمه‌ی دوم قرن چهارم هـ.ق/ دهم، م، گروهی فیلسوف مسلمان که اکثر آنان ایرانی بودند، انجمنی به نام «اخوان الصفا» در بصره به صورت محرمانه تشکیل دادند. هدف آنها این بود که به کمک فلسفه، شریعت حقه را از آلایش اوهام و خرافات شستشو دهند، و به اهدافی چون: شناخت خدای متعال، وحدت هستی و کشف اسرار کائنات دست یابند. در تحقق هدف خود تعلیم و تربیت افراد، به ویژه جوانان را مورد توجه قرار دادند و برنامه آموزشی– تربیتی تنظیم نمودند. طبق این برنامه پنجاه و یک رساله‌ی آموزشی و درسی در پنجاه حکمت (ریاضی و منطق، علوم طبیعی، مابعدالطبیعه و مسایل کلامی و تطبیقی) نگاشتند. به تربیت استاد همت گماردند و در بلاد مختلف به اجرای برنامه‌ی خود پرداختند. در این مقاله چگونگی فلسفه‌ی تربیتی این انجمن مورد بررسی و ارایه قرار گرفته است. در این پژوهش بیان شده است که آراء تربیتی این انجمن دربرگیرنده‌ی نظریاتی است که از قرن بیستم به بعد مورد شناخت و توجه فلاسفه و مربیان بزرگ قرار گرفته است. آشنایی با آراء آنان در اصلاح وضع کنونی آموزش و پرورش می‌تواند مفید واقع گردد. البته نقاط ضعفی هم در نظریه‌های آنان وجود داشته است که بیان شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Educational philosophy of EKHVAN- UL – SAFA

نویسنده [English]

  • A Rostaminasab

چکیده [English]

In the second half of the fourth century Hejira, a group of Muslim philosophers, most of whom Iranian, formed a secret circle Basra known as "EKHVAN- UL– SAFA". M Basra They aimed to purge the religion from falsehood and superstitions with the help of philosophy. This group intended to reach objectives like: knowing God, discovering the secrets of universe and unity of universe. In order to fulfill this objective they attempted to train the youth and also designed an educational plan. Based on this idea they composed fifty one educational treatises in fifty areas of knowledge such as logic and mathematics, natural sciences, comparative and theological issues, and metaphysical problems etc and tried to train teachers in different territories. In this article the structure of the educational philosophy of this circle will be examined. It will be demonstrated that the educational ideas of this circle (or society) involve views that have received attention by philosophers and educators only since the dawn of the 26th century. Acquaintance of the ideas of these scholars could prove beneficial toward the reform of current education. Of course these views suffer from certain flaws which have been discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • EKHVAN- UL– SAFA
  • anthropology
  • cosmology
  • philosophy of education
  • objectives of education
  • steps and principles of education
امیرعلی (1366). روح اسلام، ترجمه‌ی ایرج رزاقی و حیدرپور، انتشارات آستان قدس، مشهد.
حقیقت، عبدالرفیع (1372). تاریخ علوم و فلسفه ایرانی، انتشارات کومش، تهران.
حلبی، علی اصغر (1380). اخوان الصفا، انتشارات اساطیر، تهران.
حنا فاخوری و خلیل جر (1383). ‌فلسفه در جهان اسلام، ترجمه آیتی، انتشارات علمی فرهنگی، تهران.
دهخدا، علی اکبر (1373). لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران.
اخوان الصفا (1923). رسایل، طبع قاهره
رشاد، محمد (1365). فلسفه از آغاز تاریخ، جلد 4، 5 و 6، انتشارات کتابخانه صدر، تهران.
شریعتمداری، علی (1377). اصول وفلسفه آ‌موزش وپرورش. انتشارات امیرکبیر، تهران.
شلبی، احمد (1361). تاریخ آموزش و پرورش، ترجمه‌ی محمد حسین ساکت، انتشارات فرهنگ اسلامی، تهران.
شیخ سعید (1369). فلسفه اسلامی، ترجمه‌ی مصطفی محقق، انتشارات خوارزمی، تهران.
شیخ مفید (1371). یادمان هزاره شیخ مفید، مجله شماره 54، حوزه علمیه قم.
صفا، ذبیح الله (1346). تاریخ علوم عقلی، انتشارات امیرکبیر، تهران.
عبدالرحمن التقیب (1385). ابن سینا، ترجمه‌ی غلامعلی سرمد، فصلنامه نمای تربیت، جلد 4، شماره4.
غفرانی، محمد، تاریخ آموزش و پرورش، مجله مکتب مام. شماره 97، تهران.
فارابی، ابونصر محمد (1371). سیاست مدینه، ترجمه‌ی سیدجعفر سجادی، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی، تهران.
فرشاد، مهدی (1365). تاریخ علم در ایران. انتشارات امیرکبیر، تهران.
کوربن، هانری (1384). تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبائی، انتشارات کویر، تهران
مطهری، مرتضی (1376). خدمات متقابل اسلام وایران. انتشارات صدرا.
نخستین، مهدی (1367). تاریخ سرچشمه‌های اسلامی آموزش وپرورش غرب. ترجمه‌ی عبدالله ظهیری، انتشارات استان قدس رضوی، مشهد.
نصر، سیدحسین (1359). علم و تمدن در اسلام. ترجمه‌ی احمد آرام، انتشارات امیرکبیر، تهران.
یارشاطر، احسان (1352). دانشنامه‌ی ایران و اسلام، انتشارات بنگاه نشر و ترجمه، تهران.
Briker, D. (1989). Classroom life as civic education: Individual Achievement and student cooperation in schools. New York: Teachers college press,
De bber, F. T. I. (1933). The History of Philosophy in Islam. London, 95.
Donald son, D. N. (1953). Stuies in mus Time E Thres. London, 105.
Eisner, E. W. (1979). The educational imagination: On desing and evaluation of school programs. Macmillan Co. Ins, New York.
Hirst, P., & Carr, W. (2005). Philosophy and education – Asymposium, Journal of Philosophy and Education, 39 (4), 615- 632.
Ryba, R. (ed). (1997). Education, democracy an development: An international perspective, Kluwer Academic Publisners, Dordrecnt, Buston and Londan.