منیره سهرابی؛ محمد یمنی دوزی سرخابی؛ مقصود فراستخواه؛ حسن حضرتی
چکیده
بسیاری از متفکران و متخصصان تعلیم و تربیت بر این باورند که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی به‌منظور تجدیدنظر اساسی در عملکرد گذشته و کنونی نظام‌های تربیتی هر کشور، باید در پرتو بررسی پیشینه‌ی تاریخی تحولات آموزشی و تحلیل وضعیت کنونی نظام آموزشی صورت پذیرد؛ تا با دیدی باز و جامع عواملی را که موجب رکود فعالیت‌های فرهنگی و علمی و شکل‌گیری ...
بیشتر
بسیاری از متفکران و متخصصان تعلیم و تربیت بر این باورند که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی به‌منظور تجدیدنظر اساسی در عملکرد گذشته و کنونی نظام‌های تربیتی هر کشور، باید در پرتو بررسی پیشینه‌ی تاریخی تحولات آموزشی و تحلیل وضعیت کنونی نظام آموزشی صورت پذیرد؛ تا با دیدی باز و جامع عواملی را که موجب رکود فعالیت‌های فرهنگی و علمی و شکل‌گیری روش‌های کنونی آموزشی است، شناسایی کرد. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر شکل گیری و تحول دانشگاه در ایران از زمان تاسیس دانشگاه تهران تا کنون انجام شده است. در راستای تحقق اهداف پژوهش 14 مصاحبه با افراد متخصص و دارای تجربه زیسته در آموزش عالی کشور ترتیب داده‌شده و مصاحبه‌ها تا مرحله‌ی اشباع نظری ادامه پیدا کرد. در تحلیل مصاحبه‌های پژوهش از استراتژی تحلیل تماتیک (مضمون) استفاده‌شده است. از دیدگاه مصاحبه شوندگان، سیر تاریخی دانشگاه در ایران را می‌توان به شش دوره مجزا تقسیم کرد. در تمام این دوره ها، عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ایدئولوژیک و علمی تغییرات و تحولات در دانشگاه را تحت تاثیر قرار داده اند. عدم خلاقیت در مدیریت سیستم آموزش عالی از یک طرف و تمرکزگرایی از سوی دیگر سبب شده است که بین دانشگاه‌های ایران اختلاف معناداری وجود نداشته باشد. ایجاد تغییرات ساختاری، کمی و کیفی در نظام آموزش عالی کشور باید بر اساس مطالعات جامع فرهنگی، جامعه شناختی، اقتصادی، سیاسی بوده و با اتخاذ سازوکارهای قانونی و فرهنگ مناسب، مانع از تأثیرگذاری مخرب عوامل سیاسی و اقتصادی بر نظام آموزش عالی شد.
