فلسفه تعلیم و تربیت
حسین حافظی؛ فاطمه مرادیان؛ محمدرضا سرمدی
چکیده
این پژوهش با هدف واکاوی تجربه زیسته بازتاب ارزش‌های شخصی معلمان در مدیریت کلاس مدارس ابتدایی انجام شده است. پژوهش حاضر با عنایت به ماهیت و گزاره‌های آن به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نوع داده‌های گردآوری شده، کیفی و مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی (توصیفی) بود. جامعه مشارکت کنندگان پژوهش شامل معلمان دوره ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی ...
بیشتر
این پژوهش با هدف واکاوی تجربه زیسته بازتاب ارزش‌های شخصی معلمان در مدیریت کلاس مدارس ابتدایی انجام شده است. پژوهش حاضر با عنایت به ماهیت و گزاره‌های آن به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ نوع داده‌های گردآوری شده، کیفی و مبتنی بر رویکرد پدیدارشناسی (توصیفی) بود. جامعه مشارکت کنندگان پژوهش شامل معلمان دوره ابتدایی شهر اراک در سال تحصیلی 03-۱۴۰۲ به تعداد ۵۹۷۲ می‌باشد. از بین این افراد، معلمانی که اشراف و آشنایی کافی در خصوص موضوع پژوهش را داشتند، براساس معیارها و ملاک‌هایی از پیش تعیین شده همچون تألیف کتاب و فعالیت‌های علمی و پژوهشی مرتبط با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با تأکید بر اشباع نظری داده‌ها تعداد 24 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌های پژوهش مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده شد. در فرایند کدگذاری و تحلیل داده‌ها پیرامون ارزش‌های مهم معلم در کلاس درس، منجر به شناسایی چهار مقوله شامل ارزش‌های روانشناختی معلمان، ارزش‌های اجتماعی و انسانی معلمان، ارزش‌های آموزشی و حرفه‌ای معلمان، ارزش‌های مربوط به استفاده از فناوری در تدریس شد. در خصوص چگونگی و شرایط لحاظ نمودن ارزش‌های شخصی معلمان در کلاس درس نیز پنج مقوله شامل ویژگی های فردی و اجتماعی معلمان، ملاحظات اخلاقی در تعاملات کلاسی، ملاحظات مدیریتی و سازمانی در کلاس درس، کار گروهی و همکاری در محیط آموزشی و توجه به فناوری‌های آموزشی احصاء شد. این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت توجه به ارزش‌های شخصی معلمان در بهبود مدیریت کلاس و فرآیند آموزش است.
جواد پورکریمی؛ مهسا عزیزی؛ سیدحسین موسوی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی‌های خودتوسعه‌ای معلمان با رویکرد کیفی و روش فراترکیب انجام شده است. کلیه اسناد علمی یافت شده در بین سال‌های 2016 تا 2023 به تعداد 267 سند علمی، جامعه پژوهش حاضر را شکل می‌دهند که در 7 پایگاه خارجی و 4 پایگاه داخلی یافت شدند. درنهایت، 22 سند علمی پس از واکاوی عناوین، روش پژوهش و یافته‌ها، گزینش و تحلیل شد. ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی‌های خودتوسعه‌ای معلمان با رویکرد کیفی و روش فراترکیب انجام شده است. کلیه اسناد علمی یافت شده در بین سال‌های 2016 تا 2023 به تعداد 267 سند علمی، جامعه پژوهش حاضر را شکل می‌دهند که در 7 پایگاه خارجی و 4 پایگاه داخلی یافت شدند. درنهایت، 22 سند علمی پس از واکاوی عناوین، روش پژوهش و یافته‌ها، گزینش و تحلیل شد. تحلیل یافته‌ها با روش تحلیل تم انجام گرفته و به منظور کنترل کیفیت پژوهش، تحلیل و واکاوی اسناد با دقت بالا به همراه مستندسازی، انجام گردید؛ همچنین بوسیله ابزار برنامه مهارت‌های ارزیابی حیاتی (CASP)، کیفیت یافته‌ها توسط خبرگان ارزیابی و تایید شد. شایستگی‌های خودتوسعه‌ای معلمان در پنج بعد مهارت، توانایی، دانش، نگرش و ویژگی احصاء گردید. حیطه مهارت مؤلفه‌های خودنظارتی حرفه‌ای، رهبری فرآیند یاددهی-یادگیری، شبکه‌سازی حرفه‌ای، بالندگی خودراهبر و مهارت فناورانه را در برمی‌گیرد. حیطه توانایی از مؤلفه‌های خودآگاهی، خودمدیریتی، خودانگیزشی، بلوغ شناختی و عاطفی و حیطه دانش از مؤلفه‌های دانش پداگوژیک و دانش برون سازمانی تشکیل شدهاند. شوق تغییر و بهبود و اشتیاق شغلی مؤلفه‌های احصاء شده در حیطه نگرش هستند. ویژگی‌های شخصی و اخلاق حرفه‌ای و سازمانی هم مؤلفه‌های شناسایی شده در حیطه ویژگی می‌باشند. در شرایط تغییرات پیوسته و محیط آموزشی متلاطم، شایستگی خودتوسعه ای کلید کیفیت فرآیند یاددهی-یادگیری و ارتقای جایگاه حرفه‌ای معلمان است.
رضا معصومی نژاد
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین مفهوم "روایت جبران" در راستای شکل‌گیری خود واقعی معلمان در برنامه‌درسی بر اساس هویت خود شرح‌حال نویسی انجام شد. رویکرد تحقیق کیفی از نوع پژوهش روایی با تأکید بر تحلیل موضوعی بود. در این راستا 12 نفر از معلمان در سال تحصیلی 1403-1402 با استفاده از مصاحبه روایتی عمیق از طریق نمونه‌گیری هدفمند از نوع شاخص ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین مفهوم "روایت جبران" در راستای شکل‌گیری خود واقعی معلمان در برنامه‌درسی بر اساس هویت خود شرح‌حال نویسی انجام شد. رویکرد تحقیق کیفی از نوع پژوهش روایی با تأکید بر تحلیل موضوعی بود. در این راستا 12 نفر از معلمان در سال تحصیلی 1403-1402 با استفاده از مصاحبه روایتی عمیق از طریق نمونه‌گیری هدفمند از نوع شاخص مورد مطالعه قرار گرفتند. از روش خود بازبینی پژوهشگر و تکنیک کنترل اعضا برای تعیین روایی و از روش مقایسه نظاممند برای تعیین پایایی داده‌های تحقیق استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که 7 مؤلفه انتشارپذیری، فهمپذیری، گفتمانسازی درسی، فلسفهورزی، مالکیت معنوی، انگیزهگرایی و انگارهسازی معلمی کدهای اصلی هستند که با 21 کد محوری و 131 کد اولیه در چارچوب فرایند روایت جبرانی در جهت رشد خود واقعی معلمان در برنامههای درسی تاثیرگذار هستند. نتایج نشان می‌دهد که نظام آموزشی به دنبال پرورش مهارت‌های روایی معلمان به عنوان یک ذهنیت توسعه دهنده در حوزه فعالیت‌های برنامه‌درسی باشند و سعی کنند ماهیت جبرانگرایانه روایت را در چارچوب فرایند بازآفرینی نقش معلمان در برنامه درسی تعریف نمایند.
امیر سبزی پور
چکیده
تدریس پژوهی رویکردی برای توسعه‌ی حرفه‌ای است که طی آن معلمان با یکدیگر در جهت تدوین طرح درس، اجرا، مشاهده و تحلیل نتایج آن در جهت بهبود یادگیری دانش آموزان همکاری و مشارکت می‌نمایند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تدریس پژوهی بر غنی‌سازی شغلی معلمان ابتدایی با روش تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل انجام گرفت. جامعه ...
بیشتر
تدریس پژوهی رویکردی برای توسعه‌ی حرفه‌ای است که طی آن معلمان با یکدیگر در جهت تدوین طرح درس، اجرا، مشاهده و تحلیل نتایج آن در جهت بهبود یادگیری دانش آموزان همکاری و مشارکت می‌نمایند. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تدریس پژوهی بر غنی‌سازی شغلی معلمان ابتدایی با روش تحقیق نیمه آزمایشی با پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل انجام گرفت. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه معلمان ابتدایی شهرستان کوهدشت بود که در سال تحصیلی 02-01 در مدارس محل خدمت خود مشغول به اجرای فرایند تدرس‌پژوهی بودند و همچنین معلمانی که در این دوره‌ها شرکت نکرده بودند. متغیر مستقل شرکت در فرایند تدریس پژوهی بود که تأثیر استفاده از آن بر غنی‌سازی شغلی معلمان و مؤلفه‌های آن به‌عنوان متغیر وابسته بررسی شد. کل فرآیند تدریس‌پژوهی در 9 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای دو روز در هفته برگزار شد. حجم نمونه برای گروه آزمایش 45 نفر و برای گروه کنترل 45 نفر در نظر گرفته شد که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه غنی‌سازی شغلی Hockman and Oldham (1976) گردآوری شد. روایی ابزار توسط متخصصان و آلفای کرونباخ پنج عامل استخراج شده نیز از 58% تا 62% گزارش شده است. آلفای کرونباخ کلی پنج استخراج شده در این پژوهش 724% به‌دست آمد. در این پژوهش، داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS ویرایش 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش آمار توصیفی از آماره‌های میانگین و انحراف استاندارد استفاده شد و در قسمت آمار استنباطی برای تحلیل سؤالات از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین نمرات غنی‌سازی شغلی معلمان شرکت کرده در فرایند تدریس‌پژوهی و معلمان شرکت نکرده در این فرایند تفاوت معناداری وجود دارد (p= 0/000). از این رو می‌توان گفت که تدریس پژوهی می‌تواند به غنی‌سازی شغلی معلمان کمک کند.
سارا ابراهیمی
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی تأثیر همه‌گیری کووید-19 برابتلای معلمان به اختلال اضطراب فراگیر است که بااستفاده ازروش توصیفی ازنوع همبستگی انجام شد.جامعه پژوهش شامل کلیه معلمان مقاطع تحصیلی ابتدایی و متوسطه کشوربود که 407 نفرازآنهابااستفاده ازروش نمونه‌گیری گلوله برفی مجازی به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند.شرکت‌کنندگان دراین پژوهش ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر، شناسایی تأثیر همه‌گیری کووید-19 برابتلای معلمان به اختلال اضطراب فراگیر است که بااستفاده ازروش توصیفی ازنوع همبستگی انجام شد.جامعه پژوهش شامل کلیه معلمان مقاطع تحصیلی ابتدایی و متوسطه کشوربود که 407 نفرازآنهابااستفاده ازروش نمونه‌گیری گلوله برفی مجازی به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند.شرکت‌کنندگان دراین پژوهش به پرسشنامه ویژگی‌های جمعیت‌شناختی ومنتخب ومقیاس اختلال اضطراب فراگیربه صورت برخط پاسخ دادند. به‌منظوراجرای پژوهش،نشانی اینترنتی پرسشنامه ومقیاس برای نمونه‌های اولیه ارسال شدوآن‌ها نیزبرای معلمان دیگرارسال کردندواین زنجیره تاآخرین نمونه ادامه یافت.تحلیل داده-های پژوهش ازطریق تحلیل تک متغیره(آزمونهای ناپارامتری) وتحلیل رگرسیون چندگانه بااستفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 انجام شد.یافته‌های پژوهش نشان دادهمه‌گیری کووید-19 با تغییراتی که دروضعیت سلامتی وشرایط اجتماعی وفریندتعلیم و تربیت ایجادمی‌کند، تجربه اضطراب فراگیررادرمیان معلمان افزایش می‌دهد،به‌طوری که 6/9 درصداز معلمان اضطراب فراگیررا درشرایط شیوع بیماری تجربه کردند.با این حال،آشنایی باتهیه محتوای الکترونیکی و آگاهی به آینده برنامه درسی ازعوامل محافظ معلمان دربرابر اضطراب ناشی از شیوع بیماری بودند.علاوه بر این، ابتلای خانواده به کووید-19 وپیگیری اخبار منفی به‌عنوان عوامل خطر برای افزایش تجربه اضطراب محسوب می‌شدند.دیگرعوامل اضطرابزای مرتبط با کووید-19 نظیر سن به‌طور مثبت بااضطراب رابطه داشت ودوره تدریس، بیماری‌های زمینه‌ای معلمان و خانواده‌هایشان، آشنایی باشاد، آشنایی باروش تدریس در فضای مجازی و استفاده ازحمایت‌های اجتماعی و روانشناختی به طورمنفی باتجربه علائم اضطراب معلمان درطی این بیماری همه‌گیر مرتبط بودند.این نتایج، اهمیت توجه به وضعیت سلامت روانی معلمان و تدبیر و کاربست راهکارهایی برای تقلیل عوامل اضطراب‌زا را در طی شیوع بیماری‌های همه‌گیر توسط نظام آموزش وپرورش مورد تأکید قرار می دهد.
برنامه ریزی آموزشی
فردین محمدی؛ امیر حسین محمدپناه
چکیده
پژوهش حاضر سعی در تبیین این مسأله را دارد که وضعیت عادتواره آموزشی معلمان در ایران چگونه است، در طول زمان دستخوش چه تغییراتی شده است، چه شرایطی در شکل‌دهی آن نقش داشته است و چه پیامدهایی به دنبال داشته است؟ بر این اساس هدف اصلی در تحقیق حاضر بررسی وضعیت و تحولات عادتواره آموزشی معلمان در میدان آموزش است. در راستای پاسخ به مسأله تحقیق، ...
بیشتر
پژوهش حاضر سعی در تبیین این مسأله را دارد که وضعیت عادتواره آموزشی معلمان در ایران چگونه است، در طول زمان دستخوش چه تغییراتی شده است، چه شرایطی در شکل‌دهی آن نقش داشته است و چه پیامدهایی به دنبال داشته است؟ بر این اساس هدف اصلی در تحقیق حاضر بررسی وضعیت و تحولات عادتواره آموزشی معلمان در میدان آموزش است. در راستای پاسخ به مسأله تحقیق، چارچوب مفهومی پژوهش بر اساس نظریات بوردیو تدوین گردید. جهت گردآوری و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل موضوعی بهره گرفته شد. مشارکت‌کنندگان این تحقیق عبارت بودند از معلمان شهر مشهد که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و معیار اشباع نظری با 31 نفر از آن‌ها مصاحبه گردید. جهت گردآوری داده‌ها نیز از تکنیک مصاحبه نیمه عمیق و برای تحلیل داده‌ها نیز از تکنیک کدگذاری باز و محوری استفاده گردید. نتایج تحقیق بیانگر آن است که عادتواره آموزشی معلمان تحت تأثیر شرایطی مانند مشکلات اقتصادی، مشکلات منزلتی-تبعیضی، اشتغال به شغل دوم آموزشی، اشتغال به شغل دوم غیر آموزشی، کاهش عادتواره آموزشی و منطق ضد آموزش میدان آموزش در سال‌های اخیر کاهش یافته است. با توجه به رابطه متقابل بین میدان تولید و مصرف، شکل‌گیری پدیده سیر نزولی عادتواره آموزشی عاملان اجتماعی میدان تولید، عادتواره آموزشی عاملان اجتماعی میدان مصرف را نیز تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش آن شده است. بنابراین یکی از چالش‌های میدان آموزش که کارآمدی آن را نیز با مشکل مواجه ساخته است، ضعف عادت-واره آموزشی عاملان اجتماعی میدان تولید است.
امید مهراب قوچانی؛ منصور غنیان؛ محسن خیراللهی؛ احمد رضا لاهیجان زاده؛ محمد دشتی
چکیده
ن مطالعه حاضر در پی تبیین عوامل تأثیرگذار بر رفتار مسئولانه معلمان می‌باشد. در این راستا از مدل تعدیل یافتهی رفتار مسئولانه بهره گرفته شد و پژوهشی از نوع همبستگی طراحی گردید. معلمان مقاطع ابتدایی استان خوزستان در سال 1393، به‌عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. از این شمار، 377 تن به‌عنوان نمونهی آماری در 9 شهر استان با استفاده ...
بیشتر
ن مطالعه حاضر در پی تبیین عوامل تأثیرگذار بر رفتار مسئولانه معلمان می‌باشد. در این راستا از مدل تعدیل یافتهی رفتار مسئولانه بهره گرفته شد و پژوهشی از نوع همبستگی طراحی گردید. معلمان مقاطع ابتدایی استان خوزستان در سال 1393، به‌عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. از این شمار، 377 تن به‌عنوان نمونهی آماری در 9 شهر استان با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقهای گزینش شدند. ابزار اصلی جمع‌آوری اطلاعات در مطالعهی حاضر پرسشنامهای محقق ساخت بود که پایایی و روایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و بازبینی توسط تیمی از متخصصان مورد ارزیابی و تائید قرار گرفت. داده‌های بهدستآمده از پرسشنامهها با استفاده از نرمافزارهایSPSS (V 20) وAMOS (V 20) پردازش شدند. نتایج مدلسازی معادلات ساختاری، نشان از برازش مطلوب چهارچوب نظری مطالعه داشت و مهمترین عامل تأثیرگذار بر رفتار زیستمحیطی معلمان عامل هنجار ذهنی بود.
سیدحبیب اله میرغفوری؛ حسین صیادی
چکیده
توسعه پایدار تابعی از سیستم آموزشی هر کشور محسوب می‌شود و این سیستم نقش حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارد. بنابراین تصمیم‌گیران هر کشور بایستی تمرکز ویژه‌ای بر روی بهبود عملکرد این سیستم داشته باشند. معلمان مهمترین نقش کلیدی را در بهبود عملکرد ایفا می‌کنند، بنابراین افزایش سطوح بهره‌وری معلمان می‌تواند منجر به عملکرد ...
بیشتر
توسعه پایدار تابعی از سیستم آموزشی هر کشور محسوب می‌شود و این سیستم نقش حیاتی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارد. بنابراین تصمیم‌گیران هر کشور بایستی تمرکز ویژه‌ای بر روی بهبود عملکرد این سیستم داشته باشند. معلمان مهمترین نقش کلیدی را در بهبود عملکرد ایفا می‌کنند، بنابراین افزایش سطوح بهره‌وری معلمان می‌تواند منجر به عملکرد بهتر سیستم آموزشی شود. بنابراین، این مقاله سعی دارد عواملی را که کمک به افزایش سطوح بهره‌وری معلمان می‌نمایند، شناسایی و رتبه‌بندی کند. در گام نخست با بکارگیری نظرات خبرگان و تکنیک دلفی، 39 عامل تأثیرگذار بر بهره‌وری معلمان شناسایی و در هفت گروه طبقهبندی گردید. در نهایت با استفاده از روشهای آماری و تکنیک Topsis این عوامل را رتبه‌بندی نمودیم. نتایج رتبه‌بندی عوامل نشان می‌دهد که عاملهای آموزشی و اقتصادی- رفاهی دارای بیشترین تأثیر بر بهره‌وری معلمان می‌باشند.
